Çağdaş Felsefe 1

Yanıt Açıklaması: 2.1 Biz olguları kendimize resmederiz. 2.12 Bir resim gerçekliğin bir modelidir. 2.131 Bir resimde resmin unsurları nesnelerin temsilcileridir. 2.14 Bir resmi oluşturan şey, unsurlarının bir diğeriyle belirli bir bağıntı içerisinde olmalarıdır. 2.141 Bir resim bir olgudur.

Yanıt Açıklaması: A priori

Yanıt Açıklaması: 19. yüzyıla gelene kadar genel olarak Aristoteles'in mantık kuramı geçerliliğini korumuştur. Aristoteles mantığının aşılması ve mantığın günümüzdeki biçimiyle geliştirilmesi 19. yüzyılın ikinci yarısında yapılan çalışmalar sayesinde mümkün olabilmiştir. Frege, özellikle tümdengelimsel mantığın bugün ayrılmaz bir parçası olan niceleme mantığını geliştirmiştir. Tümdengelimsel mantık üzerinde Peirce'nin da çalışmaları bulunmaktadır. Öte yandan Peirce'nin ilgi alanı bununla sınırlı kalmamış, bilimlerin gelişmesi açısından son derece önemli olan tümevarım mantığı konusunda da özgün çalışmalar yapmıştır. Bunların yanı sıra, olgulardan başlayan ve bu olgulardan hareketle, söz konusu olguları en iyi açıklayan varsayımı ortaya koymaya çalışmış, abdüktatif çıkarım konusu ile de özellikle ilgilenmiştir. Günümüzde bu çıkarım biçimi, akıl yürütme ile en iyi açıklamaya ulaşma olarak da anılmaktadır. Darwin'ci evrim kuramının bazı yaklaşımlarını Hegel'in düşünce  sitemine benzer, mutlak bir idealizm ile birleştirmeye çalışmıştır. Peirce, gerçekliğin özü itibari ile zihinsel bir içeriği olduğunu ve akli bir amaca doğru devindiğini savunmuştur. Peirce'ı günümüzde de tartışma değer kılan bu metafizik yaklaşımları değil, kendisinin pragmatizm olarak adlandırdığı bir düşünce biçimidir. Peirce, bu sözcüğü düşünsel olanla (kavramlar, kanılar, kuramlar vb.) kılgısal/pratik olan (edimler, eylemler vb.) arasındaki sıkı bağları ön plana çıkarmak için kullanmaktadır. Peirce, pragmatizm yerine bazen pratikçilik ya da eleştirel sağ duyuculuk terimlerini de kullanmıştır. Dewey'in kullandığı araçsallık teriminin pragmatizm ile çok yakın bağları vardır. Dewey, kullandığımız kavramların araçsal bir işleve sahip olduklarını vurgulamak üzere bu terimi kullanmaktadır. Dewey de tıpkı Peirce gibi edimsel olanla düşünsel olan arasındaki bağları ön plana çıkarmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Olgu temsil eden önermelerle yanıtlanamamaları

Yanıt Açıklaması: Friedrich Ludwig Gottlob Frege, çalışmalarının odağını, mantığa ve bununla bağlantılı olarak felsefeye kaydırmış bir matematikçidir. Bazıları, kendisini analitik felsefenin kurucusu olarak kabul eder. Yaşadığı süre içerisinde yaptığı çalışmalar, dar bir çevre dışında tanınmamıştır. Matematiğin temelleri ve mantık üzerine yaptığı çalışmalar, Giuseppe Peano (1858-1932) ve Bertrand Russell (1872-1970) tarafından gelecek nesillere aktarılmıştır. Ludwig Wittgenstein, Tractatus’ta Frege’nin çalışmalarından övgüyle söz etmiştir. Öte yandan, Frege’nin en önemli çalışmalarından biri olan Grundlagen der Arithmetik (Aritmatiğin Temelleri), ancak 1950’de İngilizce’ye çevrilmiştir (Foundations of Arithmetic). Frege’nin çalışmalarına olan ilgi 1960’larda artmış, 1970’lerden sonra ise Frege’nin bazı çalışmaları, analitik felsefe çalışan bir öğrencinin standart okuma metinleri arasına girmiştir.

