Türkiye´de Felsefenin Gelişimi 1

Yanıt Açıklaması: 100 Soruda Türk Felsefesinin Boyutları (1974) adlı kitap, Türkiye’de felsefe yapmanın şartlarını ve felsefeyle uğraşanların durumlarını sorgulamaktadır. Konuya girerken, felsefe tanımlarının kölesi olmamayı, felsefeyi darlaştırmamayı, felsefeyi yeniliklere açık tutmayı felsefeyi ileriki olanaklara kapamamayı öncelikle benimsenmesini,  felsefeye ilişkin elden geldiğince uzmanca bir anlayışın oluşması ve bu anlayışı da elden geldiğince geniş tutulması gerektiği üzerinde durmuştur.

Yanıt Açıklaması: Şüphe, sürekli başka şüpheler doğurduğundan, iman temelli din ile felsefe arasında sürekli bir uyumsuzluk olmuştur. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Locke, bilgi öğretisi sorunlarını incelediği, İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Deneme adlı temel çalışmasında, kaygılarını dile getirmiştir. Locke’a göre, insanı diğer varlıklardan ayıran ve üstün kılan şey anlama yeteneğidir.

Yanıt Açıklaması: Gökberk'e göre felsefe, çağın bilincini açığa çıkarmak ve hayata rehberlik etmekle görevlidir.

Yanıt Açıklaması: Türkçülüğün Esasları (1923) adlı kitap, Ziya Gökalp’ın temel kitabı sayılabilir. Çeşitli konulardaki düşüncelerini Türkçülük çerçevesinde sistemleştirmiştir. Kitabın bölüm başlıkları işlenen konuları ortaya koymaktadır. Türkçülük tarihi, Türkçülüğün tanımı, Turancılık, hars ve medeniyet, maddecilik, mefkurecilik, milli vicdan, dil, sanat, ahlak, hukuk, din, iktisat, siyaset ve felsefe gibi başlıklar Türkçülük çerçevesinde bütünlüklü bir yapı olarak ortaya konmuştur. Türk Töresi (1923), Gökalp’ın milletin temellerini anlamak açısından Türk tarihinin kökenlerini araştırma denemelerinden biridir. Türk Töresi adlı kitapta, Türklerin İslamiyet öncesi dini töreleri ile hukuki törelerini inceleyeceğini bildirmiştir. Bu bağlamda dini mantık, takvim, inanç değeri olan hayvanlar, Şamanist inançta ilahlar ile ruhlar ele alınmıştır. İkili tasnifin Türkler ve Çinliler’deki durumu, Oğuz dini, il dininin esasları, Eski Türk kozmogonisi ve ilgili efsaneler, Eski Türklerde kainat anlayışı gibi konular incelenmiştir. Türk Medeniyeti Tarihi (1925) ölümünden sonra basılmıştır. Yayınlanan kısım İslamiyet öncesini konu edindiğinden büyük ölçüde Türk Töresi kitabının içeriğiyle örtüşür. Çalışma bir başlangıç ve beş kitap şeklinde bölümlenmiştir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: E ve B şıkları Ahmet Mithat Efendi'nin felsefi görüşüne ilişkin ifadelerdir. C şıkkı Filibeli Ahmet Hilmi'nin görüşünü içermektedir. D şıkkı ise Zİya Gökalp'in felsefi görüşüyle ilgilidir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İbn-i Sina, Mantığa Giriş adlı kitabında, felsefenin amacının, insanın bilme gücü ölçüsünce bütün şeylerin hakikatlerine vakıf olması şeklinde tanımlamıştır. Ona göre varolan şeyler, varlığı insanın seçimine ve eylemine bağlı olmayan ile varlığı insanın seçimine ve eylemine bağlı olan olarak ikiye ayrılmaktadır. ilk kısımdaki şeylerin bilgisine teorik felsefe, ikinci kısımdaki şeylerin bilgisine pratik felsefe denir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İslam Tarihi adlı kitabında, felsefenin alanını, ilimle karşılaştırmalı olarak ele almıştır. Filibeli’ye göre ilim, bir şeyin nasıl olduğunu incelerken, niçin öyle olduğunu inceleme görevi de felsefeye aittir.

