Estetik ve Sanat Felsefesi

Yanıt Açıklaması: Sanatı bilgi kaynağı olarak ele alan ilk filozoflar Platon ve Aristoteles’tir.

Yanıt Açıklaması: Nehamas’a göre güzel, bir “mutluluk vaadidir”. Bu ifadeyi Baudelaire’den almış olan Nehamas’a göre “mutluluk vaadi” şu anlama gelmektedir: Biz bir nesneyi bizi kendisiyle ve ilgili nesne ağıyla süre giden bir uğraşın içine çektiğinde güzel buluruz.

Yanıt Açıklaması: özerkçilik

Yanıt Açıklaması: Bir sanat tanımının başarısız olmasının iki nedeni vardır: 1) Tüm sanat yapıtlarının sahip olmadığı bir özelliği sıralayarak, 2) Yalnızca sanat yapıtlarıyla sınırlandırılamayacak bir özellikler kümesi tanımlayarak.

Yanıt Açıklaması: “Aşırı ahlakçılık bir sanat eserinin estetik değerinin ahlaki değeriyle belirlendiği görüşüdür.” Bu görüşün en uç savunulan şekli bütün estetik değerleri ahlaki değerlere indirger. Aşırı ahlakçılığın en tipik savunucusu on dokuzuncu yüzyıl Rus yazarlarından Leo Tolstoy’dur. Sanatın toplum içerisindeki ahlaki öneminin estetik değeri için zorunlu olduğuna vurgu yapan Tolstoy sanatın insan yaşamındaki hizmet ettiği amaca göre tanımlanması gerektiğini de iddia etmiştir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: özerkçilik

Yanıt Açıklaması: Marcel Duchamp (1887-1968) Fransız/Amerikalı bir Dada sanatçısıdır. Etkisini günümüzün çağdaş sanatçılarına kadar sürdürmüştür. Sanatın göz yerine zihne hitap etmesi gerektiğini savunmuştur. En çarpıcı üretimi hazır nesnelerdir. Bir nesne sanatçı onu o şekilde tasarladığı için sanat eseri olabilir.

Yanıt Açıklaması: Sezgici görüş hem biçimi hem de duyguyu reddeder. Sezgici düşünürlerden Croce’ye göre örneğin, sanat fiziksel bir nesne ya da kamusal bir nesne değildir. Sanat daha çok bir edimdir. Yaratıcı, bilişsel ve tinsel bir edim. Kısaca sanat Croce’ye göre ifadedir. İfade ise amaç, duygu ya da düşünceyi duyusal bir araçla ortaya koymaktır ve bunlar yine kendisini ifade eden ve başkalarıyla iletişimde olan tarafından deneyimlenir. Bu anlamda lirik bir şiir, epik bir şiir birer ifadedir; resimler, heykeller, mimari eserler birer ifadedir.

Yanıt Açıklaması: Estetik deneyim konusunda iki yaygın görüş bulunmaktadır. Bu görüşlerden biri biçimcilik diğeri ise bağlamcılıktır.

Yanıt Açıklaması: Kitabımıza göre, "d" seçeneğinde yer alan "John Dewey" 1958 de yayımlanan "Art as Experience" (Deneyim olarak Sanat) adlı yapıtında estetik deneyim üzerinde durmuştur.

Yanıt Açıklaması: Duygucu görüşün en önemli temsilcisi on dokuzuncu yüzyıl Rus yazar ve düşünürlerinden Leo Tolstoy’dur.

Yanıt Açıklaması: Sanatçı ile sanat yapıtı arasında kurulan özel ilişki yaratıcılıktır. Yaratıcılık kısaca ifade edilirse yeni bir şeyin yani daha önce varolmayan bir şeyin ortaya çıkması-dır. Sorunun doğru cevabı “daha önce varolmayan bir şeyin ortaya çıkışı” seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Weitz ile Ziff’in ortak görüşü “yeni sanat anlayışı” olarak adlandırılabilir. Bu görüşe göre “insan yapımı olma” (insan eliyle yapılmış olma) özelliği de dâhil olmak üzere sanat yapıtı sınıfına giren üyelerin hiç bir ortak özelliği bulunmamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yirminci yüzyıla geldiğimizde felsefeciler güzel problemini kavramsal çözümleme problemi olarak ele almaya başlamışlardır. Dolayısıyla cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Alman felsefeci Kant ta “güzel”i “hoş”tan benzer sebeplerle ayırmıştır. Ona göre “hoş” duyusal bir öğedir ve nesnelere belirli bir ilgiyle ya da çıkarla yaklaşmamız sonucu oluşmaktadır. Oysaki güzelde bir çıkarsızlık vardır. Güzel olan hoşumuza gitse de bu hoşlanma kişisel olmayan, çıkar gütmeyen bir hoşlanmadır. Bir melodiyi çocukluğumuzla ilgili bir anıyı anımsattığı için hoş bulabiliriz. Bu tamamen bizimle ilgili bir durumdur ve dolayısıyla burada tartışacak hiçbir şey yoktur.

Yanıt Açıklaması: Aşırı özerkçiliğe göre sanatta yalnızca saf estetik özellikler açısından yaklaşılmalıdır. Buna göre sanatta ahlaki ya da toplumsal kimi değerler açısından yaklaşmak sanat yapıtlarını yalnış değerlendirmektir. Aşırı özerkçiliğin sloganı sanat sanat içindir sözüdür. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: 1975’te yayımlanan A New Theory of Beauty (Yeni Bir Güzellik Kuramı) adlı yapıtında Sircello ağırlıklı olarak “renk güzelliği”ni araştırır. Bunun nedeni de güzelliğin esas olarak “dikkat çeken”, “göze çarpan”, “bilince işleyen” bir şey olduğu gerçeğidir. Sircello turuncu bir kedi, yeşil tepeler, kırmızı bir araba ve turuncu bir gün batımı ile çamura bulanmış bir kedi, güneşin altında sararmış tepeler, cilasını kaybetmiş bir araba ve rengi solduktan sonraki gün batımını karşılaştırır. Bir tür deney yapmaktadır. Bu deney ona renklerin canlılıklarını kaybettiklerinde daha az güzel olduklarını hatta güzelliklerini hepten kaybettiklerini gösterir. Demek ki canlılık bir rengin güzel olmasında önemli bir role sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Sircello’ya göre hiç bir özellik kendi başına, genel olarak güzel değildir. Belirli bir nesneye uygulandığında ancak güzel olabilir. Dolayısıyla cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Felsefi düşünmede sanat kuramları; Öykünmecilik, Sezgicilik, Duyguculuk, Biçimcilik ve İradecilik'tir. Faydacılık diye bir kuramdan bahsedilemez.

Yanıt Açıklaması: Aile benzerliği kavramı birbirine hepsinde ortak olan tek bir özellikle değil örtüşen benzerlikler dizisiyle bağlanabilen şeyler için kullanılan bir kavramdır. Wittgenstein bu kavramı açıklamak için “oyun” kavramını kullanır. Buna göre top oyunları, kart oyunları, olimpiyat oyunları, tahta üzerinde oynanan oyunlar gibi pek çok farklı oyun vardır ve bu oyunların hiçbiri ortak tek bir özelliğe sahip değildir. Hepsi de örtüşen benzerliklerle birbirine bağlıdır. Kimi oyunlar eğlendirir, kimilerinde kazanma ya da kaybetme yoktur vb.