Estetik ve Sanat Felsefesi

Yanıt Açıklaması: Ontoloji (varlıkbilim) genel olarak varlıkları, bu varlıkların ne tür birer varlık olduğunu araştıran alanın adıdır. Ontolojiyle uğraşan düşünürler gerçekliğin geniş bir haritasını sunarlar. Bu harita içerisine kimi zaman birbiriyle örtüşen kimi zaman da birbirinden bağımsız varlık türleri ya da kategorileri girer. Varlık kategorileri içerisinde şunlar bulunur: Fiziksel ve zihinsel varlıklar (fiziksel ve zihinsel ontolojik kategorileri); somut ve soyut varlıklar (somut ve soyut ontolojik kategorileri) ve tümel ve tikel varlıklar (tümel ve tikel ontolojik kategorileri). Özelde sanat ontolojisi ile uğraşanlar da sanat yapıtlarının bu varlık çeşitliliği içerisinde nerede yer aldıklarını yani bir sanat yapıtının ne tür bir şey/varlık olduğunu araştırırlar.

Yanıt Açıklaması: Sanatın özünün bağlantısal olduğunu savunan felsefecilerin başında Arthur Danto (1924-), George Dickie (1926-) ve Jerrold Levinson (1948-) gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: On sekizinci yüzyılda yaşamış olan Alman filozoflardan Herder estetik bilimine “güzellik bilimi” ya da “güzellik teorisi” gibi bir anlamı olan Yunanca güzel anlamına gelen “kallos” sözcüğünden türetilen “kalligone” adını vermiştir. Dolayısıyla cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ilımlı ahlakçıların kullandığı argümanlardan biri "ortak neden argümanı" olarak bilinir.

Yanıt Açıklaması: Sezgici görüş ise hem biçimi hem de duyguyu reddeder. Sezgici düşünürlerden Croce’ye göre örneğin, sanat fiziksel bir nesne ya da kamusal bir nesne değildir. Sanat daha çok bir edimdir. Yaratıcı, bilişsel ve tinsel bir edim (Weitz 2004: 13). Dolayısıyla bu kurama göre sanat etkinliğinin en önemli unsuru, sanatçı-sanat yapıtı-izleyici üçlüsünü düşünürsek sanatçı ve onun yaratıcılığı olacaktır.

Yanıt Açıklaması: duyusal yetkinlik

Yanıt Açıklaması: Duygucu görüşün en önemli temsilcisi on dokuzuncu yüzyıl Rus yazar ve düşünürlerinden Leo Tolstoy’dur. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: ETüm görünüşlerin arkasında yatan ve akılla ulaşılan rasyonel bilgi yani epistemedir.

Yanıt Açıklaması: okur

Yanıt Açıklaması: Aşırı özerkçiliğe göre sanata yalnızca saf estetik özellikler açısından yaklaşılmalıdır. Bu saf özellikler sanat yapıtının kendisinde bulunduğuna inanılan özelliklerdir. Buna göre sanata ahlaki ya da toplumsal kimi değerler açısından yaklaşmak sanat yapıtlarını yanlış değerlendirmektir.

Yanıt Açıklaması: “Çalıkuşu en çok okunan Türk romanıdır.” dediğimizde bir tip olarak edebi bir yapıttan söz ediyoruzdur. Reşat Nuri Güntekin’in 1922 yılında yazmış olduğu bu romanın sonrasında çoğaltılarak kopyalarının satılmaya başlamasıyla kendime de bir kopya alabildiğimi düşünelim. Şimdi artık somut olarak elimde tutarak okumaya başladığım roman Çalıkuşu’nun bir örneğidir. Çalıkuşu soyut bir varlık olan bir tip olarak yok edilemez. O bir kere kaleme alınmış ve dolayısıyla yaratılmıştır. Diğer taraftan kopyalarının hepsinin yok edildiğini tasarlamak olanaklıdır. Evimde bulunan ve bana ait olan Çalıkuşu örneği herhangi bir sebepten yok olabilir (örneğin yanabilir), ancak Reşat Nuri Güntekin’in yazmış olduğu Çalıkuşu hiçbir şekilde tahrip edilemez, yok edilemez.

Yanıt Açıklaması: "Çeşme" başlıklı bu eser Marcel Duchamp'a aittir.

Yanıt Açıklaması: Ilımlı özerkçilerle ılımlı ahlakçılara göre kimi sanat yapıtlarıyla ilgili olarak ahlaki yargıya varılabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Weitz, sanatın yanlış anlaşılmasıyla ilgili olarak üç saptama yapar: 1) Sanatı tanımlayabilmek için kuram öne süremeyiz çünkü sanat zaten tanımlanamaz. 2) Zorunlu ve yeterli koşulları öne süremeyiz çünkü sanatın zorunlu ve yeterli koşulları yoktur. 3) Sanat kavramını kapalı bir kavram olarak değerlendiremeyiz çünkü sanat açık bir kavramdır. Dolayısıyla cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Sezgici görüş hem biçimi hem de duyguyu reddeder. Dolayısıyla cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Platon, aynanın içinde görünen nesnelere eidola adını vermiştir. Eidola görüntü’dür, gerçek nesnelerin görüntüsü.

Yanıt Açıklaması: Sanatın etik değerlendirmesi genel olarak iki karşıt felsefi duruşu doğurmuştur: Ahlakçılık (moralizm) ve özerkçilik (otonomizm) (estetikçilik). Dolayısıyla cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Edward Bullough (1912) “ilgisizlik” kavramına “duygusal ayrılma”yı eklemiştir.

Yanıt Açıklaması: Yirminci yüzyılın sonlarına doğru geliştirilen sanat tanımları sanatın özsel özelliklerini aramak yerine bağıntısal özelliklerini araştırmış ve bu doğrultuda sanatı karmaşık bağıntısal özellikler bütünü olarak tanımlamıştır. Sanatın bu şkilde içsel özellikleri yerine dışsal özelliklerine yönelim özellikle Weitz’in özcülük karşıtı görüşünün etkisiyle olmuştur. Weitz’in da belirttiği gibi sanatın özsel bir tanımının yapılması olanaksızdır. Ne var ki buradan yola çıkıldığında sanatın tanımlanamaz olduğu sonucu çıkmaz. Sanat örneğin toplumsal, tarihsel ya da kurumsal doğasından yola çıkılarak tanımlanabilir. Bu tür bir tanım da bağıntısal  ya da dışsal bir tanım olacaktır. Sanatın özünün bağıntısal olduğunu savunan felsefecilerin başında Arthur Danto (1924-), George Dickie (1926-) ve Jerrold Levinson (1948-) gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Eser Jackson Pollock' aittir.