Türkiye´de Felsefenin Gelişimi 2

Yanıt Açıklaması: İslam felsefesi anlayışıyla Osmanlı medreselerinde mantık dersleri okutulurken baş eser olarak kabul edilen eser Ebheri'nin İsagoji adlı eseridir.

Yanıt Açıklaması: Duralı, ahlakı felsefenin merkezine koymuş ve ahlakı dine bağlamıştır. Adı geçen kitabın Ahlak bölümünde, Varlık ve kavram araştırmaları yapan metafizik ile bilginin kendisinin incelendiği bilgi öğretisi yanında ahlakı saymış ve bunların felsefenin birbirlerini tanımlayan unsurları olarak kabul etmiştir. Bu bağlamda ahlakı şöyle nitelendirmiştir: Hak-batıl, iyi-kötü, güzel- çirkin zıtlıklarını tespit ile temyiz etme düşünme çabalarını kendine konu alan ahlaktır. Bu niteliğiyle ahlak, insanın belirlenmesinde en üst mevkii işgal eder. Ahlakın temeline adalet ilkesinin konması da bu yaklaşımın bir gereğidir. Bu açıdan yaklaşıldığında “E” şıkkında yer verilen görüşler Duralı’nın görüşleri olduğundan dolayı, doğru cevap bu şıktır.

Yanıt Açıklaması: Felsefe tarihi boyunca sistem düşüncesi yanında bir de problem düşünceleri göze çarpar. Bu iki ayrı düşünce iki ayrı tutuma dayanır ve tutumlar doğruluk kavramı çerçevesinde değerlendirilir. Felsefede durum daha da zordur. C¸ünkü felsefe, özü gereği, bütüne, son olana, ilkeye, demek ki, sınırlı bilgi ile en az kavranılabilene yönelir.

Yanıt Açıklaması: Mengüşoğlu, Değişmez Değerler Değişen Davranışlar adlı çalışmasını, felsefi etik için kritik bir hazırlık olarak tanıtmıştır.

Yanıt Açıklaması: Felsefenin Çağrısı adlı eser Nermi Uygur’a aittir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Tunalı, Sanat Ontolojisi adlı kitabında, sanatın ontolojisi hakkında şunları bildirmektedir: Çağdaş sanat felsefelerinden biri olan sanat ontolojisi, sanat eseri denilen varolanı somut bir varlık olarak ele alıp çözümlemek ister. Nasıl maddi, organik ve ruhi varolanlar varsa, aynı şekilde bir şiir, bir resim, bir heykel, bir yapı ve bir müzik parçası gibi sanat eseri dediğimiz varolanlar da vardır. İşte bu sanat eserini, varolan bir şey olarak inceleyecek felsefe, sanat ontolojisi olacaktır. Sanat ontolojisi, sanat eserlerini varoluşları y.nünden inceleyen felsefedir (Tunalı 1971, VII). Tunalı, sanat eserinin varoluşunu yani onun ontik yapısını temellendirmek için, öncelikle, ontolojinin ne türden özelliklere sahip olduğu üzerinde durmuştur.

Yanıt Açıklaması: Uygur’a göre her araştırma, ne çeşitten olursa olsun, belli bir “olay”ı kuruluşu bakımından bilmeye yönelir. Araştırmada amaç, salt bilgileri, yanlışlardan arınmış belirlenimleri, en çok sayıda elde etmektir (Uygur 1971, 155). Felsefede de durum aynıdır. Filozof, bilmelerimiz ile yapıp etmelerimizde evreni işlediğimiz konuşmaları kendi açısından gözden geçirmekle görevlidir. Bütün donatımıyla her filozof önce bu konuşmalara dönüktür. Bu doğrultuda doğru seçenek E’dir.

