Estetik ve Sanat Felsefesi

Yanıt Açıklaması: Baumgarten’ın  gözünde estetik, duyusal bilginin mantığıdır. Hem estetik hem de mantık yetkin bilgiye ve doğruluğa ulaşmayı hedefler. Estetik, duyuşsal alanın bilgisinin yetkinliği ve doğruluğuyla ilgilenirken, mantık akılsal bilginin yetkinliği ve doğruluğuyla ilgilenir.

Yanıt Açıklaması: 204 yılında Mısır'da doğan, yaşamının büyük bir bölümünü kendi okulunu kurmuş oluğu Roma'da geçiren ve yazıları öğrencisi Porphyry tarafından Dokuzluklar adlı eserde toplanan ve günümüze kadar ulaşabilen filozof Plotinus'tur.

Yanıt Açıklaması: Augustinus’un güzel kuramının birlik, sayı, eşitlik, oran ve düzen kavramları üzerine kuruludur.

Yanıt Açıklaması: Marks’›n sanat ve estetik konusundaki görüflleri onun tarihsel materyalizm görüflüyle do¤rudan iliflkilidir. Ço¤u Marksist estetikçi de sanat ve estetik konusunu bu görüfl etraf›nda ele alm›flt›r.

Yanıt Açıklaması: Edward Bullough, ilgisizlik kavramına duygusal ayrılmayı eklemiştir

Yanıt Açıklaması: 1770 yılında Almanya’nın Stuttgart kentinde dünyaya gelen, 1831 yılında Berlin’de hayata veda eden, başlıca eserleri arasında Tinin Görüngübilimi , Hukuk Felsefesi ve Felsefe Bilimleri Ansiklopedisi 'nin yer aldığı düşünür G.W.F. Hegel'dir.

Yanıt Açıklaması: Francis Hutcheson (1694-1746/7), etik ve estetik yargıların duyguya bağlı olduğunu savunan ilk düşünürlerden biridir. Hutcheson’un güzellik görüşünün ana ilkesi onun “güzellik, bizde ortaya çıkan ideadır” ifadesinde yatar. Estetik haz ‘iç duyu’ aracılığıyla elde edilir. Bu duyu, beş duyu aracılığıyla elde ettiğimiz uyarıcılara dayansa da onlardan tamamen farklıdır. Çünkü estetik duyunun nesnesi insanın yapısında var olan belli dış objelerden hoşlanmayla ortaya çıkan hazdır. Bu nedenle, güzellik nesnelerdeki bir nitelik değil, nesneleri algılayanın belli duyumlarla elde ettiği hazza karşılık gelir.

Yanıt Açıklaması: Immanuel Kant’ın (1724-1804) başyapıtlarından olan Salt Aklın Eleştirisi ( 1781), Pratik Aklın Eleştirisi (1788) ve Yargı Gücünün Eleştirisi (1790) üç farklı ana problemin çözümüne odaklanır. Bunlardan birincisi, nesnel ve evrensel olarak geçerli deneysel yargılarda bulunmanın apriori koşullarını sorgular. Bu sorgulamada Kant, zaman ve mekânı duyumun yani nesnelerin, olgu ve olayların bizi nasıl etkilediğinin apriori koşulları olarak görür. Aklın kategorileri olan nitelik, nicelik, ilişki ve modalite de yargıda bulunmanın apriori koşullarıdır. Yani, biz nesneleri zaman ve mekân içerisinde algılar, onlara ilişkin yargılarımızı da bu kategoriler aracılığıyla ortaya koyarız. Kant, Pratik Aklın Eleştirisi ’nde ise evrensel ahlaki yargılarda bulunmanın apriori koşullarını sorgular. Yaşlılık dönemi eserlerinden olan Yargı Gücünün Eleştirisi ise estetik konusuyla ilgilidir. Kant, bu eserinde hazza dayanan yargılarımızın apriori koşullarının olup olmadığı sorusunu araştırır. Yargı Gücünün Eleştirisi bugünkü anlamda felsefi estetiğin temel eseri olarak kabul edilir.

