Estetik ve Sanat Felsefesi

Yanıt Açıklaması: Kitabımız konuyu şöyle açıklıyor:"Klasik müzik ve edebiyata baktığımızda ise, bu tür eserleri çoklu varlıklar olarak değerlendiririz. Bu tür yapıtların pek çok kopyası ve gösterimi olabilir". Bu sebeple doğru yanıt "d" seçeneğinde yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bağlamcılık görüşü ise biçimciliçin tam tersidir. Bu estetik deneyim için biçimsel özellikler tek başına yeterli olmaz, içerik son derece önemlidir. Hatta bağlamcılara göre kimi durumlarda içerik biçimden çok daha önemli olabilir. içeriğe dikkat etmek, ilgili nesneyle araya mesafe koymamak tır. Kişi kendi ahlaki, bilimsel, dini görüşlerini, inandıklarını bir kenara koymadan zihinsel olarak meşgul olmalıdır ki tam anlamıyla bir estetik deneyim yaşayabilsin.

Yanıt Açıklaması: Sanatı bilgi kaynağı olarak ele alan ilk filozoflar Platon ve Aristoteles’tir. Platon’un görüşü oldukça ilginç bir görüştür ve epistemolojik-ontolojik öğretisi içerisinde yerini alır. Ona göre sanatsal etkinlikler insanların dengesiz bir ruha ve dolaysıyla kötü bir karaktere sahip olmalarına yol açmasından ötürü zararlı şeylerdir. Sanatçılar, herhangi bir şeyin taklidini o şey hakkında herhangi bir bilgiye sahip olmadan yapabilen kişilerdir (Worth 2003). Bundan dolayı sorunun doğru cevabı “Platon” seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Baumgarten

Yanıt Açıklaması: Sanat yapıtlarının genel olarak varlıklar içerisindeki yerinin incelendiği alana sanat ontolojisi adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Kitabımızda da belirtildiği gibi, “Estetik” kelimesini epistemolojik bağlamından koparmadan “duyusal bilgi” anlamında kullanan ama aynı zamanda estetiği özel bir araştırma alanı yapan ve hatta yayınladığı Aesthetica adlı yapıtıyla estetiği bir bilim gibi ele alan ilk felsefeci onsekizinci yüzyılda yaşamış olan Alexander G. Baumgarten (1714-1762) dir. Bu yüzden doğru yanıt "c" seçeneğinde verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: "Beethoven’ın 9. senfonisinin çalındığı bir konsere gittik" cümlesinde bir müzik eseri "örnek" olarak verilmiştir. Dinlediğimiz 9. senfoninin bir örneğidir. Sonuç olarak, tip-örnek kuramına göre 9. senfoni soyut bir varlık olan bir tipken, belirli bir mekânda gerçekleşen ve benim de dinlemek için gittiğim bu konser ise senfoninin bir örneğidir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: “Estetik” kelimesini epistemolojik bağlamından koparmadan “duyusal bilgi” anlamında kullanan ama aynı zamanda estetiği özel bir araştırma alanı yapan ve hatta yayınladığı Aesthetica adlı yapıtıyla estetiği bir bilim gibi ele alan ilk felsefeci on sekizinci yüzyılda yaşamış olan Alexander G. Baumgarten (1714-1762) dir. Baumgarten rasyonalistlerin kullandığı “akıl yoluyla açık ve seçik olarak bilinen” ve “duyular yoluyla açık ve seçik olarak bilinemeyen” kavramlar ayrımını temel alarak estetiği açık ve seçik olmayan bir bilginin yani duyusal bilginin bilimi olarak tanımlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Duygucu görüşün en önemli temsilcisi, Rus yazar Leo Tolstoy’dur. Tolstoy’un bu görüşleri de duyguculuğu yansıtmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Weitz'in Wittgenstein’dan aldığı aile benzerliği kavramını sanata uyarlar. Buna göre tüm sanatların paylaştığı bir öz bulma arayışı bir kenara konmuştur. Bunun yerine sanat yapıtlarının birbirleriyle olan benzerlikleri bulunmalıdır. Müziğin, heykelin, resmin, şiirin, dansın ve diğerlerinin paylaştığı, tüm bunları “sanat” yapan ortak bir öz yoktur. Bulabileceğimiz şeyler yalnızca örneğin müzikle şiir arasındaki, şiirle dans arasındaki, şiirle heykel arasındaki benzerlik ağıdır.

