Dil Felsefesi

Yanıt Açıklaması: Russell'a göre bir dili anlamak ve konuşmak için doğrudan tanışıklık yoluyla iki şey bilmemiz gerekir: duyu verileri ve tümeller. Bu ikisini bir araya getirerek artık tanışık olmadığımız dış dünyanın nesnelerini betimleme yoluyla bilebilir hale geliriz. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Öznelcilik, Gerçekçilik, Bütüncülük, Doğrulamacılık, Dışsalcılık, Davranışçılık, Doğalcılık günümüz felsefesinde iz bırakmış başlıca anlam kuramlarıyken, Adcılık (Nominalism) Tümeller sorununa yönelik bir çözüm önerisi sunan bir öğretidir.

Yanıt Açıklaması: Russell yüklemlerin boşluklarını belirtmek için “değişken” kullanır. Basit özne/yüklem biçimindeki bir tümcenin öznesini çıkarıp yerine “x” harfini koyduğumuzda, dile getirdiğimiz şeye Russell “önermesel fonksiyon”, buradaki “x” harfine de “değişken” diyor. Örneğin “Önümdeki masa ahşaptır” tümcesinin öznesi olan “önümdeki masa” terimini çıkarıp, yerine “x” harfini koyalım: “x ahşaptır”. Buradaki “x” harfi değer olarak bir nesne almaya uygun bir değişkendir. Bu değişken yerine önümdeki masayı koyarsam (terimi değil masanın kendisini) doğru bir önerme elde ederiz, ama önümdeki kahve bardağını koyarsam, bardak ahşap olmadığı için, yanlış bir önerme elde ederiz. İşte “x ahşaptır” terimi bir önermesel fonksiyona gönderme yapar Russell’a göre. "bulut beyazdır" önermesi "x beyazdır"  önermesel fonksiyonunun "bulut" değerini almış halidir. "Bulut" sözcüğü değer almış bir değişken, "beyazdır" sözcüğü ise bir yüklem olarak değerlendirilir.

Yanıt Açıklaması: Meinong'a göre birşeyin var olmadığını söylediğimizde, gerçekte olmayan bir hayvan türüne gönderme yapıp, sonra da onun var olma özelliğinin bulunmadığını söylemiş oluruz. Russell ise Meinong’un kuramını benimsemez ve bunun bizleri “gerçeklikten kopardığını” söyler. Eğer bu tür tümceleri gerçeklikten kopmadan çözümlemek olanaklı ise bu yeğlenmelidir. Russell da kendi çözümlemesinin bunu sağladığını söyler. Tümcenin gerçek mantıksal öznesi, Meinong’un kuramında olduğu gibi, “var olmayan” bir hayvan olan ejderha değil, ejderha kavramıdır. Söylenen şey bir hayvan türüne dair değil bir kavrama dairdir. O kavram hakkında da tümcemiz doğru bir şey söyler. Kısaca “Ejderha yoktur” diyerek ejderha kavramının “boş” olduğunu, yani bu kavramın hiçbir nesneye uygulanamayacağın söylemiş oluruz. Bu şekilde geleneksel yokluk problemine tamamen dil felsefesi içinde bir çözüm getirir Russell. B şıkkındaki düşünce ise Russell'ınkine yakın olmasına rağmen Frege'ye aittir.

Yanıt Açıklaması: A, B, C, D şıklarında yer alan kavramlar Russell'ın felsefesinde kullanılan kavramlardır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Ejderha yoktur” diyerek ejderha kavramının “boş” olduğunu, yani bu kavramın hiçbir nesneye uygulanamayacağını söylemiş oluruz. Bu şekilde geleneksel yokluk problemine tamamen dil felsefesi içinde bir çözüm getirir Russell.

Yanıt Açıklaması: A, B, D ve E seçenekleri Gerçekçilik kuramı ile ilgili olarak doğru bilgiler içerirken C seçeneği sözcüklerin anlamlarının "somut" varlıklar olduğunu söyleyerek yanlış bilgi vermektedir. Bu kuramın en önemli savunucusu olan Frege, sözcüklerin anlamlarının insan zihninden ve insanın yarattığı dillerden bağımsız "soyut" varlıklar olduğunu söyler.

Yanıt Açıklaması: Russell’a göre varlık ya da yokluk tümceleri görünüşte basit özne/yüklem formunda görünmelerine karşın, derin sentaksları çok farklıdır. Bunun nedeni varlık yükleminin olağan bir yüklem olmamasıdır.

Yanıt Açıklaması: I. Özel ad türündeki basit tekil terimler için sloganımız şudur: Anlam ile Gönderge aynı şeydir. II. Bu kurama göre özel ad ve basit zamirler bir tümce içinde kullanıldıklarında doğrudan göndergelerine gönderme yaparlar. III. Özel adlar dışında basit bazı zamirler için de geçerlidir.

