Çağdaş Felsefe 1

Yanıt Açıklaması: Wittgenstein’ın felsefe çalışmaları boyunca etkili olan temel kaygısının “Nasıl yaşamalıyız?” sorusuna bir cevap bulmak olduğu söylenebilir. Wittgenste’ın, imparatorlukların tasfiye olduğu, eski düzenlerin yıkıldığı ancak yenisinin kurulamadığı, sahte, ikiyüzlü, yapay vb. yaklaşımların kültürel ve politik yaşamda etkili olduğu bir dönemde yaşadığı düşünülürse, kendisinin bu kaygısı daha iyi anlaşılabilir.

Yanıt Açıklaması: Peirce'a göre işlemsel tanım elde etmede kullnılan yönem üç düzeyden oluşur: 1. Düzey:Fikirle aşina oluruz. 2. Düzey:Söz konusu fikrin tanımını ifade edebiliriz. 3. Düzey: Bir açıklık elde etmek,söz konusu fikrin belirlediği nesne ile ilgili bir işlem gerçekleştirmemizi ve bunun sonuçlarını gözlememizi içerir.

Yanıt Açıklaması: Russell, felsefe alanında eğitim gördüğü dönemde, Leibniz’in ve Hegel’in metafiziksel görüşlerinden etkilenen bir idealizm anlayışı İngiliz akademisinde hakîm konumdaydı.

Yanıt Açıklaması: “Kendi kendisinin elemanı olmayan kümelerin kümesinin Frege’nin dizgesi içerisinde tanımlanabileceğini, ancak böyle bir kümenin kendisinin hem elemanı olacağının hem de elemanı olamayacağının gösterilebilmesi ile russel paradoksu ortaya çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Birinci boyuta göre, bir yargının doğruluğuna karar verebilmek için ampirik (deneysel) deneyime ihtiyaç yoksa bu yargı, a priori (ön-kabul, önsel ; dayanak gerekmeden doğru kabul edilen)  ; eğer ihtiyaç varsa, a posteriori (sonsal ; dayanak ile doğru kabul edilen) olarak adlandırılır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Hume, bilginin sınıflandırılmasından söz ederken "fikirlerin bağlantılarına dayalı doğrular ile olguları ifade eden doğrular" arasında bir ayrım yapmıştır. Tüm anlamlı önermeleri ya da yargılar, bu ikili sınıflandırmanın kuşattığını, bunun dışında kalan herhangi bir ifadenin ise anlamsız olduğunu öne sürmüştür.

Yanıt Açıklaması: Kantçı felsefeciler, Euklidesçi olmayan geometrilerden haberdar olduklarında iki tür tepki vermişlerdir: İlk olarak, bu geometrilerin düşünsel olarak olanaklı olduğunu ve ancak sadece Euklidesçi geometrinin görünün biçimini belirlediğini ve dolayısıyla, nesnel geçerliliğe sahip olduğunu öne sürmüşlerdir. İkinci olarak da Euklidesçi olmayan geometrilerin tutarlı olmayabileceğini, yani zaman içerisinde çelişkiler barındırdığının gösterilebileceğini savunmuşlardır. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Moore’un ve Russell’ın 20.yüzyılın başlarında, kendilerini içinde buldukları ve karşı çıktıkları felesefi yaklaşımlar, genel olarak, idealizm olarak adlandırılabilir. 19.yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında, özellikle İngiltere’de, F.H.Bradley veya John Mc Taggart gibi Leibniz ve Hegel’den etkilenmiş idealist metafizikçilerin görüşleri hâkimdir. Gerek Moore gerekse Russell, bu tür bir idealizmi reddederek bugün, analitik felsefe geleneği olarak adlandırılan felsefe geleneğinin kurucusu olmuşlardır. Moore'un savunduğu pozisyon genel olarak sağduyuya dayalı gerçeklik olarak adlandırılır.

Yanıt Açıklaması: Gerek önermeleri ve önerme eklemlerini, gerekse önermelerin iç yapılarını oldukça net bir biçimde simgeleştirebilmemizi ve bu sayede önermeler arasındaki anlam bilimsel ilişkileri sorunsuz bir surette çözümleyebilmemizi modern mantık sağlar.

Yanıt Açıklaması: Peirce’ın amacı, kendi deyişiyle, düşünsel ( İng. intellectual ) kavramları açıklığa kavuşturmaktır. Düşünsel kavramlar, nesnel olgulara ilişkin kanıtlamalara zemin sağlar (“Survey of Pragmatism”, 318). Peirce, bu tanımla neyi kastetmektedir? Bunu anlamak için bir yol, “nesnel olgulara ilişkin kanıtlamalara zemin sağlamayan” zihinsel içeriklerin neler olduğunu anlamaktan geçer. Peirce, düşünsel kavramlara karşıt olarak yalnızca, öznel duygulanımları koyar.