Yanıt Açıklaması: Güzel ile ilgili karşıt görüşlerden de söz etmemiz mümkün. Örneğin üçüncü yüzyılda yaşamış teolog ve felsefeci Tertullianus güzeli şeytani bir şey, şeytan tarafından tohumları atılmış dünyevi arzuların gizli bir yanıltmacası, başka bir deyişle şeytanın bir oyunu olarak nitelendirmiştir. Diğer taraftan yine üçüncü yüzyılda yaşamış olan filozof Plotinos’a göre ise güzellik ilahi olanın yeryüzündeki tezahürü/görünümüdür (McMahon 2005: 307). Dördüncü yüzyılda yaşamış ünlü Ortaçağ düşünürlerinden Augustinus’a göre de bir kimsenin ruh ve beden güzelliğine sahip olması için Tanrının mükemmel olan güzelliğine yaklaşması gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Özerkçiliği savunma nedenlerinden biri sanat yapıtlarının itici oldukları zaman “iyi” sanat yapıtları olarak değerlendirilemeyecekleri değil tam tersine değerlendirilebilecekleridir.

Yanıt Açıklaması: Sanat eserlerindeki tipik örnek için Ziff, Fransız ressam Nicolas Poussin’den seçtiği Sabinli Kadınlara Saldırı adlı resmi şöyle tasvir etmiştir.

Yanıt Açıklaması: George Dickie (1965) estetik deneyimin hem Dewey hem de Beardsley tarafından yapılan tasvirlerine karşı çıkar. Dickie’ye göre tamamlanmış ya da biçimsel anlamda birliğe sahip olan bir sanat yapıtı olabilir ancak aynı şeyi bir deneyim için söylemek mümkün değildir. Deneyimler için genellikle bu ifadeler kullanılmaz. Bunları kullanmak, Dickie’ye göre, algı ile algının nesnesini karıştırmaktır. Ona göre, tamamlanmış bir eseri görmek ya da duymak tamamlanmış bir görme ya da duymaya sahip olmamıza yol açmaz.

Yanıt Açıklaması: Sanatın metafizik uyarımlarda bulunduğu görüşü sanatı bilgi kaynağı olarak gören bir bakış açısı değildir

Yanıt Açıklaması: Weitz’ın belirttiği gibi sanatın özsel bir tanımının yapılması olanaksızdır. Bu yüzden doğru yanıt "a" seçeneğindedir.

Yanıt Açıklaması: Estetik deneyim konusunda iki yaygın görüş bulunmaktadır. Bu görüşlerden biri biçimcilik diğeri ise bağlamcılıktır.

Yanıt Açıklaması: Aşırı özerkçiliğe göre sanata yalnızca saf estetik özellikler açısından yaklaşılmalıdır. Bu saf özellikler sanat yap›t›n›n kendisinde bulunduğuna inan›lan özelliklerdir. Buna göre sanata ahlaki ya da toplumsal kimi de¤erler açısından yaklaşmak sanat yapıtlarını yanlış değerlendirmektir. Aşırı özerkçiliğin sloganı “sanat sanat içindir” sözüdür. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Sanatı zorunlu ve yeterli koşullarını temel alarak tanımlamak yerine bu tanımlar sanatın belirli bir yönünü merkeze almasından ötürü "kuramsal tanımlar" olarak görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Estetiğin felsefenin bir alt alanı olarak sistemli bir şekilde araştırılması on sekizinci yüzyıla, Baumgarten’in Aesthetica kitabının yayımlanmasına kadar gecikmiştir. Başka bir deyişle Baumgarten’e kadar “estetik” ya da “sanat felsefesi” adı altında araştırmalar yapılmamıştır.