Dil Felsefesi

Yanıt Açıklaması: Sormak, söz vermek, ad vermek, bahse girmek gibi dil kullanarak gerçekleştirilen bu tür işlere Austin “söz edimi” (speech act) der. Bilgi vermek ise daha çok saptayıcılara örnektir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Özellikle çağdaş bilim felsefesinde çok etkili olmuş olan Bütüncülük adlı kuramı, kabaca, sözcüklerin tek tek değil bir bütün olarak anlam kazandıkları görüşü olarak tanımlayabiliriz.Öğretmen” sözcüğünün anlamını kavramak için, “öğrenci”, “öğrenme”, “eğitim” gibi birçok sözcüğün anlamını da aynı anda kavramak gerekir.

Yanıt Açıklaması: Kripke 1970 yılında daha sonra kitap olarak da basılmış olan Adlandırma ve Zorunluluk (Naming and Necessity) adlı meşhur üç seminer konuşmasında Betimlemeci Gönderim Kuramına karşı bir çok argüman geliştirir. Bunlar arasında en fazla etkili olmuş olan özel adlara dair olup daha sonraları “modal argüman” olarak anılmış olan argümandır.

Yanıt Açıklaması: Frege’nin kuramında dilin tüm terimlerinin iki temel semantik işlevi bulunduğunu anımsayalım: bir terim öncelikle bir anlam taşır ve bu anlam aracılığıyla gönderme yapar. Anlam ile gönderme arasındaki bu ayrım dilin her türlü terimleri için geçerlidir

Yanıt Açıklaması: Nedenselci Gönderim Kuram› şu soruyu yanıtsız bırakır: Özel adın semantik içeriği bir betimleme değilse nedir? Kripke bu soruya açık bir yanıt vermez. Ancak onun bazı takipçileri bu soruya yanıt vermek için tarihe “Doğrudan Gönderim Kuram›” (Direct Reference Theory) olarak geçen kuram› geliştirmeişlerdir. Bu kurama göre özel ad ve basit zamirler bir tümce içinde kullandıklarında doğrudan göndergelerine gönderme yaparlar.

Yanıt Açıklaması: Russell yüklemlerin boşluklarını belirtmek için “değişken” kullan›r. Basit özne/yüklem biçimindeki bir tümcenin öznesini çıkarıp yerine “x” harfini koyduğumuzda, dile getirdiğimiz şeye Russell “önermesel fonksiyon”, buradaki “x” harfine de “değişken” diyor.

Yanıt Açıklaması: Betimleme kavramı Russell’ın felsefesinde o denli önemli bir yer tutuyor ki, Russell’ın dil kuramı günümüzde Betimlemeler Kuramı olarak anılmaktadır. Doğru yanıt  B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Russell’ a göre sözcüklerin bir araya gelerek oluşturdukları bir tümceyi anlamak için çok özel türde bir bilgiye sahip olmamız gerekir. Bu bilgi türü “tanışıklık yollu bilgi” dir. Bunu açıklamak için Russell bilgi üzerine daha genel bir ayrım yapar: “şeylerin bilgisi” ve “doğruların bilgisi”. Bir insanı bilmek ya da bir şehri bilmek “şeylerin bilgisi” ne örnek olabilir. Türkçe’ de genellikle bunu dile getirmek için “bilme” yerine “tanıma” fiilini kullanıyoruz. Örneğin “Ayşe Ali’yi tanıyor” tümcesinde bilinen ya da tanınan “şey” Ali’dir. Diğer yandan Ayşe Ali hakkında birçok doğru önerme de bilebilir: “Ali mühendislik okuyor”, “Ali 25 yaşında”, “Ali Eskişehir’i çok seviyor” türünde bilgiler Ali hakkındaki doğru önermelerdir. İşte bu tür doğru önermelerin bilgisine de Russell “doğruların bilgisi” diyor. Russell’ a göre doğruların bilgisine sahip olabilmek için öncelikle şeylerin bilgisine sahip olmamız gerekir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Genel terim örneklerinin hepsi Kripke’ye göre doğal tür adlarıdı r. Başka türde genel terimler de bulunur; örneğin “masa”, “bilgisayar”, “bilezik” gibi insan yapımı “eşya adları” da genel terimdir. Matematik dilinde kullanılan “sayı ”, “fonksiyon”, “kesir” gibi terimler, ya da geometri dilinde kullanılan “üçgen”, “küre”, “düzlem” gibi terimler de genel terimdirler. Bu terimlerin hepsinin ortak olan özellikleri birden çok nesneye uygulanabilir olmalardır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Russell yüklemlerin boşluklarını belirtmek için değişken kullanır.

