Estetik ve Sanat Felsefesi

Yanıt Açıklaması: Jerrold Levinson bir toplumdaki sanat kurumlarının sanatın özünü oluşturduğuna karşı çıkmaktadır. Ona göre temel olan sanat yapılmasıdır. Toplumsal çevreler ve bu çevrelerin etrafında gelişen uzlaşımlar sanatın temelinde yer almaz.  Sanatın özü sanat sosyolojisinde değil sanatın olumsal tarihiyle olan ilişkisinde yatmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Estetik nesnelerle ilgili bir ifade kullandığımızda yani bir doğa nesnesi ya da bir sanat yapıtına estetik bir yüklem yüklediğimizde bir yargıda bulunmuş oluruz. Bu yargı bir değer yargısıdır. Başka bir deyişle estetik fenomen dile geldiğinde özneye ait bir değer yargısı oluşur. Gerçeklikle ilgili yargılar “Su H2O’dur” gibi herkesin üzerinde anlaşabileceği türden yargılardır. Değer yargıları ise bir değerlendirme sonucu oluştukları için gerçeklikle ilgili yargılardan farklıdırlar.

Yanıt Açıklaması: Biçimcilik felsefi düşünmede sanat kuramına göre bir şeyi sanat yapan o şeyin biçimsel özellikleridir. Dolayısıyla cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Arthur Danto'nun brillo kutuları üzerinden yaptığı açıklamaya göre, "Brillo Kutuları’nı sanat yapan şey bir sanat kuramı olacaktır". Dolayısıyla doğru yanıt "a" seçeneğindedir.

Yanıt Açıklaması: Ele alabileceğimiz en eski ve uzun süre etkili olmuş kuram öykünmecilik/taklitçilik ya da Yunancadan kabul edildiği biçimiyle mimetik sanat kuramıdır. Bu kuram Platon’la birlikte başlamış ve onsekizinci yüzyıla kadar da önemini korumuştur. Bu kuram sanatı yaşamın bir yansıması olarak sanatın en önemli işlevini gerçeği yansıtması olarak gördüğü için yansıtmam kuram; gerçekteki nesnelerin temsil edilmeleri anlamında da temsilci kuram olarak da anılır.

Yanıt Açıklaması: Aristoteles’in sanat hakkında yazdıklarına baktığımızda taklit etmenin, sanatın, sanatçının, kimi sanatların izleyici üzerindeki arındırıcı etkisinin son derece önemli olduğunu anlarız. Aristoteles’te “güzel üzerine düşünme”den daha ziyade “sanat üzerine düşünme” ile karşılaşırız. Bu yazılar, sanat kategorilerinin, türlerinin araştırıldığı nitelikli yazılardır. Bu anlamda Aristoteles’de sanatın Platon’a kıyasla sistemli bir ele alınış örneğini bulduğumuzu ve bizzat sanatların kendilerine, özellikle de tragedyalara yönelmiş bir araştırma ile karşılaştığımızı söyleyebiliriz. Bu bağlamda Aristoteles bir tür sanat felsefesi yapmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Platon'a göre sanatsal etkinlikler insanların dengesiz bir ruha ve dolayısıyla kötü bir karaktere sahip olmalarına yol açmasından ötürü zararlı şeylerdir. Sanatçılar, herhangi bir şeyin taklidini o şey hakkında herhangi bir bilgiye sahip olmadan yapabilen kişilerdir. Platon'a göre iki dünya söz konusudur: Aynanın dışındaki dünya (gerçek nesneler dünyası) ve aynanın içindeki dünya (gerçek olmayan nesneler dünyası). Sanatçı gerçek nesneler dünyasındaki bir nesneyi taklit ettiğinde gerçek olmayan nesneler dünyasında bir görüntü yaratmış olur. Burada görüntü yeterlidir, bilgisini edinmeden herhangi bir şeyi taklit edebilmektedir. Duyusal bilgiyle ilgilenen, yetinen sanatçı gerçek nesneler dünyasının uzağında iş görmektedir. Ortaya konan sanat her zaman tam olarak gerçeği yansıtmayabilir ve bu nedenle doğru bigi olmayabilir. Demek ki Platon’a göre sanat bir şeyler öğretmesine rağmen gerçek bir bilgi kaynağı olamaz. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Frank Sibley’in (1959) “estetik özellikler” listesini verebiliriz. Bu listede “dengeli”, “sakin”, “güçlü”, “narin”, “duygusal”, “zarif” ve “gösterişli” gibi özellikler bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sanatın bilgi ile olan ilişkisinin irdelendiği alana genel olarak Sanat epistemolojisi adı verilir. Başka bir deyişle sanat epistemolojisi, sanatın bilgi ile arasındaki ilişkiyi araştıran alandır.

