Estetik ve Sanat Felsefesi

Yanıt Açıklaması: George Dickie 1983’te “Yeni Kurumsal Sanat Kuram›” adında bir makale yazar. Burada verdiği sanat yapıtı tanımına göre “bir sanat yapıtı bir sanat dünyasına sunulacak şekilde yaratılmış türden bir insan yapımıdır”. Dickie’ye göre kurumsal sanat yapıtı görüşü bir açıdan geleneksel sanat kuramlarına benzer. Bu ortak yan, sanat yapıtının her şeyden önce insan yapımı olmasıdır. “İnsan yapımı” insan tarafından yapılmış bir nesneye denir. Ne var ki bu nesne kimi durumlarda fiziksel bir nesne olmayabilir. Örneğin  bir şiir fiziksel bir nesne de¤ildir ama yine de insan yapımıdır.

Yanıt Açıklaması: Sanatın bilgi ile olan ilişkisinin irdelendiği alana genel olarak sanat epistemolojisi adı verilir. Başka bir deyişle sanat epistemolojisi, sanatın bilgi ile arasındaki ilişkiyi araştıran alandır. Bu aynı zamanda sanatın bilişsel değerinin olup olmadığının yapıldığı sorgulamadır. Bu tartışma alanı içerisinde olmak demek en temelde şu iki soruyu sormak demektir: “Sanat bilginin kaynağı olabilir mi?”, “Sanat bize bir şeyler öğretebilir mi?” Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “sanatın bilgi ile olan ilişkisinin irdelendiği alan” seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ontoloji (varlıkbilim) genel olarak varlıkları, bu varlıkların ne tür birer varlık olduğunu araştıran alanın adıdır.

Yanıt Açıklaması: Platon, aynanın içinde görünen nesnelere eidola adını vermiştir. Eidola görüntü’dür, gerçek nesnelerin görüntüsü. Bir ressam örneğin ayakkabı tamircilerinin resmini yapabilir. Başka bir deyişle gerçek nesneler dünyasındaki ayakkabı tamircileri resmedildiklerinde yani kopyaları, benzetmeleri (mimesis) yapıldıklarında gerçek olmayan nesneler dünyasına taşınmış olurlar. Ressamlar bu kopyaları ayakkabı yapımı hakkında herhangi bir bilgiye sahip olmadan yapabilirler

Yanıt Açıklaması: Aşırı ahlakçılığın en tipik savunucusu on dokuzuncu yüzyıl Rus yazarlarından Leo Tolstoy’dur. Dolayısıyla cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Sanatın etik değerlendirmesi ile ilgili çalışmalar genel olarak sanatın etik eleştirisi adı altında yapılır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Sanatçı ile sanat yapıtı arasında kurulan özel ilişki; yaratıcılıktır. Yaratıcılık kısaca ifade edilirse yeni bir şeyin yani daha önce varolmayan bir şleyin ortaya çıkmasıdır. Yaratıcılık, Tanrı ya da Tanrıların işinin olduğunun düşünülmesinden başka insanın ortaya koyduğu bir başarı olarak da görülür. Bu anlamda hem bilimsel hem sanatsal yaratmadan söz edebiliriz.

Yanıt Açıklaması: Aşırı özerkçiliğin sloganı “sanat sanat içindir” sözüdür. Anlaşılacağı üzere bu sözün gerçekleşmesi ancak sanatın toplumsal kılıfından çıkartılmasıyla olanaklıdır. Aşırı özerkçiliğin en tipik temsilcilerinden biri on dokuzuncu yüzyılda yaşamış olan İrlandalI yazar ve şair Oscar Wilde’dir. Wilde’m görüşüne göre edebi eserlerde ahlakla ilgili konular ele alınsa dahi bu işlenen konuların sanatın estetik değeriyle bir alakası bulunmamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sanat yapıtlarının ahlaki eğitim verdiğini öne süren ve anlatısal eserlerin okuyucuya yeni ahlaki duygular ya da ilkeler öğretmediğini, sadece zaten varolan bu tür duygu ve ilkeleri harekete geçirdiğini savunan ılımlı ahlakçı Noel Carroll'dur.

Yanıt Açıklaması: Felsefi bir estetik güzel, hoş, narin, duygusal, zarif, gösterişli, çirkin, yüce, çocuksu gibi pek çok özelliği, sanatçı-sanat yapıtı-izleyici ilişkisini ve genel olarak sanatın neliğini araştıran felsefenin bir alandır aynı zamanda bir “sanat üzerine düşünme” dir ve yalnızca güzellik üzerine düşünme biliminden daha geniş bir alandır. Burada “felsefi” sözcüğüne vurgu yapmamızın en önemli nedeni de estetiğin felsefi olmayan bir şekilde de ele alınabilir olmasıdır. Örnek vermek gerekirse fotoğraf ve film gibi görsel sanatlar alanı içerisinde yer alan bir “görsel estetik” felsefi olmayan estetiktir. Bu alanda felsefi konuların ve sorunların tartışılmasından çok ışık, aydınlatma ve renk gibi görsel öğelerin fotoğraf ve filmlerde ortaya çıkan incelikleri esas alınmaktadır.

Yanıt Açıklaması: "Bir sanat yapıtı ne tür bir varlıktır?" sanat ontolojisinin en temel sorusudur.

Yanıt Açıklaması: Sanatın bilgi ile olan ilişkisinin tartışıldığı veya irdelendiği alana genel olarak sanat epistemolojisi adı verilir. Dolayısyla cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: niteliksel derece özelliği

Yanıt Açıklaması: Onsekizinci yüzyılla birlikte taklit kuramları yavaş yavaş etkisini yitirmeye başlamış, sanatçının nesnelere öykünmek yerine yaratıcılığının önemli olduğu, sanat etkinliğinin özgün yapıtlar üretmek olduğu iddiaları ağırlık kazanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Platon, aynanın içinde görünen nesnelere eidola adını vermiştir. Eidola görüntü’dür, gerçek nesnelerin görüntüsü.

Yanıt Açıklaması: Kitabımız, "Sanatı bilgi kaynağı olarak ele alan ilk filozoflar Platon ve Aristoteles’tir" diyor. Dolayısıyla doğru yanıt "a" seçeneğinde yer almıştır.

Yanıt Açıklaması: Sanatın bilgi ile arasındaki ilişkiyi araştıran alana sanat epistemolojisi denir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Ilımlı özerkçilerle ılımlı ahlakçılara göre kimi sanat yapıtlarıyla ilgili olarak ahlaki yargıya varılabileceğidir.

Yanıt Açıklaması: Aristoteles

Yanıt Açıklaması: Sanatı bilgi kaynağ› olarak ele alan ilk filozoflar Platon ve Aristoteles’tir. Dolayısıyla cevap B şıkkıdır.