Dil Felsefesi

Yanıt Açıklaması: Doğru yanıt Alexius Meinong'dir.

Yanıt Açıklaması: İnsanları hayvanlardan ayıran iki şeyin akıl ve merak olduğunu söyleyen düşünür Thomas Hobbes'tur. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Russell iki tür özel ad arasında kuramı açısından çok önemli olan bir ayrım yapar. Gündelik dilde sıklıkla kullandığımız “Ayşe” gibi insan adları, “Ankara” gibi yer adları, ya da “Neptün” gibi nesne adları türünde olanlara “olağan” özel ad der. Bunlar dışında kalan bir başka tür özel ad ise “mantıksal” özel addır. Gündelik dilde kullandığımız tek bir nesneye ya da insana gönderme yapma işlevi olan adlar “olağan” özel adlardır. Anımsayacağınız üzere Frege’ye göre bu tür özel adların iki semantik değeri vardı: anlam ve gönderme. Örneğin “Aristoteles” adının kullanım bağlamına göre bir anlamı vardır. Kişiler bu ada farklı anlamlar yükleyebilirler. Ancak iletişim kurmamızı sağlayan şey tüm bu kullanımlarda gönderme yapılan kişinin aynı olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Kripke’ye göre adlandırma töreninin her durumda “gösterim” ile olması gerekmez. İkinci bir yol da bulunur. Bu çok daha nadir kullanılan bir yoldur. Buna “betimleme yoluyla adlandırma” diyor Kripke. Örneğin “Neptün” adı bu şekilde dile sunulmuş olabilir. Bu gezegen keşfedilemeden önce Uranüs gezegeninin yörüngesinde bazı sapmalar saptanmıştı. Bilimciler bu sapmalara neden olanın bir başka gezegen olabileceğine dair bir hipotez ortaya attılar. “Neptün” adının şu tür bir tümceyle dile sunulmuş olduğunu düşünelim: “Uranüs’ün yörüngesinde sapmalara neden olan gezegene ‘Neptün’ adını verelim”. Daha sonra gerçekten de böyle bir gezegen olduğu keşfedilmiş ve bu da tarihe Neptün gezegenin keşfi olarak geçmiştir. Yani ilk adlandırma töreninde henüz Neptün daha keşfedilmemiş olduğu için, bu gezgenin gösterip “bunun adı ‘Neptün’ olsun” denemezdi; gösterim yerine adlandırmayı gerçekleştiren bir betimleme vardı: “Uranüs’ün yörüngesinde sapmalara neden olan gezegen”. Diğer şıklardaki özel isimler gösterimle, bir betimlemeye gerek kalmadan verilmiş isimlerdir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Russell da varlık yükleminin nesnelere değil kavramlara yüklenebilen özel bir yüklem olduğuna dair Frege’nin görüşünü paylaşır

Yanıt Açıklaması: Dil felsefesinin üç alt alanı vardır.  Semantik anlam ve gönderme kavramlarını temel alır. Sentaks ise tümcenin içeriğini değil biçimini araştıran bir alandır. Pragmatik alan semantik ve sentaksın ele almadığı ancak felsefi açıdan çok önemli olan konuları ele alır

Yanıt Açıklaması: Ludwig Wittgenstein ölümünden sonra yayımlanan Philosophical Investigations (Felsefi Sorgulamalar) adlı ünlü kitabında dil oyunu adlı yeni bir kavram geliştirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Kripke Adlandırma ve Zorunluluk adlı yapıtının üçüncü ve son bölümünde özel adlar için geliştirdiği düşüncelerin büyük ölçüde bazı “genel terimler” için de geçerli olduğunu savlar. Tekil bir nesneye gönderme yapma işlevi olan özel ad gibi tekil terimlerden farklı olarak genel terimler birden çok nesneye uygulanabilir bir yapıdadırlar. Bunlar arasında en sıkça kullandığımız su, kaplan, yıldız, maymun gibi “doğal tür adları” birer genel terimdirler. Örneğin “kaplan” terimi genel bir terimdir çünkü bir değil birçok kaplan vardır ve her birine bu terimi uygulayabiliriz. Yani “a”, “b” ve “c” nin üç ayrı kaplanın adı olduğunu varsayarsak, “a kaplandır”, “b kaplandır”, ve “c kaplandır” tümcelerinin üçü de doğru olur. Bir genel terimin birden çok nesneye “uygulanabilir” olmasıyla bunu kastediyoruz. Dolayısıyla üçgen tür adının zorunlu imleyici özellikleri taşıması gereklidir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Örneğin bir bebek doğduğunda o bebeğe bir ad verilmesi “gösterim” yollu adlandırmadır. Anne, baba ya da bir başkası bebeği gösterip “bu bebeğin adı “Ayşe” olsun” der. A seçeneği dışındaki seçenekler ise betimleme yoluyla adlandırmaya örnektir.