Yanıt Açıklaması: A priori ile a posteriori arasındaki ayrım bizim bilme biçimlerimize dair bir ayrımdır; yani epistemik bir ayrımdır.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerin tamamı Russell'ın “On Denoting” adlı çalışmasında bir dil kuramını sınamak için üzerine düşünülen semantik sorulardandır

Yanıt Açıklaması: İçinde bu tür betimlemelerin geçtiği türde tümceler Russell’ ın kuramına göre aslında varlık yargılarıdır

Yanıt Açıklaması: Collingwood, an Essay on Metaphysics (Metafizik Üzerine Bir Deneme) adlı ünlü eserinde farklı dillerin farklı “önkabulleri” (presuppositions) olduğunu savunur.

Yanıt Açıklaması: Diyelim ki kitabımın kendi kendine yok olmayacağı için birinin almış olduğunu düşünüyorum. Bu durumda şu soruyu sorabilirim: “kitabımı kim aldı?” Bu soruda aslında bilinmeyene gönderme yapan bir betimleme içerir: “kitabımı alan kişi”. Burada da bilinmeyen bu terimin gönderme yaptığı kişidir.

Yanıt Açıklaması: Eğer bir kişiyi ya da nesneyi doğrudan göstererek “bunun ad› ... olsun” diye adlandırma yaptıysak bu “gösterim” yollu demiştik.

Yanıt Açıklaması: “Anlam nedir?”, “Sözcükler nasıl anlam kazanır?”, “Sözcüklerin bir araya gelerek oluşturdukları tamlama, tümce ve yüklem gibi karmaşık terimler nasıl anlam oluşturur?”, “Bir terimin anlamı ile dünya arasındaki ilişki nedir?” gibi soruların tartışıldığı semantik dil felsefesinin en temel alanıdır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Soruda üç temel ilkesi özetlenmiş olan kuram "Betimlemeci Gönderim Kuramı" (Descriptivist Theory of Reference) ya da kısaca "Betimlemecilik" (Descriptivism) olarak adlandırılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Betimleme genel bir yapıda ise ve tekil bir nesneyi betimlemiyorsa buna Russell “belirsiz betimleme” (indefinite description) diyor. Diyelim ki şöyle bir tümce kurduk: “Türkiye’nin bazı şehirleri büyüktür”. Bu tümcede geçen “Türkiye’nin bazı şehirleri” terimi belirli bir şehri betimlemez ve bundan dolayı bir “belirsiz betimleme” dir. A şıkkında da bazı şehirlerin küçük olduğu söyleniyor ancak bu şehirler belirsizdir. Diğer şıklar belirli bir şehri betimlemektedir. Sırasıyla Ankara, İstanbul, İstanbul ve İzmir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Bütüncülük kuramına göre sözcükler cümle içerisinde anlam kazanır ve birbiriyle ilişkilidir. Sözcükler kullanıldığı bağlamda değerlendirilerek kavramsal bir çerçeve oluşturur. Ancak cümlenin doğruluğu, bütüncü kuramı için değil doğrulamacılık kuramı için önemli bir kriter oluşturmaktadır.