Tarih Felsefesi 2

Yanıt Açıklaması: Burckhardt’a göre tarih bilimden çok sanata benzediğinden tarihe estetik bir tavırla, sanatsal bir anlamayla yaklaşmak gerekir.

Yanıt Açıklaması: Kierkegaard’a göre Hegel ve Marx gibi filozofların ortaya koyduğu tarih anlayışı insanın seçim yaparak varoluşunu ortaya koyma olanağını gözden kaçırır ve Kierkegaard’un tarih anlayışının Hegel, Marx ve Pozitivist tarih anlayışından ayrıldığı bir diğer nokta da onun tarihte bir ilerleme olduğu anlayışına karşı çıkmasıdır. “Her tarihsel olgu, yalnızca göreli bir olgudur” ve “ancak çocukluk ve aptallık onu abartıp mutlak hâle getirebilir” der.

Yanıt Açıklaması: Karl Raimund Popper’e göre tarih yasa bulmaz, kuramsal bilimlerin bulduğu yasaları kullanarak açıklamalar yapar. Popper bilimleri kuramsal bilimler ve uygulamalı bilimler olarak ikiye ayırır. Bu anlamda tarih kuramsal bir bilim değildir. Bu yüzden kuramsal fizik gibi bir kuramsal tarih bilimi söz konusu değildir. Tarih ancak kuramsal bilimlerin yasalarını kullanarak geçmiş olguları açıklayan bir bilim olabilir ama kuramsal fizik gibi geleceğe yönelik öndeyide bulunan kuramsal bir bilim olamaz ve genel evrensel dünya tarihi olanaksızdır. Çünkü insanlık tarihinin gidişi insanların amaçlı eylemlerinden ve insan bilgisinin artışıyla sürekli değişir ve etkilenir. Böyle bir süreci önceden görmek ya da bu sürecin bütününü görmek olanaksızdır.

Yanıt Açıklaması: Olgular arası yasa bağıntılarını keşfetme doğa bilimlerinde olduğu gibi tarihte de olguları önceden görebilme olanağı sağlar. Bilimde buna öndeyi denir.

Yanıt Açıklaması: 19. yüzyılda Marksist materyalist tarih anlayışı idealizmi, bütün tarihi soyut mantıksal kavramla belirlediği için; pozitivist tarih anlayışı ise idealizmi tarihsel olguları tek bir metafizik kavramdan türettiği için zaten eleştirmişti. Bununla birlikte idealizme yönelen tepkiler sadece Marksizm ve Pozitivizmden de gelmemiştir. 19. yüzyılda ortaya çıkan tarih eleştirileri büyük ölçüde Alman İdealistleri’nin ve özellikle de Hegel’in tarih felsefelerine yönelmişlerdi. Bunlar arasında Marksist ve Pozitivist çizgide olmayan tarih eleştirileri özellikle Kierkegaaard, Schopenhauer, Nietzsche ve Burckhardt’tan gelmiştir.

Yanıt Açıklaması: Modern sonrası dönemde ortaya çıkan ve modern tarih anlayışını eleştiren çağdaş tarih eleştirileri postmodern tarih anlayışlarıdır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Tarihte bir anlam ya da bir evrensel yasa bulmaya yönelik yönetici bir ilke bulma gerekliliğine değinen Kant, filozofun aynı zamanda insan eylemlerinin anlamsız gidişinin ardında bir amaç bulmaya çalışması gerektiğini vurgular.

Yanıt Açıklaması: Verilen görüş Burckhardt’ ın tarih anlayışıdır.

Yanıt Açıklaması: Pozitif aşama bütün fenomenlerin genel yasalar aracılığıyla açıklanmaya çalışıldığı dönemdir.

Yanıt Açıklaması: Tarihsicilik sözcüğünü idealist ve materyalist felsefenin tarih anlayışının eleştirisi bağlamında ilk kez kullanan düşünür Friedrich Nietzsche’dir.

Yanıt Açıklaması: Tarihsel materyalizm ya da materyalist tarih tasarımı tarihin insanın maddi üretim etkinliğiyle biçimlendirdiği bir varlık alanı olarak tasarımıdır.

Yanıt Açıklaması: Antipozitivist anlayışa göre doğa ve tarih arasında özce bir fark yoktur ve tarihsel gerçeklik insan doğasının yasalarıyla açıklanabilir.

Yanıt Açıklaması: Pozitif felsefenin kuruluşunun tamamlanabilmesi için giderilmesi gereken tek eksiklik toplumun düzenlenmesi konusunda da yararlı olabilecek pozitif bir toplumbilimin kurulamamış olmasıdır. İnsan aklı gök ve yer fiziğini, ayrıca organik fiziği kurmuş olduğundan geriye yapılması gereken toplum fiziğinin kurulması ve gözlem bilimleri sisteminin tamamlanmasıdır. Comte'un yapmak istediği doğa bilimlerinin ulaştığı gelişmişlikte bir toplumbilim kurmaktır. Kesin doğabilimi olarak gördüğü fizikten etkilenerek bu toplumbilime toplum fiziği der.

Yanıt Açıklaması: Benedetto Croce güç istenciyle ilgili bir yorumda bulunmamıştır.

Yanıt Açıklaması: Tekil olanı yorumlamak, her çağı kendi biricikliği içinde kavramak ve anlamaya çalışmak, olayların kendi başınalığı ve bir defalık oluşu Dilthey’ in görüşleridir. Diğer seçenekler ise Collingwood anlayışını yansıtır.

Yanıt Açıklaması: Mill’e göre insanlığın ilerlemesi insanlığın entelektüel gelişmesinin bir sonucudur ve Comte’un ileri sürdüğü üç hal yasası bu bağlamda tarihsel gelişmeden çıkarılabilir.

Yanıt Açıklaması: Dünya tarihinin sınıf savaşımları tarihi olduğunu söyleyen düşünür Karl Marx’tır.

Yanıt Açıklaması: Popper paradigmalar hakkında açıklamalarda bulunmaz.

Yanıt Açıklaması: Verilen yöntem- yazılı yapıtları yorumlama yöntemi- ve tarihi anlama görüşü Dilthey’e aittir.