Çağdaş Felsefe 2

Yanıt Açıklaması: Kaçış üzerine. Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Başkaya duyulan metafizik arzu Levinas’a göre başkasıyla etik ilişkide somutlaşır. Başkasıyla etik ilişki, “yüz yüze ilişki” bir konuşma ilişkisidir. Levinas Bütünlük ve Sonsuz’da başkasının yüzünün anlam ifade etmesi olayına “yeninin gerçek deneyimi” adını verir. “Anlamın (signification) ilksel olgusu yüzde kendisini ifade olarak üretir” . Anlam kökensel bir olay olarak, ilk kez yüz yüze ilişkide ortaya çıkar. Başkasının yüzünün anlam ifade etmesi Sonsuz’dur; çünkü yüzün konuşarak anlam ifade etmesi bendeki temsili, anlam vermeyi (Sinngebung), kurucu bilinci ve hatta vücuda gelmiş bilinci aşar.

Yanıt Açıklaması: Levinas’ın felsefi düşüncesi bir felâketin geleceği ön hissiyle başlar ve en önemli ürünlerini Avrupa’nın bağrında bir soykırımın olabilmesinin yol açtığı felsefi sorgulama içinde verir. Zaman ve Başka (1947), Bütünlük ve Sonsuz (1961) ve Olmaktan Başka Türlü veya Özün Ötesinde (1974) Levinas felsefesinin en önemli mihenk taşlarıdır. Varlık ve Hiçlik, Jean Paul Sartre'ın ilk olarak 1943 yılında yayınlanan ve Fenomenolojik Ontoloji Denemesi altbaşlığını taşıyan eseridir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Metafiziğe göre dil de yazı da mevcudiyeti temsil ederler. Ancak bu bakış açısına göre yazı ile söz arasında önemli bir fark vardır. Söz mevcudiyeti toparlama ve gösterme, yani temsil etme işlevini yazıdan çok daha mükemmel bir biçimde yerine getirir. Bu yüzden metafizik söz ile yazıyı bir karşıtlık ilişkisi içinde ele alır, yazıyı yetersiz ve tehlikeli ila^n eder. Derrida bu tavra “logosmerkezcilik” adını verir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Toplum sözleşmesini bilfiil meydana getiren edimler, bir hak transferi (Hobbes), bir haktan vazgeçiş (Locke), kendini bir bütüne verme (Rousseau) gibi, aslında tarihsel olarak hiçbir zaman gerçekleşmemiş olayları belirtirler. Olmamış olanın bu beyanı sayesinde, olanı meşrulaştırabilecek bir düzen, dil düzleminde ortaya çıkar. Toplumsal sözleşme kuramları özel mülkiyetten ve sermaye birikiminden kaynaklanan sınıfsal farkları ve eşitsizlikleri meşrulaştırmaya çalışırlar; kurdukları meşruluk anlatısına bakıldığında önceden varolan öznelerin şu ya da bu biçimde yeni bir duruma onay vermesi söz konusudur ama aslında bu anlatı bu eşitsizliğe razı olacak olanları üretmektedir. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Sartre Fransa’ya döndükten sonra La Havre, Laon, Lyce´e Pasteur gibi liselerde felsefe hocalığı yapar. Sartre ilk kitabı İmgelem’i (L’imagination) ve “Ego’nun Aşkınlığı: Fenomenolojik bir Betimlemenin Taslağı” başlığını taşıyan denemesini 1936’da yayınlar.

Yanıt Açıklaması: Diyalektik Aklın Eleştirisi’nde Sartre özgürlük ile olgusallığın ilişkisini tarihsel bir dünyanın anlaşılırlığı sorunsalı içine yerleştirmektedir.

Yanıt Açıklaması: Dekonstrüksiyon; kalıplaşmış, durağan, bütünselleştiren, karşıtlıklara dayanan tarihsel düşünme biçimlerinin değerini sorgular ve böylelikle değerleri yeniden değerlendirmenin imkânını arar. Fakat metafiziği dekonstrüksiyona uğratabilmek için düşünce hem metafizik geleneğin içinde kalmalı hem de onun dışına çıkabilmelidir.Doğru yanıt B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Hakikat, anlaşılırlıktan ayrılamaz çünkü hakikat yalnızca saptanan bir olgu de- ğildir, anlaşılan şey, bilgisinin haklılığı, sebebi gösterilmiş bir şeydir. Anlaşılırlığı kurma kaygısı nesneye belli bir saygı duyulduğunu gösterir. Böyle bir zihnin kendini sorgulamaya başlamış olması gerekir. Buna karşın, zihnin kendiliğindenliğinin sorgulanması haysiyetsizlik bilincinden doğuyorsa bu eleştiri hakikati önceler.