Yanıt Açıklaması: Moore paradoksu''Yağmur yağıyor ama ben yağmurun yağdığına inanmıyorum''. şeklindeki ifadenin barındırdığı çelişki ile ilgilidir.

Yanıt Açıklaması: Moore’a göre değer,“güzelliğin farkına varan bilinç”te ortaya çıkar. Bu nedenle Moore, bir bütünün değerinin onu oluşturan parçaların toplamından fazla olduğunu savunur (Principia Ethica, §18). Moore’un değerlere yönelik bu görüşü, organik bütün yaklaşımı olarak anılır.

Yanıt Açıklaması: Dış dünyayla ilgili bilgimiz, duyumlara ve duyumsal deneyimlere dayanır. Ancak duyumsal deneyimler, algılayananın bilincinde ortaya çıkan özel olaylardır. Buna karşılık bizim dış dünyayla ilgili bilgimiz, kamusal olarak diğer algılayanlar için de mevcut olan nesnelere ilişkin bir bilgidir. Dolayısıyla, duyusal deneyimin özelliği (deneyenlere özgülüğü) ile bu özel kanıta dayalı olarak sahip olduğumuz bilginin kamusallığı (deneyimleyenden bağımsız) arasında bir boşluk (bir uçurum) bulunmaktadır. Bu boşluk nasıl aşılacaktır. Moore 1925 tarihinde yayımlanan ''A Defence of Common Sense'' başlıklı makalesinde, duyusal deneyimin özel oluşundan hareketle geliştirilen kuşkucu yaklaşımları eleştirir. Bu makalesinde Moore'un genel stratejisi, dış dünyanın varlığı konusunda kuşkucu yaklaşımları ve idealist görüşleri savunan felsefecilerin sunduğu sebeplerin ve gerçeklerin, sağduyuya dayalı bir gerçekliğin sunduklarıyla kıyaslandığında daha az güvenilir ve inanılır olduğu yönündedir. Moore daha sonra, 1939 yılında ''Proof of an External World'' başlıklı makalesinde, sağduyuya dayalı bu tavrını sürdürür. Bu makalesinde sunduğu bir kanıtlama, özellikle ilginçtir. Moore, sağ elini kaldırarak ''İşte bir el'' ve sonra sol elini kaldırarak ''Ve işte bir başka el'' diyebileceğini ve buradan hareketle de dünya da en azından iki tane benim dışımda var olan nesne bulunduğu sonucuna varabileceğini söyler. Dolayısıyla dış dünya vardır. Kuşkucular böyle bir kanıtlamayı çok ikna edici bulmasalar da Moore, kuşkucuların felsefi varsayımlarını desteklemek üzere sundukları kanıtların, kendi kanıtlarına göre daha zayıf temellere dayandığını ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Peirce’a göre aradığımız, inançlarımızın ve kanılarımızın insanî olmayan, dışsal olarak kalıcı bir şey tarafından sabitlenmesidir. Bu dışsal şey, herkesi farklı biçimde etkileyebilecek olsa da, herkes bu etkilenmenin sonucunda bir ve aynı sonuca ulaşmalıdır. Peirce’a göre bu yöntem, bilim yöntemi dir.

Yanıt Açıklaması: Russell ilk dönemlerde savundu¤u bu çokçu ve afl›r› gerçekçi yaklafl›m›, zaman içerisinde terk etmifltir. Gündelik yaflamda karfl›m›za ç›kan nesnelerin kurucu unsurlar›na iliflkin görüfllerini, mant›ksal atomculuk olarak adland›r›lan bir kuram dahilinde ele alm›flt›r.

Yanıt Açıklaması: Mantıksal uzayın yapısını ortaya koyarlar.

Yanıt Açıklaması: Russell’ın etkili olan çözümlemelerinin başında, belirli betimleyiciler kuramı gelir. Russell, 1905 yılında yazdığı “On Denoting” (İfade Etme Üzerine) başlıklı makalesiyle, bir bakıma, analitik felsefenin iş yapış biçimini belirlemiştir. (Bertrand Arthur William Russell : ingiliz, filozof, matematikçi, tarihçi, sosyolog). Doğru Yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Bertrand Russell, Gottlob Frege, G.E. Moore ve Ludwig Wittgenstein ile birlikte analitik felsefenin kurucusu olarak kabul edilir.

Yanıt Açıklaması: Wittgenstein, dille karşılaştığımızda, dilin mantığını kolayca çözemeyebileceğimizi ve bu nedenle dilin düşünceyi gizlediğini öne sürer (4.002).