Dil Felsefesi

Yanıt Açıklaması: Tarihte bu görüşün (Gerçekçilik) en önemli savunucusu Gottlob Frege olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Örneğin bir bebek doğduğunda o bebeğe bir ad verilmesi “gösterim” yollu adlandırmadır. Anne, baba ya da bir başkası bebeği gösterip “bu bebeğin ad› “Ayşe” olsun” der.

Yanıt Açıklaması: Wittgenstein, Philosophical Investigations (Felsefi Sorgulamalar) adlı ünlü kitabında yeni bir kavram geliştirir: dil oyunu. Bir dil öğrenmek ve bir dili konuşur hale gelmek bir oyunu öğrenip o oyunu oynar hale gelmek gibidir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Kripke 1970 yılında daha sonra kitap olarak da basılmış olan Adlandırma ve Zorunluluk (Naming and Necessity) adlı meşhur üç seminer konuşmasında Betimlemeci Gönderim Kuramına karşı bir çok argüman geliştirir. Bunlar arasında en fazla etkili olmuş olan özel adlara dair olup daha sonralar› “modal argüman” olarak anılmış olan argümandır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bir önermenin zorunlu mu olumsal mı olduğunu kavramak için şu teste başvurabilirsiniz: Doğru olduğunu bildiğiniz bir önermeyi ele alıp şunu sorun: olaylar farklı gelişseydi doğru olan bu önerme yanlış olabilir miydi? Eğer yanıtınız “evet” ise o önerme olumsal, “hayır” ise zorunlu bir doğrudur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Wittgenstein'a göre her dil oyunu aynı zamanda bir etkinlik içermek zorundadır. Sadece kurallarını bilerek bir oyunu öğrenmek imkansızdır, oyunu oynamanız gerekmektedir. Wittgenstein bu etkinliklere yaşam biçimi adını verir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: İlk kez “dilsel çerçeve” terimini gelifltiren Rudolf Carnap'tır.

Yanıt Açıklaması: Doğrudan Gönderim Kuramı özel adlar dışında basit bazı zamirler için de geçerlidir. Örneğin “Aristoteles bir filozoftur ve o Metafizik adlı eserin yazarıdır” tümcesinde geçen “o” kişi zamiri de doğrudan Aristoteles’e gönderme yapar. Önümdeki masaya işaret ederek “bu ahşaptan yapılmış” dersem “bu” olarak kullanılan eşya zamiri de doğrudan önümdeki masaya gönderme yapar. Yani masanın kendisi önermenin parçasıdır. Son yirmi yılda çok etkili olmuş olan bu kuramın en önemli olan sonuçlarından biri bu tür önermelerin varlığına dairdir. Yani özel ad ya da zamir ile gönderme yapılan bir insanın, ya da bir masanın önermenin parçası olduğu türde önermeler vardır bu kurama göre. Bu tür önermelere, yani bir adın göndergesinin doğrudan önermenin parçası olduğu türde önermelere günümüzde “tekil önerme” (singular proposition) adı veriliyor. C şıkkında sadece camdan yapılmış bir tek nesneden bahsediliyor. Yani nesnenin göndergesi olan bu işaret zamiri önermenin bir parçasıdır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: "Özür dilerim" diyen bir kişi Austin'e göre bilgi vermek amacında değildir. Bu tümceyle özür dileme eylemini geçekleştirmiş olur. Bu tip tümceler Austin'e göre edimsellerdir. Diğer şıklardaki tümceler ise saptayıcılara örnektir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Rudolf Carnap deneyci felsefe açısından sorun yaratan sayı, önerme, anlam, nitelik gibi soyut şeylerin varlığına dair bir açıklama getirmeye çalışırken "dilsel çerçeve" kavramını geliştirmiştir

Yanıt Açıklaması: Austin'e göre, sözcükler iki ayrı şekilde kullanılır: edimseller ve saptayıcılar. Bir söz ediminin üç ayrı parçası vardır. Bunlar düzsöz edimi (locutionary act), edimsöz edimi (illocutionary act) ve etkisöz edimidir. Ayrıca,dil kullanımı ile her durumda istediğimiz etkiyi bırakamayabiliriz. Bu da edimsöz edimi ile etkisöz edimi her durumda çakışmayabileceği anlamına gelir. Ancak söz edimleri bir dil oyunundan ibarettir diyen düşünür Wittgenstein'dır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Dilin en önemli işlevlerinden biri dünya hakkında bilgi içeren imler oluşturma özelliğidir. Sonlu sayıda sözcük dağarcığında oluşan bir dilde dünya hakkında sonsuz sayıda bildirimsel tümce elde edebiliyoruz. Semantik ve sentaks dilin bu özelliğini araştırır.

Yanıt Açıklaması: Ejderha yoktur” dediğimizde var olmayan mitolojik bir hayvan hakkında değil, işte bu önermesel fonksiyon hakkında bir şey söylemiş oluruz

Yanıt Açıklaması: Bir tümcenin bir sözel bağlamda kullanımında o tümceyi kullananın amaç ve niyetlerinin belirlediği bu tür edimlere Austin “edimsöz” (illocutionary act) der.

Yanıt Açıklaması: Collingwood’a göre çevremizde olup biteni düşünürken, yargıda bulunurken, soru sorarken hep içinde bulunduğumuz dilin oluşturduğu bir dizge içinden bakarız dünyaya. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Bir önermenin a priori olması demek o önermenin duyu deneyimine başvurmadan bilinebilir olması demektir. Diğer bir deyişle a priori önermeler salt akıl yoluyla bilinebilir olanlardır. Kant bu tür önermelere birçok örnek verir. Aritmetiğin ve geometrinin tüm önermeleri a prioridir. Örneğin 5+7=12 önermesini bilmek için mutlaka 5 nesne alıp yanına 12 nesne daha koyup sonra hepsini yeniden saymamız gerekmez. Kısaca bir önerme hiçbir duyu deneyimine başvurmadan bilinebiliyorsa bu bilgiye “a priori bilgi” diyoruz. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Russell şu sonuca varır: Bir tümcenin anlamını kavramak için, o tümcenin parçalarının göndergelerini bilmek gerekir.

Yanıt Açıklaması: “Atom içi parçacıklar vardır” dediğimizde, önce elektron gibi atom içi parçacıklara gönderme yapıp, sonra onların var olma özelliği olduğunu söylemiş olmayız. Yine tümcemizin mantıksal öznesi bir kavramdır: atom içi parçacıklar kavramı. Bu sefer bu kavramın “boş” olmadığını, yani bu kavramın uygulanabileceği nesneler bulunduğunu söylemiş oluruz. Gördüğünüz gibi Russell’ın varlık ve yokluk yargılarına getirdiği çözümleme Frege’ninkiyle büyük ölçüde örtüşüyor. İki düşünür de var olma yükleminin nesnelere bir özellik yüklemek için kullanılamayacağını savunur.

Yanıt Açıklaması: Meinong’un kuramına göre her düşüncenin bir nesnesi olması gerektiğinden, yokluğunu savladığımız nesnelerin de birer “düşünce nesnesi” olduğu sonucu çıkar. Bu durumda Meinong’a göre zaman-mekan içinde yer almayan ve varlığı olmayan nesneler bulunur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Frege’ye göre var olmayan bir şeye örnek verilemez. Hatta “var olmayan şeyler bulunur mu?” sorusu Frege’ye göre bir dil hatası içerdiğinden anlamlı bir soru değildir