Tarih Felsefesi 1

Yanıt Açıklaması: Rönesans döneminde bireyin temel unsur olduğu Hümanizm benimsenmiştir. Buna bağlı olarak özgürlük kavramı doğmuştur.

Yanıt Açıklaması: Her alanda laikliğin uygulanmaya başlandığı ve aklın ön planda tutulduğu dönem Aydınlanma Çağı'dır. Bu çağ; insanın, usunu kendisinin kullanma cesareti gösterdiği çağdır.

Yanıt Açıklaması: Rönesans’ın temel parolası olan otoritelerden bağımsızlaşma isteği ile felsefe de artık tek yolla tek amaca yönelmiş bir bilgi türü olmaktan çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: İbn Haldûn'un umrânın sınıflandırılması konusunda kullandığı 'bedevîlik' terimi göçebe ya da yerleşik ayrımı yapılmaksızın kırdaki, arazideki yaşamı, 'hadarîlik' terimi ise kentlerdeki yerleşik yaşamı tanımlar.

Yanıt Açıklaması: Tarih yazıcılığının ahlak dersleri vermeye ve kıssadan hisse çıkarmaya yönelik tutumdan kurtulup olayları “gerçek nedenleriyle” anlatması gerektiğini ileri süren ilk düşünür, devlet ve siyasetle ilgili kuramlarından hatırlayacağımız Niccolo Macchiavelli’dir. Macchiavelli, tarih yazıcılığının “devletler arasındaki düşmanlık ve ikiliklerin nedenleri”ni siyasi açıdan araştırması gerektiğini savunmuştur. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Hümanizm ve reform hareketleri 16. yüzyılın iki ana karakteristiğini oluşturmuştur.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Tarih günümüzde belirli bir zamanı belirtmek, kümülatif geçmişi işaret etmek ve bir bilim alanı olarak 3 farklı anlamda kullanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kökleri 14. yüzyıla kadar geri götürülebilecek olan Rönesans hareketi, Ortaçağ’ın tek boyutlu dünya anlayışından ve bu anlayış karşısında insanın edilgenliğinden kurtulma arayışı içerisinde pek çok düşünce akımını barındıran birkaç yüzyıllık bir süreçtir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: İslam dünyası için önemli olan ve özgün çözümlemeleriyle bilinen Mukaddime adlı eserin yazarı İbn Haldûn'dur. Mukaddime, İbn Haldûn’un kapsamlı bir dünya medeniyetleri tarihi projesi olarak tasarladığı ve yazdığı Kitâbu’l-İber’in Giriş bölümü ile Birinci Kitap’ın toplamından oluşan kısmıdır ve bu kısımda ortaya koyulmuş düşünceler zamanla Kitâbu’l-İber’i gölgede bırakmıştır.

Yanıt Açıklaması: Epistemoloji teriminin kökü, Eski Yunanca ‘ya dayanır. “Sağlam temelli, hakiki bilgi” anlamında kullanılan episteme ile, günümüzde de pek çok disiplinin sonunda “bilim”, “araştırma”, “yasa”, “açıklama, kuram” gibi anlamlarda kullanılan logos sözcüklerinin birleşiminden oluşan epistemoloji, dilimizde “bilgi kuramı”, “bilgi felsefesi” gibi terimlerle karşılanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Tarihsel dönemlerin Antikçağ, Ortaçağ ve Yeniçağ şeklinde ayrılmasını, önemli bir 16. yüzyıl düşünürü olan Jean Bodin'e borçluyuz.

Yanıt Açıklaması: Yeniçağ Avrupa Medeniyeti'nin insan anlayışında bireyin temel unsur olması, bireyciliğin gelişmesine yol açarak özgürlük olgusunu Yeniçağ Avrupa Medeniyeti’nin temel kavramları arasına taşımıştır.

Yanıt Açıklaması: Mukaddime’nin içeriği: İbn Haldûn’un Tarih Felsefesinden oluşmaktadır. Doğru yanıt "A" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Aydınlanma’nın öne çıkardığı en önemli değer olan usun da sınırları olan bir yeti olduğunu göstererek felsefe tarihinde yeni bir çığır açan düşünür Immanuel Kant’ttır.

Yanıt Açıklaması: Historia rerum gestarum, Latince’de yapılmış işlerin/şeylerin anlatımı, öykülenmesi anlamında kullanılan bir tamlamadır. Bu tamlama, geçmişte yapılmış tüm işlerin yazıya geçirilmesi anlamında kullanılır ve bu kullanım, bizde ‘tarih’ sözcüğüyle karşılanan ‘historia’ sözcüğünün ikinci temel anlamını oluşturur.

Yanıt Açıklaması: Collingwood, Aydınlanma’yı düşüncede ve kültürde bir laikleştirme çabası olarak tanımlarken, bu çabanın yalnızca kurumlaşmış dine değil, aynı zamanda dinin kendisine karşı bir başkaldırıyı içerdiğini vurgular. Bu çaba, Aydınlanma insanının kendi usuna ve doğa bilimlerinin başarısına duyduğu güvenin zirve yapmasıyla ilişkili de düşünülebilir.

Yanıt Açıklaması: Bu terim Vico tarafından 'Yeni Bilim' adlı yapıtı boyunca, doğadan ayrı başına insanın var ettiği kültür dünyasının, medeniyetlerin tümüne işaret eden bir anahtar kavram olarak kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: İtalyan filozof Giambattista Vico (Giovanni Battista Vico), Yeni Bilim (La Scienza Nuova) adlı eserinde, çağları, tanrılar çağı, kahramanlar çağı ve insanlık çağı olmak üzere üçe ayırır. Tanrılar çağında pagan (çok tanrıya inanan) gelenekler hakimken, kahramanlık çağında aristokratik (kan bağına dayalı ayrıcalıklı sınıfa ait) yasalar hüküm sürer. Son olarak insanlık çağında ise rasyonalite (akılcılık) ve akıl öne çıkmıştır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Tarihteki süreçler ve onlarla ilgili edinilebilecek bilgi konusunda yukarıdaki görüşleri ortaya koyan Voltaire, tarih gibi bir çalışma yapmanın yararlarını da açıklamıştır. Voltaire’in tarihin yararları hakkındaki açıklaması, maddeler hâlinde şöyle özetlenebilir: 1. Siyasetçiler ve halk, tarih sayesinde kendi toplumlarıyla diğer toplumları karşılaştırma olanağına kavuşur ve sanat, ticaret, tarım gibi konularda bilgi sahibi olur, 2. Tarihin yardımıyla, geçmişte yapılan büyük hatalar öğrenilir ve yeni hataların önüne geçilmesi için örnek oluşturur, 3. Eski çağlar hakkında modern tarihin bütün yararı, eski yöneticiler üzerine her şeyi öğretmesindedir, 4. 15. yüzyıldan itibaren tarih, büyük güçlerle birleşmede katkı sunmuş, Roma’nın başarısına yol açan denge sisteminin daha eski dönemlerde bilinmediği ortaya çıkmıştır. Doğru cevap E'dir.