Türkiye´de Felsefenin Gelişimi 2

Yanıt Açıklaması: Gerçek anlamda özgürlük olmadığı için gerçek felsefe de hiçbir zaman olmamıştır. Özgürlük, Cumhuriyetle gelmiştir.

Yanıt Açıklaması: Türk Edebiyatında ilk Mutasavvıflar (1918) adlı eserinde Köprülü, Anadolu’da gelişen islam anlayışının Orta Asya kökenli olduğunu ve Türklerin bu çerçevede islamiyet’i benimsedikleri üzerinde durmaktadır. Bu bağlamda, tasavvufun Türkistan’da nasıl geliştiği, Horasan’ın Eski iran ananelerini göğsünde sakladığını aynı zamanda islamiyet’ten sonra tasavvuf merkezlerinden biri, belki de birincisi, olduğunun altını çizmiştir (Köprülü 1976, 17-18). Böylelikle, tasavvuf anlayışında islam dışı unsurların bir kısmının iran kökenli olma nedenini de açıklamıştır. Köprülü adı geçen çalışmasında, Hoca Ahmet Yesevi ve Yunus Emre üzerinde durmuştur.Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Felsefe Sorusu, felsefe yapmanın ya da düşünce üretmenin ilk şartıdır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğan Özlem’e göre, (1) iyi ve en yüksek iyi sorunu, (2) doğru eylem sorunu ve (3) İrade özgürlüğü sorunu, ahlak felsefesi alanındaki üç temel sorunu oluşturmaktadır. Bu bilgiler ışığında doğru cevap “C” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Köprülü, genelde tarih, özelde edebiyat tarihinin, bir milletin bütün düşünsel yapısını ortaya koyduğu düşüncesindedir. Bu çerçevede milli tarihe bakıldığında onu, umumi tarihin (dünya tarihi) içinde ele alınması gerektği, umumi tarih çerçevesi içindeki tabii mevkiine sokulmadan tetkikine imkan olmadığını belirtmiştir.

Yanıt Açıklaması: Tanım Ziya Gökalp'e aittir.

Yanıt Açıklaması: Nermi Uygur'a göre; tarih bilimini bir bilim yapan, dolayısıyla çeşitli tarih yazarlıklarından ayırt eden şey, bu bilimin her bilim gibi, kendine özgü kesin-kritik-objektif bir yapısı olmasından ileri gelmektedir. Aslında tarih bilimi genel bir addır. Çünkü tarih bilimi, politika tarihi, sanat tarihi, din tarihi gibi tek tek bir takım tarih disiplinleri halinde kurulmuştur. Bütün “manevi bilimler” bir bakıma tarih bilimidirler (Uygur1957, 135).

Yanıt Açıklaması: Eğer tarih ve soydan gelen hallerimizi, çevremizi ve milli fikirlerimizi hiç dikkate almadan Avrupa’yı körü körüne taklit etmeye çalışırsak, sosyolojinin kesin yasalarıyla çatışmış olacağımız için, başarılı olmamız şüphelidir. şayet başarılı olursak, milli ve manevi simamızı kaybetmemiz, başka bir şekle dönüştürmemiz gerekecek. Bu tutum, İslam’ın temel kaidelerinden uzaklaşmak anlam›na gelir (F. Ahmet Hilmi 2005, 547). Yapılacak şey, din duygusu ile bilimsel düsturları bağdaştırmak ve her ikisini birbirine yardımcı etmektir. Bağdaştırma işi, çok zor bir mücadeleyle gerçekleşebilir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye Tarihi: Anadolu’nun İstilasına Kadar Türkler isimli eser Fuad Köprülü tarafından kaleme alınmıştır. Bu bilgi ışığında doğru cevap “A” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Epistemik MAntık kitabının yazarı Teo Grünberg'dir.

Yanıt Açıklaması: Felsefenin geçmişini anlamak için ne yapmak gerekir? Uygur’a göre yapılacak şey, geçmişteki felsefeyi bulup ortaya çıkarmak, bu felsefenin kuruluşunu açık kılmak, zamandaki gidişini belirtmektir (Uygur 1971, 158).