Yanıt Açıklaması: Her üç açıklama da doğrudur.

Yanıt Açıklaması: Dil felsefesinin önemli alanlarından biri olan pragmatik tümcelerin kullanımıyla ilgili felsefi sorulara yoğunlaşır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: A priori ile a posteriori arasındaki ayrım bizim bilme biçimlerimi ze dair bir ayrımdır; yani epistemik bir ayrımdır. Ancak zorunlu ile olumsal doğru lar arasındaki ayrım ise metafizik bir ayrımdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kripke zorunluluk ve olumsallık kavramlarına ulaşmadan önce kişilerin deneyimleri doğrultusunda bir tümcedeki betimlemenin o ada ilişkin eş anlamlılığı bozacağı fikrinden yola çıkarak ilk eleştirisini yapmıştır. Örneğin Orhan Veli'nin İstanbul'u Dinliyorum şiirini okuyan Ali'nin ilk kez Orhan Veli'yi bu deneyimi ile tanımasıyla birlikte "Orhan Veli İstanbul'u Dinliyorum şiirini yazan şairdir." tümcesindeki ad ve betimleme Ali için eş anlamlıdır. Oysa Orhan Veli’yi çok daha fazla tanıyan, onun başka şiirlerini de okumuş, hayatını bilen, hatta onunla tanışıp konuşmuş biri “Orhan Veli” adına çok daha ayrıntılı bir anlam yükleyecektir. Yani başkalarının “Orhan Veli” adıyla özdeşleştirdiği betimleme çok daha uzun ve ayrıntılı olabilir. Dolayısıyla deneyimler doğrultusunda oluşan şemalar tümcedeki anlamları değiştirebilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’nin başkenti büyüktür” dediğimizde aslında tanışık olmadığımız Ankara şehrine gönderme yapmayız, sadece betimleme yoluyla dolaylı olarak onun büyük bir şehir olduğunu söyleriz

Yanıt Açıklaması: A priori ile a posteriori aras›ndaki ayrım bizim bilme biçimlerimize dair bir ayrımdır; yani epistemik bir ayrımdır.

Yanıt Açıklaması: Önermesel fonksiyonlar birden fazla değişkene sahip olabilirler. “Ayşle Ahmet’i seviyor” tümcesinde bir değil iki özel ad bulunur. Bunların ikisini de tümcenin içinden çıkarıp, kalan boşluklara da “x” ve “y”değişkenlerini koyalım: “ x y’yi seviyor”. Bu yüklem bir nesneye bir özellik yüklemeye değil, iki nesne arasında bir İLİŞKİ’yi dile getirmeye yarar. a, b, c ve e seçeneğindeki örneklerde ise önermesel fonksiyonlar nesnelere ÖZELLİK yüklememizi sağlarlar. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Sentaksın felsefede bir alan olarak gelişimi ağırlıklı olarak Frege ve Russell ile başlayıp Wittgenstein ve Carnap ile devam etmiş, daha sonraları özellikle Chomsky ile dilbilimin en temel çalışma alanlarından biri haline gelmiştir. Kant bunlardan biri değildir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Russell’ın Betimlemeler Kuramı, insanın merak eden ve soru soran varlık olduğunu açıklayan kuramdır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: John Austin How to Do Things with Words (Söylemek ve Yapmak) adlı ünlü kitabında dilin temel işlevinin bilgi ya da enformasyon aktarmak oldu¤una dair geleneksel görüşe karşı çıkar.

Yanıt Açıklaması: Tikeller arasındaki benzerliklerden bir tümelin bilgisine varmaya Russell “soyutlama” (abstraction) der. Bu zihnimizin en önemli işlevlerinden biridir. Bu sayede bazı tümeller ile çok küçük yaşta tanışık hale geliriz. Bunun sonucu olarak da bir dili anlayıp konuşmamız olanaklı hale gelir. Doğru cevap E'dir.