Yanıt Açıklaması: Antik Yunan düşüncesine rengini veren ve Batı Felsefesi’nin iki önemli figürü, Platon ve Aristoteles üzerinde derin etkisi olan Parmenides, varlığı zamanın şartlarına tâbî olmayanla, bu itibarla da kalıcı olanla özdeşleştirmiştir. Varlık, özü itibariyle düşünseldir ve duyusal olanın geçiciliğine ve değişkenliğine karşıt olarak kalıcıdır.

Yanıt Açıklaması: Russell

Yanıt Açıklaması: 6.45 Dünyayı sub specie aeternie [sonsuzluğun bakış açısından] görmek, onu bir bütün olarak görmektir - sonlu bir bütün olarak görmektir. Dünyayı sınırlı bir bütün olarak hissetmek - işte bu mistik olandır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Euklides, Unsurlar adlı eserinde beş aksiyomun ispat edilmesini içeriyordur , Bir noktadan bir başka noktaya doğru bir çizgi çizilebilir. Bir doğru çizgi üzerinde sonlu ve sürekli bir doğru parçası çizilebilir. Belli bir noktayı merkez ve herhangi bir uzunluğu yarıçap olarak alarak bir çember çizilebilir. Tüm dik açılar birbirine eşittir. İki doğru bir doğru ile kesildiğinde, kesenin bir tarafında oluşan iki iç açının toplamı 180 dereceden küçükse, bu iki doğru bu 180 dereceden küçük açıların bulunduğu tarafta kesişir.

Yanıt Açıklaması: Wittgenstein 'ın doğum yeri Viyana'dır.

Yanıt Açıklaması: Değerlerin kaynağının ne olduğu sorununun çözümünde Dewey’e göre, iki farklı yol izlenmiştir. Bir grup düşünür, değerleri doğanın ötesinde veya üzerinde bir kaynakla (Tanrı, saf akıl vb.) özdeşleştirmeye çalışırken; bir ikinci grup, öznel bir zemin (arzuların tatmin edilmesi, hazlar vb.) arayışına girişmiştir. Dewey, her iki yaklaşımın da ötesine geçmeye çalışmaktadır. Kendi bakış açısıyla uyumlu olarak, değerleri doğal bir biçimde açıklamaya çalışmakta ve fakat bireysel öznel tercihlere terk etmek istememektedir. Dewey’in bu konudaki yaklaşımı, bilimsel varsayımlara ilişkin yaklaşımına benzemektedir: Herhangi bir anda, mutlak bir kesinliğe yer vermemek ve buna rağmen ilerlemeyi olanaklı kılmak. Değerler söz konusu olduğunda bu nasıl başarılabilir? Dewey, bu noktada çıkış yolunu, akla dayalı davranışlarla konuyu ilişkilendirmekte bulmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bu önermeleri nasıl bilebildiğimizi açıklamak

Yanıt Açıklaması: Russell nesnelere ilişkin bilgi edinme kaynaklarımız ile ilgili ikili bir ayrım yapar: Tanışıklık yoluyla bilgi ve betimleme yoluyla bilgi.