Yanıt Açıklaması: Ahmet Mithat Efendi, bilim konusunda da çeşitli görüşler ortaya koymuştur. Ona göre, fenlerde yeterince bilgi sahibi olunamadığından, ilim ile fen arasındaki fark üzerinde durulmamıştır. Bunun örneği olarak, ilm-i hisap ile fenn-i hisabın ve ilm-i tarih ile fenn-i tarih terimlerinin birbirlerinin yerine kullanılmasını göstermiştir.

Yanıt Açıklaması: Ahlaki Alai adlı kitabında ahlâkı, hikmetin bir bölümü olarak tanımlayın Kınalızade, öncelikle hikmetin tanımları üzerinde durmuştur. Cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Takiyettin Mengüşoğlu, felsefeyi çeşitli yönlerden ele alıp tartışmıştır. Değişmez Değerler Değişen Davranışlar adlı yazısında, Felsefenin başlangıcından, bilhassa Aristoteles’ten beri felsefenin uğraştığı ve uğraşması gerektiği sahaları dört sorunun belirlediğini dile getirmiştir: 1- Ne biliriz? 2- Ne yapmamız lazım. 3- Şimdiki hayatımızda sonraki hayatımız için ne umut edebiliriz. 4- Kant’ın eklediği insan nedir?. Soruları eleştirel bir tarzda ele almış ve fenomenlerden hareket etmenin gerekli olduğunu savunmuştur. Kant’ın ortaya koyduğu bu son soru felsefi antropolojinin yolunu açtığından Mengüşoğlu için önemlidir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Felsefe, evren tasavvurunun temel konularını, yani evren, dünya, insan ve bunların dayandıkları değer dizileri ile kurumsal yapıları eleştirel bir tutumla inceleme ve tutarlılık ilkesiyle temellendirme özellikleriyle diğer düşünce biçimlerinden ayrılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kuruluş sırasıyla Ankara Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Atatürk Üniversitesi ve Ortadoğu Teknik Üniversitesi felsefe bölümleri sıralanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: El Kindi ve Farabî gibi filozoflar, hikmetin felsefenin ilkin Irakta yaşayan Keldaniler arasında ortaya çıktığını, sonra Mısır’a götürüldüğü, oradan da Yunanistan’a geçtiği, Yunanlılardan da Süryanilerin aldığı ve sonunda Araplara vardığını kabul ederler.

Yanıt Açıklaması: Takiyettin Mengüşoğlunun kitapları Kant ve Scheller’de insan problemi, Felsefi Antropoloji, Değişmez Değerler, Değişen Davranışlar, Fenomenoloji ve Nicolai Hartmann, Felsefeye giriş ve İnsan ve Hayvan, Dünya ve Çevre’dir.

Yanıt Açıklaması: Mengüşoğlu, Felsefeye Giriş adlı kitabında "felsefe nedir?" sorusunu sormadığını, bunun yerine felsefe sorunlarını tahlil ve tasvir ettiğini belirtmiştir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: W. Peters, E. von Aster hakkında, onun İstanbul Üniversitesi’ndeki en aktif hocalardan biri olduğunu belirtmiş ancak onun felsefe ve felsefe tarihi çalışmalarını ilerletmede ve genç felsefecilerin bağımsız ve verimli çalışmalar yapacak şekilde yetişmelerini sağlayamadığını belirtmiştir. Bunun sebebi bir takım olumsuz sonuç engeller ile karşılaşmasına bağlanmıştır. Bunlar Uygun nitelikle öğrenci bulma zorluğu ve yeterli bir kütüphane bulunmaması olarak gösterilmiştir.

Yanıt Açıklaması: İsmail Tunalı, çalışmalarının hemen hepsini estetik konusunda yapmış ve bu alanın kaynak eserlerini üretmiştir. Çalışmalarının tamamı estetik olduğundan, felsefe anlayışı da bu çerçevede şekillenmiştir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Ahlak konusuyla yakından ilgilenen Hilmi Ziya Ülken’in ahlak ile ilgili sorunları çeşitli yönleri ile ele aldığı eseri “Aşk Ahlakı”dır. A ve C seçeneği Hilmi Ziya Ülken’in farklı eserlerinden olmakla birlikte, D ve E seçeneğindeki eserler Filibeli Ahmet Hilmi’nin eserlerindendir.

Yanıt Açıklaması: Ahmet Mithat Efendi Hikmet’i  varlığın, kainatın mahiyetini Kur’an hükümlerinin ışığı altında araştırma ve düşünme olarak ele almıştır