Çağdaş Felsefe 1

Yanıt Açıklaması: Doğruluk yüklemi bir dilin içerisinde diğer yüklemler gibi kullanılabildiğinde yalancı paradoksu gibi birtakım paradokslara yol açmaktadır. Örneğin, “Bu cümle doğru değildir.” cümlesi eğer doğru ise kendinsin doğru olmadığını, yanlış ise kendisinin doğru olduğunu ifade etmektedir. Bu tür sorunları ortadan kaldıracak biçimde Tarski nesne dili ile üst dil arasında bir ayrım yapar ve doğruluk yüklemini üst dilde tanımlar. Doğruluk kuramının teoremleri P nesne dilinde bir önerme olmak üzere üst dilde şu önerme biçimini sağlar: “ ‘P’ doğrudur ancak ve ancak P”. Bir örnek vermek gerekirse “ ‘Kar beyazdır’ ancak ve ancak kar beyazdır ise”. Tarski’nin anlambilimsel doğruluk kuramı olarak anılan bu kuramın doğruluğun uygunluk kuramını tekrar mı ettiği yoksa doğruluk terimini gereksiz kılan bir kıymetten düşürme kuramı mı olduğu tartışma konusu olmuştur. ‹lk bakışta karşı- lıklı koşulun art bileşeninin önermeyi tekrar etmesi, söz konusu önermenin gerçekliği temsil ettiği oranda doğru olacağı izlenimini doğurmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Platon’un diyaloglarında Sokrates’in tartışılan konu her ne ise o şeyin özünün ne olduğunu sorgulamasından bir farkı yoktur. Bu yöntem, Sokrates’i izleyenleri nasıl baştan çıkarmış ve peşinden sürüklemişse, Wittgenstein’ı da Tractatus’u yazarken bu biçimde peşinden sürüklemiştir.

Yanıt Açıklaması: Mantıksal pozitivistlerin dilin mantığını (tümdengelimsel ya da tümevarımsal olsun) çözümleyerek bilimi sağlam bir felsefî temele oturtma projesi genel olarak bilim felsefesi olarak anılan bir felsefe geleneğinin doğmasına yol açmıştır.

Yanıt Açıklaması: Viyana Çevresi bakış açısının temel nitelikleri şu şekilde sıralanabilir; metafizik karşıtlığı, matematiğin mantıkçı bir biçimde temellendirilmesi, doğrulamacı anlam anlayışı, sentetik a priori yargıların olanaklılığının reddedilmesidir. Yanlışlamacı anlam arayışı temel nitelikler arasında değildir. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Ahlaki yargılar, önermesel bir içeriğe sahip olmadıklarından dolayı doğru ya da yanlış olamazlar.Aynı nedenden ötürü doğrulanmalarından ya da yanlışlanmalarından söz edilemez. Ayer’in bu yaklaşımı duygusalcı ahlak kuramı olarak adlandırılır.

Yanıt Açıklaması: Descartes’ın iki dünya (iki töz) anlayışı varlıkbilimsel, bilgibilimsel ve anlambilimsel düzlemlerde farklı bağlanmalara yol açar ve bunların her biri, kendine özgü felsefî bilmeceler üretir.

Yanıt Açıklaması: Quine’in yaklaşımı bu noktada Fransız fizikçi ve felsefeci Duhem’in düşük belirlenim savlarında destek görmektedir.

Yanıt Açıklaması: Mantıksal pozitivizme ve deneyciliğe karşı eleştirileri ile tanınan, bu eleştiriler üzerinden felsefe ile bilim dalları arasındaki sınırın ortadan kalktığı bütüncü ve doğalcı bir felsefe anlayışın öncüsü olan felsefeci Quine'dir. Doğru cevap a'dır.

Yanıt Açıklaması: Austin’in How to Do Things With Words başlıklı kitabında edimsel söz olarak adlandırdığı cümleleri ele alır.