Yanıt Açıklaması: Darwin

Yanıt Açıklaması: Peirce, bir şüphe ortaya çıkmadığı sürece tüm inançlarımızın doğru olduğunu düşünme eğiliminde olduğumuzu belirtir. Eğer şüphe ortaya çıkarsa, bir sorgulama başlar ve inancımız yeniden bir kesinlik (sabitlik) kazandığında da sona erer. Pierce göre gerçeklik, doğru kanaatın öyle olduğunu söylediği şeydir. Doğru kanaat ise, daha sonra yapılan bilimsel araştırmalarca aynı sonuca ulaşılan ve değişikliğe uğratılmayan kanaattir. Hal böyle ise, birisi çıkıp, gerçeğin kanaatler cinsinden tanımlandığını, bu durumda ise gerçekliğin, Peirce'ın olduğunu iddia ettiğinin aksine bize bağımlı hale geldiğini öne sürebilir. Peirce, bu eleştiriye şu şekilde yanıt vermeye çalışır. Gerçeklik, sonlu sayıda bireyin sorgulamalarından bağımsızdır. Öte yandan, sorgulama bilimsel olduğu ve yeterince uzun süre azimle sürdürüldüğü sürece sorgulama içerisinde kendisini açar. Peirce göre bilim, gerçekliğin ölçütüdür. Ancak burada, bilimsel etkinliğe başlamadan önce belirlenmiş bir ölçütten söz edilmemektedir ki böyle bir belirleme, Peirce'a göre olanaklı değildir. Sadece söz konusu ölçüte doğru ilerlemenin yolunu bildiğimizi söylemektedir.  Ampirik sorgulama ise, bize ideal bir doğruluk ve bilgi noktasına doğru götüren yoldur.

Yanıt Açıklaması: İşlevselcilik Darwin’in evrim kuramının etkisinde gelişmiş bir psikoloji kuramıdır. Zihinsel süreçleri ve davranışları organizmanın çevresiyle uyum süreci içerisinde ele almayı ön plana ç›karır.

Yanıt Açıklaması: Moore'un, bir bütünün değerinin onu oluşturan parçaların toplamından daha fazla olduğunu savunduğu eseri Principia Ethica'dır. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Russell, eleştirdiği idealist anlayışı içsel bağıntılar doktrini olarak adlandırıyordu. En uç noktasında alındığında bu yaklaşıma göre gerçeklik, tek bir birleşik nesne olarak tasarlanıyordu. Tüm nesneler birbirlerine doğaları ve varoluşları itibariyle bağlıydı. Eğer herhangi bir nesne, tek bir özelliğine bile halihazırda sahip olduğu gibi sahip olmasa, bu tüm evrenin varlığını ortadan kaldırırdı. Her şey zorunlulukla ve bir bütün olarak mevcuttu. Bu yaklaşıma öncelikle Moore karşı çıktı. ''Refutation of Idealism'' ve ''External and Internal Relations'' başlıklı makalelerinde, bu doktrine yönelik eleştirilerini, sundu. Bu yaklaşımla ilgili olarak Russell da benzer bir sorun görüyordu. Sorun, bir nesnenin bilinebilmesinin nesnenin sahip olduğu tüm bağıntıların bilinmesini gerektirmesiydi. Russell'a göre bu durumda uzay, zaman, sayı ve genel olarak bilimin konusunu teşkil eden nesneler, tam olarak bilinemez hale geliyorlardı. Bu doktrinin yerine Russell ve Moore, farklı biçimleriyle de olsa gerçekçiliği koyuyorlardı. Dış dünyanın, bizden bağımsız varlığını savunmaksızın, bilimden ve bilimsel ilerlemeden söz edilemeyeceğini düşünüyorlardı. Russell, felsefenin mantığı ve bilimi kullanarak karmaşık felsefi sorunları basit bileşenlerine ayırması gerektiğini savunuyordu. Genel olarak, metafiziksel önermeler bilgimize yeni bir şey katmamaktadır. Öyleyse, Ockham'ın usturasını kullanarak metafiziksel olan kesip atılmalıydı.

Yanıt Açıklaması: Russell'ın1905 yılında Mind dergisinde yayımladığı “On Denoting” adlı makale, analitik felsefenin kuruluşu bakımından çok önemlidir. Bu çalışmasında Russell, belirli betimleyicilerin tekil adlar gibi bir bireye gönderim yapmasının gerekmediğini, bu düşüncenin dilin mantığının yanlış anlaşılmasından kaynaklandığını gösterir.

Yanıt Açıklaması: Niceleme, açık önermeleri kapalı hale getirme, yani açık önermeleri doğruluk değeri taşıyan önermelere dönüştürme işlemidir.