Yanıt Açıklaması: Felsefe yöntemi, felsefecinin ya da filozofun düşüncelerini temellendirirken takip etmesi gereken yoldur. Söz konusu yolun köşe taşlarını şüphe, eleştiri, tanım, sınıflandırma ilke, tutarlılık, felsefe bilinci oluşturmaktadır. Buna göre doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğan Özlem'e  göre Antropolojik Temellendirme , ahlak hayatını insandan hareketle temellendirmedir . Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğan Özlem Antropolojik Temellendirme'de, ahlak hayatını insandan hareketle temellendirir.

Yanıt Açıklaması: Metafiziklerde dört tipik soru vardır: 1- Evren tümüyle nasıl kurulmuştur? 2- Varlığın ne gibi bir özü vardır? 3- Fizik ötesinin yapısı nasıldır? 4-Bir şey (dolayısıyla her şey) derinliğinde nasıldır? Metafiziğin tipik soruları, evreni tümüyle, kökten ve kesin bir bilgiyle kucaklamaya yöneliktir (Uygur 1971, 91)

Yanıt Açıklaması: Tümevarım ve tümdengelim çıkarım, kavram ve hipotez kurma gibi işlemler ikinci gurupta yer alırlar (Yıldırım 1979, 9).

Yanıt Açıklaması: Felsefenin temel sorunu olan bilgi, modern felsefe anlayışının temelini oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’nin önde gelen mantıkçılardan biri olan Teo Grünberg, 1968 yılında Sembolik Mantık başlıklı kitabını yayınlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Macit Gökberk, felsefe tarihi neden gerekli? sorusunu cevaplamak için, felsefe nedir? sorusunu öne çıkarmış ve bu sorunun yanıtının kolay olmadığını belirtmiştir. Ona göre felsefe, felsefeye özgü olan, iyi, doğru, güzel nedir gibi bir takım soruları, özel bir tutumla ele alır. Felsefede görülen tutum da, hep temele kadar gitmek, sonuna kadar gitmek çabasıdır (Gökberk 1979, 1).

Yanıt Açıklaması: Tunalı, estetik fenomeni ontik bütünlüğünde dört temel yapı elemanı üzerine kurmuştur. Bunlar sırasıyla estetik süje, estetik obje, estetik değer ya da güzel ve estetik yargıdır.

Yanıt Açıklaması: Felsefenin tarihini bir bilgi dalının, bir bilimin tarihini yazar gibi yazmak gerekirdi; oysa felsefe tarihi, din tarihi ya da sanat tarihi gibi yazılmıştır. Onun için bilginin kendisindeki ilerlemeyi araştırma pek cılız kalmıştır.

Yanıt Açıklaması: Yıldırım’a göre bilim felsefesinin amacı, bilimi anlatmaktır. Bilimin çeşitli açıklamaları olmakla birlikte, bilimi hem bir düzen hem de bir sonuç olarak görmek gerekir. Sonuç olarak bilim, düzenli ya da organize bir bilgi bütünüdür.

Yanıt Açıklaması: Ülken, varlığı dikotomiler (karşıtlıklar) çerçevesinde de ele almıştır. Ona göre varlık-yokluk dikotomisi ilk konulan problemdir. Konuyla ilgili Parmanides ve Platon’un görüşlerini kısaca veren Ülken, Aristoteles’in “yokluk düşünülemez” düşüncesinin tarihsel olarak benimsendiğini belirtmektedir (Ülken 1968, 134). Varlıkyokluk dikotomisi konulamayınca, onun yerine varlıkların tamamlayıcı vasıfları olan başka kavramlar kendilerini gösterirler. Bu karşılıklı kavramlar varlık-oluş, varlık-görünüş, olmak-mecbur olmak, gerçek- ideal, varlık-düşünce, varlık-imkan gibi, zıt ve tamamlayıcı kavramlardır. Bunlar, varlık - yokluk dikotomisinde olduğu gibi, çelişik değildirler. Burada da görüldüğü gibi “D” şıkkında ortaya çıkan anlayış Mengüşoğlu’nun değil, Ülken’in anlayışıdır. Bu sebeple doğru cevap “D” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Estetik obje; bir estetik süjenin kendisiyle estetik bir ilgi içinde girdiği bir varlık anlamına gelir. Doğru cevap B'dir.