Estetik ve Sanat Felsefesi

Yanıt Açıklaması: Oliver Leaman'a göre, sahip olduğu dini ve metafiziksel temelden hareketle salt bağlamsal bir yaklaşımla İslam sanatını anlamaya çalışmak onun duyuşsal estetik değerini görmemizi engeller. Ona göre, bir sanat eserinin estetik değerini anlamak için ille de onu üretenin zihninden neler geçtiğini bilmemiz gerekmez.

Yanıt Açıklaması: Debney Townsend’e göre üç tür estetik yargı vardır: Karşılaştırmalı yargılar, mutlak yargılar ve estetik deneyim

Yanıt Açıklaması: Kant

Yanıt Açıklaması: Di¤er birçok çalışmasında oldu¤u gibi, ‘deneyim’ kavramı Dewey’in estetik görüşünün merkezinde yer alır. Ona göre, her deneyimin bir birliği, bütünlüğü, devamlılığı ve onu diğerlerinden ayıran belli bir niteli¤i vardır. David Hume gibi deneyimci filozofların duyumculuğuna karşı çıkan Dewey, artistik yaratmada önemli rol oynayan duyu deneyiminin geçmiş deneyimlerden kopuk salt fiziksel nitelikleri içermediğini, aksine, bu niteliklere anlamını veren, sanatsal ifade sürecinde bir araya gelen anlam zenginli¤i oldu¤unu savunur.

Yanıt Açıklaması: Augustinus’nin güzel kuramında güzel kavramı sayı, birlik, oran ve düzen kavramlarıyla açıklanmış ve temellendirilmiştir. Güzel onu algılayanın bilişsel yapısı tarafından belirlenir. Yalnız bununla Augustinus güzelin göreceliğini savunmaz. Güzel Tanrı’nın birliğinden pay aldığından ve güzel Tanrı’nın ilahi aydınlatması sayesinde insan bilincine sunulduğundan nesnel ve mutlaktır.

Yanıt Açıklaması: On sekizinci yüzyıl aynı zamanda “estetik” sözcüğünün ortaya çıktığı dönemdir. Baumgarten, estetik sözcüğünü ilk kullanan düşünür olarak Estetik adlı çalışmasında bu kavramın felsefenin bir dalı olarak özerkliğini, sınırlarını ve içeriğini ortaya koymaya çalışmıştır.

Yanıt Açıklaması: Hume, beğeni yargısının kaynağının içsel olduğunu savunmakla birlikte, genel geçer bir beğeni ölçütü olup olmadığını araştırmaktan da geri kalmaz. Gerçekten de, “Beğeni Ölçütü Üzerine” adlı çalışmasının ana konusu budur. Sorunun doğru cevabı “Hume” seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bir sanat eserinin estetik değerinin ahlaki değeriyle belirlendiği görüşü aşırı ahlakçılık olarak kabul edilir. Bu görüşün en tipik savunucusu Tolstoy'dur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Ontoloji (varlıkbilim) genel olarak varlıkları, bu varlıkların ne tür birer varlık olduğunu araştıran alanın adıdır.

Yanıt Açıklaması: Yargı Gücünün Eleştirisi

Yanıt Açıklaması: Baumgarten’a göre estetik öyle bir alandır ki hem bir bilgi ve mantık kuramını hem de bir sanat kuramını içerir. Bu üç unsur onun Estetik adı eserinin giriş paragrafında yaptığı tanımda açıkça görülür. Dolayısıyla cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Tanrı’dan alıp insanlara vermeyi temsil eder

Yanıt Açıklaması: Schiller’e göre güzel kavramı sadece estetik bir kavram değil, aynı zamanda ontolojik, varoluşsal ve psikolojik bir kavram olarak insan yaşamında merkezi bir öneme sahiptir. Dolayısıyla cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Schelling’in amacı objektif doğa ile sübjektif zihnin nihai hareket ettirici ilkelerinin özdeş olduğunu göstererek Kant felsefesinde var olan doğa ile özgürlük arasındaki ayrımı ortadan kaldırmaktır. Estetik yaratmada ben kendini bilinçsiz üretiminde tanır. Bu nedenle, kuramsal ve ahlaki olanın aksine, estetik çatışma tam bir ahenkle ortaya çıkar. Sanat, felsefenin aracı veya aletidir çünkü “başka bir yerde çözülemeyen, mutlak bir çelişki dâhide çözülmektedir” (Schelling, 1978: 230). Felsefecinin sadece soyut olarak kavradığı ben’in birliği sanat eserinde somut biçimde kendini açığa vurur. Böylece, güzellik ile doğruluk özsel veya ideal olarak birlik olmuş olur. Schelling'e göre objektif doğa ile subjektif zihin arasındaki çelişki ancak sanat alanında çözülebildiği için sanat felsefenin yegâne aracı veya aletidir.

Yanıt Açıklaması: Alman romantizminin önde gelen temsilcilerinden olan Friedrich Schiller (1759- 1805) edebiyat, şiir, oyun yazarlığı ve estetik alanındaki çalışmalarıyla bilinir. Onun, estetik ve estetik eğitim konusundaki görüşlerinin yer aldığı İnsanın Estetik Eğitimi Üzerine Mektuplar adlı eseri güzelin felsefi çözümlemesini; sanat ve kültür ile ilişkisini ve bu ilişkinin insanın estetik eğitimi üzerine etkisini araştırır. Schiller’in ileri sürdüğü düşüncelerin çoğu kendisinin de açıkça ifade ettiği gibi Kant’ın Yargı Gücünün Eleştirisi’nin etkisi altında kalınarak yazılmıştır. Schiller bir yandan Kantçı estetiği yorumlayıp açımlamaya çalışırken öte yandan kendine özgü bir yöntemle güzel kavramını özgürlük kavramının; estetiği de politiğin önüne koyarak zamanının politik ve ahlaki eleştirisini yapar. Schiller’in temel sorusu, doğa ile akıl, duygu ile akıl arasındaki bölünme ve çatışmayla fakirleşen insanın birey durumunun nasıl geliştirilip zenginleştirileceğini araştırmaktır. O, insanın politik evrimi sorununu bir insan eğitimi sorunu olarak görür. Sorunun doğru cevabı “Friedrich Schiller” seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sartre’ın varoluşçu fenomenolojik estetiği onun imge kuramında ve özgürlük ontolojisinde yatar. Bu bakımdan imgelem dünyaya farklı bir şekilde yönelmenin yoludur. Dünyada olmayanın, yokluğun, hiçliğin şimdi kılınmasıdır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: öznel ve nesnel güzellik

Yanıt Açıklaması: Sartre tüm sanatlar arasında genel olarak edebiyata, özel olarak da düzyazıya önem verir. Ona göre, şiir ve resim düzyazı kadar etkili bir şekilde dünyayı bildirmez veya açmaz. Sartre’a göre düzyazı dünyayı açma işlevini diğer sanat türlerinden daha başarılı yapar.

Yanıt Açıklaması: Plotinus, güzel olan şeylerin güzelliklerini kendilerinden mi, yoksa bir başka varlıktan mı aldıkları sorusunun yanıtını ararken iki çeşit güzel olduğunu tespit etmiştir. Dolayısıyla cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kitabımıza göre doğru yanıt "a" seçeneğindedir, çünkü Sibley'in “estetik özellikler” listesi oluşturma girişimlerinin boş bir çaba olduğunu savunan  düşünür Ted Cohen'dir.