Yanıt Açıklaması: Schlick tartışılan konunun anlamlı olup olmadığını “ neyin belirlediğini “ sorar.

Yanıt Açıklaması: Ryle’a göre; zihinsel yaşamın olgularını, onlar gerçekte başka birine aitken, belli bir mantıksal tipe ya da kategoriye (veya tipler ve kategoriler silsilesine) aitmiş gibi temsil edilmesi bir kategori hatasıdır.

Yanıt Açıklaması: Mantıksal pozitivistlerin anlamsız olana karşı hiçbir hoşgörüsü yoktur. Anlamsız olan, felsefî söylemin içerisinden tamamen sökülüp atılmalıdır. Anlamlı olarak geriye kalan bilimsel olandan başkası değildir. Bu doğrultuda doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Quine’a göre doğalcı bir dil anlayışını ve davranışa dayalı bir anlam kuramını benimsediğimizde, anlamın belirliliğinden de vazgeçmiş oluruz. Bir başka deyişle, iki farklı ifadenin anlamlarının aynı olup olmadığının belirli bir cevabı artık yoktur.

Yanıt Açıklaması: Carnap mantıksal dizimbilimin önermelerin yapısını ve önermeler arası bağıntıları gözler önüne sererek önermelerin doğrulanma yöntemini belirlememizi sağlayacağını düşünmektedir.

Yanıt Açıklaması: Uygunluk kuramı

Yanıt Açıklaması: Ryle'ın, zihin felsefesi ile ilgili görüşleri günümüzde tam olarak kabul görmese de zihinsel olanın davranışsal uyaranlar ve tepkiler üzerindeki belirleyici rolü üzerinden anlaşılması gerektiğine dair görüşleri, günümüzün işlevselci yaklaşımlarına eklemlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Quine’a göre dil öğrenme sürecinde, bir kişinin diğerlerinin sergilediği davranışların ötesinde nüfuz edebileceği başka bir veri kaynağı mevcut değildir. Anlamın davranışçı bir biçimde ele alınmasının ise derin sonuçları bulunmaktadır. Quine’a göre doğalcı bir dil anlayışını ve davranışa dayalı bir anlam kuramını benimsediğimizde, anlamın belirliliğinden de vazgeçmiş oluruz. Bir başka deyişle, iki farklı ifadenin anlamlarının aynı olup olmadığının belirli bir cevabı artık yoktur. Quine haklı ise bu durumda belirsizlik sadece aynı dili konuşan kişilerin birbirlerini tam olarak anlayamamalarının da ötesinde, her kişinin kendi konuştuğu dilde bir belirsizliği olduğunu kabul etmemizi gerektirmektedir. Özel bir dil olanaklı olmadığına göre, bir dili konuşurken söz konusu belirsizliği atlatabilmemizin bir olanağı bulunmamaktadır. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: 1922 yılında Kant Studien’in bir ek sayısında Der Raum (Uzay) başlığı ile yayımlanan çalışmasında  biçimsel, fiziksel ve algısal veya görsel uzaylar arasındaki ayrımları netleştirmeye çalıştı.

Yanıt Açıklaması: Dünyanın Mantıksal yapısı, Felsefenin sözde sorunları, Dilin mantıksal dizilimi adlı çalışmalar Carnap'a aittir.

Yanıt Açıklaması: Dili kullanırken kullandığımız kuralları ve diğer kuralları izlediğimizde de bunun nedenine ilişkin bir sorgulama, en nihayetinde bir bilginin açığa çıkarılması ile değil, “bizim basitçe böyle yaşadığımız” (Philosophical Investigations, s.217) gerçeğine gelip dayanır. Söz konusu kuralların ve diğer pek çok inancımızın arkasında “yaşam biçimlerimiz” bulunmaktadır. Dil oyunları söz konusu yaşam biçimleri içerisinde oynanır. Doğru yanıt D'dir.