Yanıt Açıklaması: On sekizinci yüzyıl aynı zamanda “estetik” sözcü¤ünün ortaya çıktığı dönemdir. Baumgarten, estetik sözcüğünü ilk kullanan düşünür olarak Estetik adlı çalışmasında bu kavramın felsefenin bir dal› olarak özerkliğini, sınırlarını ve içeriğini ortaya koymaya çalışmıştır.

Yanıt Açıklaması: Platon

Yanıt Açıklaması: Francis Hutcheson (1694-1746/7), etik ve estetik yargıların duyguya bağlı olduğunu savunan ilk düşünürlerden biridir. Hutcheson’un güzellik görüşünün ana ilkesi onun “güzellik, bizde ortaya çıkan ideadır” ifadesinde yatar. Estetik haz ‘iç duyu’ aracılığıyla elde edilir. Bu duyu, beş duyu aracılığıyla elde ettiğimiz uyarıcılara dayansa da onlardan tamamen farklıdır. Çünkü estetik duyunun nesnesi insanın yapısında var olan belli dış objelerden hoşlanmayla ortaya çıkan hazdır. Bu nedenle, güzellik nesnelerdeki bir nitelik değil, nesneleri algılayanın belli duyumlarla elde ettiği hazza karşılık gelir. Sorunun doğru cevabı “güzelliğin bizde ortaya çıkan idea sayılması” seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: katharsis

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap Baumgarten olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Burke

Yanıt Açıklaması: Kant, felsefi estetiğin temel eserlerinden biri olan Yargı Gücünün Eleştirisi’nde estetik yargıda genel geçer ve apriori ilkelerin olup olmadığını araştırır.

Yanıt Açıklaması: St. Augustinus, 354-430 yılları arasında yaşamış Orta Çağ Hıristiyan felsefesinin önde gelen filozoflarındandır.

Yanıt Açıklaması: Sanatın zorunlu ve yeterli koşullardan yola çıkarak tanımlanamaz olduğunu savunan ve Weitz’ın görüşüne benzer bir görüşü savunan felsefecilerden biri Amerikalı sanatçı ve estetikçi Paul Ziff (1920-2003) dir. Weitz ile Ziff’in ortak görüşü “yeni sanat anlayışı” olarak adlandırılabilir. Bu görüşe göre “insan yapımı olma” (insan eliyle yapılmış olma) özelliği de dâhil olmak üzere sanat yapıtı sınıfına giren üyelerin hiç bir ortak özelliği bulunmamaktadır (Dickie 2005: 47). Sorunun doğru cevabı “Sanat yapıtı sınıfına giren üyelerin hiç bir ortak özelliği bulunmadığı görüşü” seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Carroll’un ılımlı ahlakçı duruşunu desteklemek için kullandığı pek çok roman ve film örnekleri arasında en önemlisi belki de başka düşünürlerin de sıklıkla örnek olarak kullandığı Leni Riefenstahl’ın yapımcı ve yönetmenliğini üstlendiği "İradenin Zaferi" adlı 1935 yılı Nazi propagandası yapan belgesel filmdir.

Yanıt Açıklaması: Farklı sanat türlerini dikkate alarak sanat yapıtlarına baktığımızda, resim ve (döküm olmayan) heykelleri tekil varlıklar olarak görürüz .

Yanıt Açıklaması: Friedrich Nietzsche’nin (1844-1900) eserlerinin hemen hemen tümünde yer yer sanat ve estetik konusunda açıklama ve değerlendirmelere rastlamak mümkündür. Schopenhauer’ın etkisinde kalarak yazdığı ilk eseri Tragedyanın Doğuşu ise doğrudan sanat ve estetik konusuna ayrılmış bir çalışmadır. Nietzsche bu eserinde insanın asıl metafizik uğraşısının sanat olduğunu ve “dünyanın varoluşunun yalnızca estetik fenomen olarak” temellendirilebileceğini savunarak, sanata yaşamın gözüyle bakmaya çalışır (Nietzsche, 2005:13). Sorunun doğru cevabı “Tragedyanın Doğuşu” seçeneğidir.