Çağdaş Felsefe 2

Yanıt Açıklaması: Husserl’in felsefeyi bir bilim olarak tanımlamasının nedeni bilimlerin felsefe tarafından temelendirilmiş olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Bergson, Madde ve Hafıza kitabında hafızayı bir düzlemde sivri ucu aşağıda duran bir koniye benzetir.

Yanıt Açıklaması: Heidegger’in özel bir önem verdiği, hatta temel bir duygulanım olarak gördüğü hal endişe(Angst)dir. Heidegger endişeyi bir şeyden korkma duygusundan ayırt eder. Varlık ve Zaman’da Dasein’ın sebebsiz yere endişe yaşamasını onun sonlu (fani) bir varlık olmasına bağlar. Son kertede endişe hâlinde dünya anlamını kaybeder, anlamsızlaşır. Endişe, Dasein’ı kendi ölümlülüğüyle yüzleştirir.

Yanıt Açıklaması: Bergson’un Şuurun Dolaysız Verileri Üzerine Deneme’de bilinci (şuur), psişik hayatı açıklar ve bilinci, hafıza olarak tanımlayıp süremi varlığın bir ilkesi olarak ele alır. Böylece, filozof “Ben neyim?” sorusuna bir yanıt vermeyi hedefler.

Yanıt Açıklaması: Kant ahlakta nesnelliğe, yani ahlâki kuralların nesnel ve herkes için geçerli olmasına ulaşmanın tek yolunun ödevlerimizi kategorik buyruktan türetmek olduğunu savunur. Fakat Husserl bu kategorik buyruğa karşıdır. Bunun sebebi Husserl’in ahlâk kurallarının nesnel ve herkes için geçerli olduğunu kabul etmemesi değildir. Etik normların koşulsuz geçerliliğinin kaynağının kategorik buyruk olduğunu reddeder o. Değerleri duygularda te- mellendirmek, eğer duygular kişiden kişiye değişiyorsa bizi rölativizme götürür.

Yanıt Açıklaması: Bedenimin yaklaşmasına veya uzaklaşmasına bağlı olarak dıştaki nesnelerin boyutlarının, biçimlerinin, renklerinin, seslerinin şiddetinin ve kokularının yoğunluğunun değiştiğini gözlemlerim. İşte “madde” bu imgelerin tümü ise “maddenin algısı” da bu imgelerin bedenimin mümkün hareketleriyle ilişkisidir. D şıkkı yazarın Madde ve Hafıza adlı eseri ile ilişkilidir.

Yanıt Açıklaması: Zamanı kuran iki yönelimsellik daha vardır: Geri yönelim (retention) ve ileri yönelim (protention). Geri yönelimi hatırlamadan ayırt etmeliyiz, geçmiş, geri yönelim sayesinde geçmiş olur ve eğer geri yönelim yoksa geçmişi tekrar şimdiye çağıran, onu tekrar zihne mevcut kılan hatırlama yönelimi de söz konusu olamaz. Her şimdiki an yaşanır ve yerini başka bir an alır ancak az önce yaşadığımız an basitçe yok olup gitmez, bilinç bir başka şimdiyi yaşarken de ona geri yönelim kipinde yönelmeye devam eder.

Yanıt Açıklaması: Burada varlık tarihinin yorumlanması, varlığın zamansallığı söz konusu olur. Bu dönemde Heidegger, “Dasein” terimini kullanmak yerine, “Menschentum” terimini kullanmakta, yani bizim kendisi olduğumuz varlığı, bu kez varlığın kendisini bir çağda belli bir biçimde açığa vurmasıyla bir durumda bulunan bir topluluk, bir kolektif olarak ele almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bergson’un son temel eseri ahlâk ve din üstünedir.

Yanıt Açıklaması: Var olan birdir ve değişmez.

