Estetik ve Sanat Felsefesi

Yanıt Açıklaması: taklit içtepisi

Yanıt Açıklaması: *Kimi müzik parçaları ya da resimler herhangi bir şeyi taklit ya da temsil etmezler. *Sanat yapıtlarının ortak özelliklere sahip olmaması *Sanat yapıtlarıyla sınırlandırılabilecek özellikler kümesinin oluşturulamaması *Sanatın kapalı bir kavram olarak değil açık bir kavram olarak değerlendirilmesi *Sanatın zorunlu ve yeterli koşullarından bahsedilememesi sanatı tanımlamadaki sorunlardan bazılarıdır.

Yanıt Açıklaması: Sokrates öncesi felsefenin konusu kozmos idi. Thales, Anaksimenes, Anaksimandros, Herakleitos ve Demokritos gibi düşünürler varlığı, varlığın özünü ve doğayı araştırmaya çalışlmışlardır. Sokrates’le birlikte felsefenin konusu kozmostan nomosa dönmüştür.

Yanıt Açıklaması: Aristoteles’in (M.Ö. 384-322) estetik ve sanat felsefesi üzerine görüşleri onun çeşitli eserlerinde yer almaktadır. Bunlardan doğrudan sanatla ilişkili olanı şiir üzerine açıklamalarının yer aldığı Poetika adlı eseridir. Dolayısıyla cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Schophenhauer’a göre, tüm sanatların amacoı algılanabilir ve kavranabilir ideanın canlandırılması ve diğer insanlara iletilmesidir. Estetik bilginin kaynağı da sanat eseri yoluyla aktarılan idealardır. Schophenhauer sanatın taklit olduğu görüşüne karşıdır. Taklitçi sanat sadece biçime önem verir ve sanat yapıtının değerini biçimsel ve kavramsal olarak gerçekliği birebir taklit edip etmeme açısından belirler. Böyle bir sanat, sanat eserine “iç yaşam” veya içerik sağlamaz; doğada olanı olduğu gibi canlandırmayı hedefler. Oysa ki, gerçek sanatçı, ideaları kavrayarak eseriyle yaratır. O, yaratırken bireyselliğinden vazgeçmiş, nesnelleşmiş ve bu anlamda doğayı aşmıştır.

Yanıt Açıklaması: Nietzsche insanın asıl metafizik uğrafşısının sanat olduğunu ve dünyanın varoluşunun yalnızca estetik fenomen olarak temellendirilebileceğini savunarak, sanata yaşamın gözüyle bakmaya çalışır. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: ‘Uygun’, ‘yararlı’ ve ‘kullanışlı’ kavramları Platon'un güzellik anlayışına karşılık gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: II,III ve IV

Yanıt Açıklaması: On sekizinci yüzyıl deneyimci estetik kuramının ana özelliği sanat ve estetik incelemede nesneden özneye, sanat yapıtından onu algılayan ve değerlendiren özneye doğru bir yönelme olmasıdır. Böyle bir yaklaşımda, estetik beğeninin kaynağı sanat eseri veya estetik objeden ziyade estetik öznenin iç deneyimlerinde, iç duyusunda, içsel duygululuğunda veya hissindedir. Tüm deneyimci düşünürlere göre estetik haz belli bir ilgiye veya çıkara değil, insanın iç duyusuna veya duygusuna dayanmakta olup, doğrudan ve aracısız algılama sonucu ortaya çıkar. Ancak Kant'tan miras kalan özgürlük-zorunluluk problemini felsefi çalışmalarının merkezinde ele alan Alman İdealizmi ve Sanat felsefesidir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Lukacs, genellik, özgünlük ve bireylik olmak üzere üç varlık kategorisi tespit eder.

Yanıt Açıklaması: A, C, D ve E seçeneklerinde verilenler Kant, Hume, Baumgarten ve diğerlerinin estetik bakış açısını yansıtmaktadır. Ancak Francis Hutcheson (1694-1746/7), etik ve estetik yargıların duyguya bağlı olduğunu savunan ilk düşünürlerden biridir. Hutcheson’un güzellik görüşünün ana ilkesi onun “güzellik, bizde ortaya çıkan ideadır” ifadesinde yatar. Estetik haz ‘iç duyu’ aracılığıyla elde edilir. Bu duyu, beş duyu aracılığıyla elde ettiğimiz uyarıcılara dayansa da onlardan tamamen farklıdır. Çünkü, estetik duyunun nesnesi insanın yapısında var olan belli dış objelerden hoşlanmayla ortaya çıkan hazdır. Bu nedenle, güzellik nesnelerdeki bir nitelik değil, nesneleri algılayanın belli duyumlarla elde ettiği hazza karşılık gelir. Doğru cvap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Marcuse’a göre sanatın siyasal potansiyeli ve eleştirel gücü sanatın kendisinde, yani onun estetik formundadır.

Yanıt Açıklaması: Sanat yapıtı her ne kadar tamamlanmış bir nesne olarak sonlanmış bir sürece karşılık geliyor gibi gözükse de yapıtın izleyiciyle olan ilişkisi sanat etkinliğini izleyici olduğu sürece devam ettirir. İzleyiciler; sergilere, müzelere giden sanatseverlerden oluştuğu gibi sanatla daha iç içe yaşayan sanat eleştirmenleri, küratörler, organizatörler gibi insanlardan da oluşmaktadır. Dolayısıyla cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Hegel sanatsal güzelliğin, tinden doğmuş bir güzellik olduğu için doğal güzellikten üstün olduğunu savunmaktadır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kant, nicelik yönünden beğeni yargısını ele alırken onun temelde öznel bir yargı olmasına karşın nesnel bir yargı olması gerektiğini  değil, genel bir yargı olması gerektiğini savunur. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Hegel idealist bir düşünür olarak “hakiki olan şey idea’dır” görüşünü benimser.

Yanıt Açıklaması: Sanatı zorunlu ve yeterli koşullarından yola çıkarak tanımlamak pek de olanaklı değildir. Bir sanat tanımının başarısız olmasının iki nedeni vardır: 1) Tüm sanat yapıtlarının sahip olmadığı bir özelliği sıralayarak, 2) Yalnızca sanat yapıtlarıyla sınırlandırılamayacak bir özellikler kümesi tanımlayarak. İşte sanat kuramları, bu iki noktada da başarısızdır. Kimi müzik parçaları ya da resimler herhangi bir şeyi taklit ya da temsil etmezler. Örneğin soyut yapıtlar bu şekilde değerlendirilir.

Yanıt Açıklaması: Kant sonrası Alman idealizminin temsilcilerinden olan Schelling (1775-1854) aynı zamanda Jena çevresi romantizmine mensup bir düşünürdür. Romantik felsefe genel olarak sanatı felsefi incelemenin tamamlayıcısı olarak görmüştür. Ancak, hiçbir romantik düşünür sanatın felsefedeki yeri konusunda Schelling kadar açık ve kesin bir ifadede bulunmamştır. Schelling, Transendantal İdealizm Sistemi adlı eserinde şöyle der: “Felsefenin tek ve ebedi aracı sanattır”

Yanıt Açıklaması: Heidegger-Sartre-Merleau-Ponty, sanatın dünyayı açma işlevi olduğu görüşünü savunur.