Çağdaş Felsefe 1

Yanıt Açıklaması: II. yargı Wittgenstein’ın Tractatus adlı eserinde nesneler ve adlar ile ilgili belirttiği yargıdır.

Yanıt Açıklaması: Austin’in “Are there A Priori Concepts?” adlı çalışması, genel anlamda idealizmin bir eleştirisini içerir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Soru kökünde özellikle sözcüklerin ve ifadelerin bağlamlarda farklı içermelere sahip olması üzerine yapılan vurgu sözcüğün bağlamlara göre değiştiğini, çeşitlilik kazandığını kısaca çoğul bir anlam giderek sistematik bir muğlaklık yaratığı söylenebilir.

Yanıt Açıklaması: Herkes bu noktada ittifak etmese de gündelik dili ön plana çıkaran bir grup felsefeci bu yolu izlemeyi tercih etmişlerdir. Bu adların başında ise, daha önceki çalışmalarıyla gerek mantıksal atomculara gerekse mantıksal olguculara (destek olmasa da) ilham veren Wittgenstein yer almaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Mantıksal pozitivistlerin dilin mantığını (tümdengelimsel ya da tümevarımsal olsun) çözümleyerek bilimi sağlam bir felsefî temele oturtma projesi genel olarak bilim felsefesi olarak anılan bir felsefe geleneğinin doğmasına yol açmıştır. Bir önermenin mutlak olarak doğrulanmasının olanaklı olmamasından hareketle Karl Popper bilimsel olanla olmayanın ayırt edilmesinde yeni bir öneri olarak yanlışlamacılığı ortaya atmıştır. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Ryle kategori hatasıyla neyi kastettiğini bir örnekle şu şekilde anlatır: “ Oxford’u ya da Cambridge’i ilk defa ziyaret eden bir yabancıya birçok kolej, kütüphane, oyun sahası, müze, bilimsel bölümler ve idari ofisler gösterilir. O ziyaretçi sorasında sorar: ‘Ama üniversite nerede? Kolejlerin üyelerinin nerede yaşadığını, Kayıt işleri Yetkilisi’nin nerede çalıştığını, bilim insanlarının nerede deney yaptığını ve diğerlerini gördüm. Ancak üniversitenizin üyelerinin yaşadığı ve çalıştığı üniversiteyi henüz görmedim.’ O zaman kendisine üniversitenin diğerlerinin yanında bulunan bir kurum, kendisinin gördüğü ofislere, laboratuvarlara, kolejlere ek bir başka şey olmadığı söylenir. Üniversite tüm bu gördüklerinin belli bir düzenlenişidir. Onlar görüldüklerinde, aralarındaki eşgüdüm anlaşıldığında, üniversite görülmüş olur. ”

Yanıt Açıklaması: Austin'in söz edimleri kavramı daha sonra başka felsefeciler tarafından da kullanılmış ve geliştirilmiştir. Özellikle Amerikalı felsefeci John Searle, konuşma edimlerine dayanan kapsamlı bir kuram geliştirmiştir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Felsefe, alışık olunduğu üzere gerçeklik, Tanrı, ölümsüzlük, iyi ve kötü gibi sorunlarla uğraşmak durumunda değildir. Çünkü bu konular ve sorunlar dilin yanlış kullanımından doğmuşlardır. Wittgenstein'a göre "felsefecinin bir sorunu ele alış şekli, bir hastalığı tedavi etmek gibi" olmalıdır. Burada kendini hasta eden de felsefecinin kendisidir. Dili yanlış kullanarak paradokslar, karmaşalar ve muğlaklıklar üretir.

Yanıt Açıklaması: 19. yüzyılın yarısını Kant'ın kuramı, Euklidesçi olmayan geometrilerin keşfedilmesi ile sarsılmıştır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Traksi nesne dili ile üst dil arasında bir ayrım yapmış ve doğruluk yüklemini üst dilde tanımlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Wittgenstein'a göre dil yaşayan, gelişen, değişen bir şeydir. Sayılamaz çoklukta farklı cümle biçimleri vardır ve kullanıcılar yaratıcı bir biçimde bunlara yenilerini eklemektedirler. Türdeş bir yapıya sahip bir dil tahayyül etmek ve onun tamamını kuşatan bir kuram geliştirmeye çalışmak dilin dinamizmini ıskalamaktadır. Dilin nasıl olduğunu değil, nasıl olması gerektiğini ön plana almaktır ki bu yol, çıkmaz bir sokaktan başka bir yere bizi götüremez.

Yanıt Açıklaması: Wittgenstein, söz konusu sözcüğün öğrenilmesinin, sözcüğün içinde kullanıldığı dil oyununda üstlendiği rolün anlaşılmasına bağlı olduğunu, bu itibarla da örnekleyerek tanımlamanın dil için temel olamayacağını düşünmektedir.

Yanıt Açıklaması: Austin ölümünden sonra yayımlanan Sense and Sensibilia (Duyum ve Duyumlanabilirler) başlıklı kitabında, başta A.J.Ayer’in The Foundations of Empirical Knowledge kitabında savunduğu biçimiyle, duyu verilerine dayalı algı anlayışını eleştirir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Düşünmeyin, fakat bakın!

Yanıt Açıklaması: John Langshaw Austin'in, 1955’te Harvard’da verdiği dersler How to Do Things With Words başlığı ile yayımlandı. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Mantıksal dizimbilimin amacı, işaretlerden oluşan bir dizge oluşturarak mantıksal çözümlemenin sonuçlarını bir muğlaklığa yol açmaksızın tam olarak ifade edebilmektir. Carnap’a göre bu başarılabilirse felsefe, bilimin cümlelerinin ve kavramlarının mantıksal olarak çözümlenmesine dönüşebilecektir. Felsefe bilimin mantığı olacaktır. Bu, Leibniz’in kurduğu characteristica universalis rüyasının gerçekleşmiş halidir.

Yanıt Açıklaması: Ryle felsefenin gündelik dile odaklanması gerektiğini savunur ve bu bağlamda kendisi bir gündelik dil felsefecisidir.

Yanıt Açıklaması: Mantıksal pozitivizme ve deneyciliğe karfşı eleştirileri ile tanındı.

Yanıt Açıklaması: Ryle’a göre zihin başlı başına bir nesne değil, insanın davranışlarının ve etkinliklerinin belli bir düzenlenişidir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Schlick, 1918-1925 yılları arasında Allgemeine Erkenntnislehre (Genel Bilgi Kuramı) başlıklı eseri üzerinde çalıştı. Schlick, bu çalışmasında sentetik a priori doğrulara ilişkin kapsamlı bir eleştiri sundu. Doğru cevap A seçeneğidir.