Yanıt Açıklaması: Heidegger felsefede fizik, mantık, etik gibi ayrımların metafizik geleneğe ait olduğunu ve felsefenin ekolleşmesi ve dallara ayrılmasını önceleyen varlık düşüncesinde bu ayrımların bulunmadığını vurgular. Onun için etik meseleler varlık düşüncesinden ayrılmaz. Bugün düşünce için önemli olan şey teknoloji çağından başka bir çağa sıçrayıp sıçrayamayacağımızı bilmektir. Bu sıçrama varolanlarla yeni bir ilişki kurma imkânını meydana getirebilir. Heidegger’in çerçevelemeksizin olmaya bırakmak, varolanların ne ise o olmalarına izin vermek çağrısının etiğin zemini veya koşulu olduğunu düşünen yorumcular da vardır.

Yanıt Açıklaması: Husserl'e göre her bilinç bütünün değil,  bir şeyin bilincidir. Burada “şey” kavramını genel olarak anlamalıyız, yani bir hayal, bir sayı, bir masa, bir anı da bu “şey” olabilir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ahlâk ve din kapalı ahlâk ve dinden ibaret değildir. Açık ahlâk ve açık belirli bir toplumun malı değildir, bütün insanlığa açık, evrenseldir. Bu anlamda Bergson açık ahlâkı ve açık dini evrimde ortaya çıkan bir ilerleme, bir yaratıcılık olarak görür.

Yanıt Açıklaması: Bergson’un madde dünyası ile yaşam dünyasını birbirinden ayıran ikici başlangıcı ve maddeyi bilmek ile yaşamı bilmek arasında epistemolojik bir fark olduğu görüşü materyalizmi reddeden felsefi görüşler için bir ilham kaynağı olmuştur. Bergson bir yandan gelişen biyoloji biliminin evrim düşüncesinden etkilenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Mantıksal Araştırmalar’da Husserl zihinsel varlığın özünün yönelimsellik olduğunu söyler. Her bilinç bir şeyin bilincidir. Burada “şey” kavramını genel olarak anlamalıyız, yani bir hayal, bir sayı, bir masa, bir anı da bu “şey” olabilir.

Yanıt Açıklaması: Bergson maddeyi “kendinde varolan bir imge” (une image qui existe en soi) olarak ele almayı önerir. Bunun sebebi madde ile ilişkimizin algı tarafından kuruluyor olmasıdır. İmgeleri algılarız, bunlar doğa yasaları uyarınca birbirini etkisinde kalan, birbirini etkileyen imgelerdir.

Yanıt Açıklaması: Bergson’un Şuurun Dolaysız Verileri Üzerine Deneme’de bilinci (şuur), psişik hayatı açıklar ve bilinci, hafıza olarak tanımlayıp süremi varlığın bir ilkesi olarak ele alır. Böylece, filozof “Ben neyim?” sorusuna bir yanıt vermeyi hedefler.

Yanıt Açıklaması: Jean Baptiste Lamark (1744- 1829). Canlıda onu basit formlardan daha karmaşık formlara doğru götüren bir güç vardır. Çevrenin canlıya uyguladığı güç ise, onu kalıtımla devraldığı özellikleri kullanarak veya kullanmayarak çevreye uyum sağlamaya zorlar. Lamark ilk tutarlı evrim kuramını geliştiren düşünürdür.

Yanıt Açıklaması: Destrüksiyon ilksel veya kökensel varlık deneyimlerini çarpıtan tarihsel yorumların devre dışı bırakılarak veya ayıklanarak bizi öncel varlık anlayışının, radikal farklılığı, başkalığıyla karşılaştırmayı amaçlar.

Yanıt Açıklaması: Bergson’a göre açık ahlâk “yaratıcı heyecanlar”dan kaynaklanır. Yaratıcı heyacanlar, sıradan heyecanlar değildirler. Sıradan heyecanlar bir temsili varsayarlar. Örneğin bir hediye almak beni heyecanlandırır, hediyenin temsili heyecandan önce gelir.