Yanıt Açıklaması: Ülken’e göre, varlık kavramı, bir özü (essence), bazı yüklemleri ve sıfatları ve tavırları gerektirir. Bu münasebet Aristoteles’in varlığı cevher, ona bağlı olan kavramları ilinekler (arazlar) gibi görmesine sebep olmuştur. Fakat Aristoteles’te henüz öz ve varlık kavramları ayrılmış değildir. Çünkü ousia hem cevher hem de öz anlamına geliyordu.

Yanıt Açıklaması: Mengüşoğlu’na göre, ontolojide, varlık tarzlarından imkan, gerçeklik, zarurilik, tesadüfilik, imkansızlık, gerçek olmama anlaşılır.

Yanıt Açıklaması: Köprülü'nün  "Osmanlı Devleti'nin Kuruluşu " adlı çalışmasında, 13. Yüzyılda oluşan şartların 14.Yüzyılda da büyük ölçüde devam ettiğini belirterek,devletin temel kaynağının Selçuklular olduğunu söylemiştir.

Yanıt Açıklaması: Estetik, diğer adıyla sanat felsefesi, Platon ve Aristoteles’ten bu yana felsefenin temel disiplinleri arasında yer almaktadır. Temel konusu sanat eserinin nasıl bir yapıya sahip olduğunu açıklamaktır.

Yanıt Açıklaması: Nermi Uygur’un, tarih felsefesini felsefenin bir disiplini olarak analitik bir yaklaşımla incelediği ve 1957 yılında yayınladığı yazısı Tarih Felsefesinin Yolu'dur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Köprülü, genelde tarih, özelde edebiyat tarihinin, bir milletin bütün düşünsel yapısını ortaya koyduğu düşüncesindedir. Bu çerçevede milli tarihe bakıldığında, onu, umumi tarihin (dünya tarihi) içinde ele alınması gerektiği, umumi tarih çerçevesi içindeki tabii mevkiine sokulmadan tetkikine imkan olmadığını belirtmiştir (Köprülü 1977/1, XIII). Köprülü’ye göre, milli terbiye bakımından haiz olduğu ve daima olacağı büyük ehemmiyet bir tarafa bırakılırsa, ilmi bakımdan, her milli tarihin kıymeti, yalnız umumi tarih içindeki maddi ve manevi tesirlerinin büyüklüğü ve devamlılığı ile ölçülmektedir (Köprülü 1977/1, XIII). Böylelikle, milli tarihin anlaşılması için dünya tarihi içinde yorumlanması gerektiğini öne çıkarmaktadır.Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Tunç, dinin esasını, kıymetlerin (değerler) oluşturduğu düşüncesindedir. Dolayısıyla din, kıymetler aleminin üzerine titrer. Her varlığın Tanrı tecellisi olduğuna inandıktan sonra, dinin, dünyanın tamamını değerler temelinde kurması doğal bir sonuçtur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Köprülü, genelde tarih, özelde edebiyat tarihinin, bir milletin bütün düşünsel yapısını ortaya koyduğu düşüncesindedir. Bu çerçevede milli tarihe bakıldığında, onu, umumi tarihin (dünya tarihi) içinde ele alınması gerektiği, umumi tarih çerçevesi içindeki tabii mevkiine sokulmadan tetkikine imkan olmadığını belirtmiştir.Ona göre, bir milletin geçmişteki fikri ve hissi hayatını göstermek itibarıyla, edebiyat tarihi, medeniyet tarihinin, yani bir milletin umumi tarihinin parçalarındandır.Tarihçi, toplumların ilerleyip gelişmesi, nadiren ortaya çıkan rastlantısal özellikler taşıyan olaylarla değil, sürekli ve muntazam vakalarla tayin ve izah etmelidir.Köprülü'ye göre tarih, geniş manasıyla, mazide cereyan eden bütün işlerin ve vakaların heyeti mecmuasıdır.Köprülü'nün düşünceleri arasında yer almayan D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Tarih felsefesi, tarih sözünün iki anlamına paralel olarak gelişmiştir.