Yanıt Açıklaması: Başkaya duyulan metafizik arzu Levinas’a göre başkasıyla etik ilişkide somutlaşır. Başkasıyla etik ilişki, “yüz yüze ilişki” bir konuşma ilişkisidir. Levinas Bütünlük ve Sonsuz’da başkasının yüzünün anlam ifade etmesi olayına “yeninin gerçek deneyimi” adını verir. “Anlamın (signification) ilksel olgusu yüzde kendisini ifade olarak üretir” (TI, 292). Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Sartre Varlık ve Hiçlik’e “kendi-için-varlık” (e^tre-pour-soi) ile “kendinde-varlık” (e^tre-en-soi) arasında bir ayrım yaparak başlar. “Kendi-için-varlık” terimiyle kastedilen “bilinç”tir. Kendinde-varlık’tan kasıt ise bilincin dışındaki gerçekliğin zeminidir.

Yanıt Açıklaması: Levinas’ın felsefi düşüncesi bir felâketin geleceği ön hissiyle başlar ve en önemli ürünlerini Avrupa’nın bağrında bir soykırımın olabilmesinin yol açtığı felsefi sorgulama içinde verir. Zaman ve Başka (1947), Bütünlük ve Sonsuz (1961) ve Olmaktan Başka Türlü veya Özün Ötesinde (1974) Levinas felsefesinin en önemli mihenk taşlarıdır.Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Schmitt gibi Derrida da siyaseti normların ve yasaların uygulanmasında değil, istisnaların yaratılmasında bulurlar. İkisi için de normların hakikatini istisnalar ortaya çıkarır. İstisna yeni bir normlar sistemine yol açar. Ancak Schmitt’in tersine Derrida’da istisna savaş değildir, tekillikle kurulan etik bir ilişkidir. Bunu Derrida mesianik bir tarzda ele alır ve demokrasi tecrübesine da^hil eder. Bunun anlamı şudur, onu herhangi bir şimdiye sokmaksızın şimdiyi onunla kesintiye uğratır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Derrida’ya göre, onto-teoloji çağı logos’un çağıdır. Bu büyük çağı yazının aşağılanmasının ve “konuşmanın doluluğunun” yüceltilmesinin işaretini taşır. Bu yüceltmenin sebebi anlamın kökeniyle ilişkinin hep bir mevcudiyet ilişkisi olarak tahayyül edilmesidir.

Yanıt Açıklaması: Levinas özneyi içkinlikten aşkınlığa doğru bir hareket olarak anlatır. Ben’in aş- kınlığını çeşitli başkalıklarla ilişkileri göz önüne alarak derece derece betimler. Bu ilişkiler içinde ben bütünden ayrılır, kendisini toparlayıp özdeşleşir, benin kimli- ği bu özdeşleşmeden ileri gelir. Başkalıklarla ilişkinin en son derecesi, başkasıyla etik ilişkidir. Bu ilişkide başkasının yüzü tarafından sorgulanan ben kendinden çıkar, bir daha geri dönmemecesine başka’ya gider. Ne var ki başkası karşısında kendini açıklayarak hesap verme sürecinde kendisini tekrar toparlayıp dile hakim hâle gelecektir.

Yanıt Açıklaması: 1980’lerde Derrida siyaset felsefesi alanında önemli bir makale yazmıştır: “Bağımsızlık Bildirgeleri”. Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi, bir halkın kendisini temsilcilerinin temsilcisi yoluyla bütün insanlık adına bağımsız ilân etmesi olayıdır. Derrida bu yazıda siyasete genel çerçevesini çizen, hukukun dayandığı temelin, kurucu bir edimin performansından başka bir şey olmadığını ileri sürer.

Yanıt Açıklaması: Olmaktan başka türlü. Cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Nietzsche kendisine yöneltilen nihilizm suçlamasına “nihilizmi” yeniden tanımlayarak itiraz etmiştir: Nihilizm hayata karşıt değerlerin hayattan yana değerlere baskın çıktığı, Platon’dan başlayarak tüm Batı felsefesi geleneğine egemen olan eğilimdir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Uzun yıllar boyunca hem California Üniversitesi’nde hem de Paris’te École des Hautes Études en Sciences Sociales’da ders vermeyi sürdürmüştür. İngilizce konuşulan dünyada Derrida’nın felsefesi bazen de düşmanlıkla karşılanmıştır. Bu durum 1992’de Cambridge Üniversitesi’nin Derrida’ya fahri doktora vermek istemesiyle gün yüzüne çıktı. Cambridge’ten ve başka üniversitelerden on dokuz filozof bu ödüle The Times’da Derrida’yı şarlatanlıkla şuçlayan bir metni imzalamak suretiyle itiraz etmişlerdir.Doğru yanıt D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bütünlük ve Sonsuz ontoloji ile metafiziği birbirinden ayırt eder.