Yanıt Açıklaması: Russell’a göre sözcüklerin bir araya gelerek oluşturdukları bir tümceyi anlamak için çok özel türde bir bilgiye sahip olmamız gerekir. Bu bilgi türü “tanışıklık yollu bilgi”dir.

Yanıt Açıklaması: “S çubuğu t anında iki metredir” tümcesi hiçbir ölçüme gerek duymadan a priori olarak bilinebilir. Ancak bu tümce zorunlu bir olguyu dile getirmez. Eğer ki çevresel faktörler farklı olmuş olsaydı tam tanım anında bu çubuk o andaki gerçek uzunluğundan biraz daha kısa ya da uzun olmuş olabilirdi. Yani tam t anında S çubuğu iki metre uzunluğunda olmayabilirdi. Bunu dilsel yoldan da şu şekilde gösterebiliriz. Tanımı verildikten sonra “metre” terimi belirli bir uzunluğun adı olur ve tüm olanaklı dünyalarda bu uzunluğa gönderme yapar: yani “metre” zorunlu imleyicidir. Diğer yandan S çubuğunun t anındaki uzunluğu bir tekil betimlemedir ve farklı olanaklı dünyalarda farklı uzunluklara gönderme yapar. Bundan dolayı “S çubuğu t anında iki metredir” gerçek dünyamızda doğru bir önerme olsa da, farklı olanaklı dünyalarda yanlış bir önerme olur. Yani bu önerme olumsal bir doğrudur. Bu tür örnekler yoluyla Kripke olumsal a priori önermeler olduğu sonucuna varır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: “On Denoting” adlı çalışmasının en başında Russell bir dil kuramını sınamak için üç temel semantik sorundan söz eder. Bunlardan ilki, felsefe tarihinde farklı biçimlerde ve genellikle ontolojik bir sorun olarak ortaya çıkmış olan ve daha önce Frege’nin kuramının bağlamında ele aldığımız “gönderimsiz terimler” ile ilgilidir. Russell’ın ünlü örneğinde “Fransa’nın şimdiki kralı keldir” tümcesinin öznesi konumundaki “Fransa’nın şimdiki kralı” teriminin bu dünyada bir karşılığı (yani gönderme yaptığı bir nesne, ya da kısaca göndergesi) yoktur. Bu durumda, Russell’a göre, tümcenin doğru bir sav öne sürdüğünü söyleyemeyiz. Her anlamlı savın ya doğru ya da yanlış olduğunu varsayarsak, bu tümcenin doğru olmadığına göre yanlış olduğu sonucuna varmamız gerekir. Ancak o durumda da mantığın bir başka kuralı olarak kabul gören “eğer bir tümce yanlış ise, o tümcenin mantıksal değili doğrudur” savını kabul edersek “Fransa’nın şimdiki kralı kel değildir” tümcesinin doğru olması gerekir, ki bu da kabul edilebilir gibi görünmez. D şıkındaki cümle bu örneğe uymaktadır. D şıkkı dışındaki tümcelerin hepsinin referansları belirlenebilirdir ve bir doğruluk değeri verilebilir.Doğru yanıt D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kripke’nin Adlandırma ve Zorunluluk seminerleri yayınlanmadan önce bir yanda zorunlu/olumsal ayrımı diğer yanda a priori/a posteriori ayrımı birçok felsefeci tarafından kullanılmıştır. Bir önermenin a priori olması demek o önermenin duyu deneyimine başvurmadan bilinebilir olması demektir. Diğer bir deyişle a priori önermeler salt akıl yoluyla bilinebilir olanlardır ve zorunludur.Tüm a posteriori önermeler ise olumsaldır ve duyu deneyimlerine başvurmadan bilinemezler. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İşte bu Frege/Russell görüşüne daha sonraları kısaca “Betimlemeci Gönderim Kuramı” (Descriptivist Theory of Reference) ya da kısaca “Betimlemecilik” (Descriptivism) adları verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Tekil önerme, bir adın göndergesinin doğrudan önermenin parçası olduğu önermeleri ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Austin'in söz edimleri ile Grice'nin sözel ima kavramları arasında bir yakınlık vardır. Grice bir tümcenin dildeki anlamıyla o tümceyi sözel bağlamda kullanan kişinin iletmek istediği anlam arasında bir fark olduğunu belirtir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Var olma ya da olmama nesnelere ait bir özelliktir.

Yanıt Açıklaması: Özellikle 2000’li yılların başlarında ilk defa soru sorma ve merak etme üzerine dil felsefesi ve epistemoloji (bilgi felsefesi) alanlarında çalışılmaya başlandı.

Yanıt Açıklaması: Nedenselci Gönderim Kuramına göre bir özel ad kullanarak bir kişiye ya da bir nesneye gönderme yapmamız için o kişi ya da nesneyi betimlememiz gerekmez. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bir tümcenin bir sözel bağlamda kullanımında o tümceyi kullananın amaç ve niyetlerinin belirlediği edimlere "edimsöz" denilmektedir.