Yanıt Açıklaması: ahlakçılık

Yanıt Açıklaması: Edward Bullough (1912) "ilgisizlik" kavramına "duygusal ayrılma"yı eklemiştir.

Yanıt Açıklaması: öznel evrensellik

Yanıt Açıklaması: Estetik araştırmalarında ilginin “güzel”den daha geniş bir alana yayılması ve yirminci yüzyılda güzel ve benzeri kavramların çözümlemesine yönelinmesi sonucu “estetik özellikler” diyebileceğimiz, nesnelere özgü kimi özelliklerin olup olmadığı araştırma konusu oldu. Bu bağlamda bir nesnenin, örneğin nesnel özelliklerine benzer bir şekilde, estetik özelliklerinden gerekli ve yeterli koşulları içeren listeler yapılarak söz edilebilir mi? Bir nesnenin mor renkte olmasından, hafif olmasından, köşegen olmasından söz edebilmemize benzer bir şekilde kimi “estetik” özellikler bulabilir miyiz? Bu anlamda “estetik özellikler” tartışmasını çağımızda başlatan düşünür Frank Sibley (1923-1996) olmuştur. Sibley’in “Aesthetic Concepts” (Estetik Kavramlar) adlı 1959’da yayımlanan makalesi yirminci yüzyıl analitik (çözümleyici) felsefe içerisinde bir dönüm noktası olarak kabul edilmiştir. Sorunun doğru cevabı "Frank Sibley" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: tipik örnekler

Yanıt Açıklaması: Posner, ahlakçılığı eleştirerek estetikçiliği savunan bu üç nedeni ileri sürmüştür.

Yanıt Açıklaması: erdemli

Yanıt Açıklaması: Soyut dışavurumculuk (soyut ekspresyonizm) 1940'ların ortalarında New York'ta ortaya çıkan, ressamların gerçek nesnelerin temsiline yer vermeden kendilerini sadece renk ve şekillerle ifade ettikleri bir tür soyut sanattır. İlk Amerikan sanat akımı olarak kabul edilip, sanat dünyasının merkezinin Paris'ten New York'a kaymasında etkili olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Sibley’e göre estetik yargılar estetik kavramları nesnelere uygulayan yargılardır. Estetik yargıların haklılandırılmaları konusunda eleştirmenler özel yollar izlerler. Bir eleştirmen verdiği yargılarla bir nesnedeki estetik özellikleri görmemizi sağlar. Peki eleştirmenler bunu nasıl yapmaktadır? Sibley yedi tane yoldan söz eder: I. Estetik-olmayan özelliklere işaret ederek II. İnsanların görmelerini istediğimiz özellikleri dile getirerek III. Estetik özelliklerle estetik-olmayan özellikler arasındaki bağlantıyı göstererek IV.  Benzetme ve metaforlar kullanarak V. Tezat, karşılaştırma ve anıları kullanarak VI. Tekrar ederek VII. Sözel olarak dile getirilenlerin dışında davranışlarımızı da kullanarak.

Yanıt Açıklaması: klasik müzik

Yanıt Açıklaması: Kitabımız, Alman felsefeci Kant'ın  “güzel”i “hoş”tan ayırışından şöyle bahsediyor: "Ona göre “hoş” duyusal bir ögedir ve nesnelere belirli bir ilgiyle ya da çıkarla yaklaşmamız sonucu oluşmaktadır. Oysaki güzelde bir çıkarsızlık vardır. Bu yüzden doğru yanıt "e" seçeneğinde verilmiştir.