Tarih Felsefesi 1

Yanıt Açıklaması: Karl Popper'a göre tarih insanlığın bilgi ve bu bilgiler üzerine ortaya atılan kuramlarının toplamıdır. Bunun için de insan tarihinin en önemli kısmı felsefe ve dini de kapsayan insan düşüncesi ve bilgisinin tarihidir.

Yanıt Açıklaması: “İnsan her şeyin ölçüsüdür; olanların olduklarının, olmayanların, olmadıklarının” sözünün sahibi Protagoras, tanrıları dışarıda tutup, kültürü oluşturan her tür değerin üreticisi olarak insana işaret etmiştir. Doğru yanıt "A" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Tarih felsefesi ancak 19. yüzyılın ikinci yarısından sonra ortaya çıkmıştır. Özellikle de Alman Tarih Okulu'nun çalışmaları bu gelişimde etkili olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Augustinus’un tarih felsefesinin ya da teolojisinin izlerini sürmek için kendisine ait en önemli yazılı metin, De Civitate Dei’dir. (Tanrı Devleti Üzerine). Augustinus, Tanrı Devleti’ni, “gelecekte kurtuluşa ermiş olan insanların kuracağı devlet” olarak tanımlar.

Yanıt Açıklaması: Thukydides, Herodotos’tan farklı olarak, gezdiği yerler hakkında pek bilgi vermez; yalnızca Peloponnesos Savaşı’nın nedenlerini ayrıntılı biçimde vermekle yetinir. Doğru yanıt "B" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Hıristiyan Gnostiklerinden olan ‹ skenderiyeli Clemens ’ e göre, inanmak, bilmekten önce gelir ve bilmenin temelini oluşturur, fakat insanın nihai ereği, Tanrı hakikatini anlamaktır. Felsefe ile din, yahut akıl ile açınlama (vahiy) arasında bir uzlaşma arayışının tarihi olarak da görülebilecek olan Ortaçağ Avrupa felsefesinin neredeyse bütününe sinen bu anlamaya yönelik yaklaşımı en iyi ifade eden de Clemens’in, “Credo ut intelligam”, yani “Anlayayım diye inanıyorum” sözüdür.

Yanıt Açıklaması: Ünlü İngiliz tarih felsefecisi Robin George Collingwood, tarih sürecinin, Ortaçağ Hıristiyan dünyasında 1. Temel amacı insanın iyiliği olan, 2. insanın temel eylemci olduğu bir “Tanrı murâdı” olarak görüldüğünü de savunmuştur.

Yanıt Açıklaması: Res gestae, Latince’de yapılmış işler/şeyler anlamında kullanılan bir tamlamadır. Bu tamlama, zamanla, geçmişte yapılmış tüm işlere göndermede bulunmak üzere kullanılmış ve bu kullanım, bizde ‘tarih’ sözcüğüyle karşılanan ‘historia’ sözcüğünün ilk anlamını oluşturmuştur.

Yanıt Açıklaması: Plotinos’a göre, tüm varolanlar, “Bir”in kendisinden taşması sonucu İlk Akıl’ı (Nous), onun Evren Ruhunu (Kosmon Psykhe), evren ruhunun tek tek ruhları ve son olarak ruhların da maddeyi meydana getirmesi sayesinde oluşmuşlardır ve varlık hiyerarşisinde en alt basamak kabul edilen maddî her şey, aslında Bir’den bir zerre taşımaktadır. Bu öğretiye türüm ya da sudûr teorisi de denir.

Yanıt Açıklaması: Çağımızda, tarihin üç farklı anlamından söz edilebilir: Zamandizinsel (kronolojik) anlam, Geçmişin tümü olarak tarih, Geçmişle ilişkin araştırmalar yapan bir çalışma alanı olarak tarih. Tarih yazıcılığı üçüncü anlamıyla tarihin bir ürünüdür.

Yanıt Açıklaması: Tertullianus'un “Credo quia absurdum est” (Akıl almaz olduğu için inanıyorum) sözü, filozofun, gerçek îmanın kişinin Tanrı önünde kibrini kırması ve nefsini alçaltması görüşünü en açık biçimde belirten sözüdür.

Yanıt Açıklaması: Tarih kavramı filozoflar tarafından çok çeşitli biçimlerde yorumlanmıştır. Bunların kimisi salt anlama vurgu yaparken, kimisi daha faydacı bir anlayışa sahiptir. Ancak fizyolojik ihtiyaçlarla ilgili bir işlevinden bahsedilmemiştir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Tarih süreci kör bir kaderin ürünü değil, aksine, hem doğayı hem de kurduğu devletlerle birlikte insanı belirleyen Tanrı’nın evrensel öngörüsünün egemen olduğu bir süreçtir. Aslında Augustinus’un bu anlattıklarından, sonu ve galibi başından belli bir mücadeleyi çıkarsamamız hiç de güç değildir. Augustinus, Hıristiyanlığın öğretisi doğrultusunda yaşayan temiz ahlâklı insanların, gelecekte kurtulmuşlar arasında yer alarak, bir “Tanrı Devleti”nin yurttaşları olacağını savunmuştur

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Theogania ile İşler ve Günler Hesiodos’un köken bilimini işleyen kitaplarıdır. Peloponnesos ise Thukydides tarafından ortaya koyulmuş bir eserdir. Kozmogoni diğerlerinden farklı olarak evrenin kökeni hakkında ortaya atılmış savları bilimsel boyutta açıklama için kullanılan bir kavramdır. Homeros’un bilinen en büyük yapıtları, İlyada ve Odysseia adlı iki destanıdır. Bu destanlarda din, kahramanlık ve gelenek ağırlıklı yer tutar.

Yanıt Açıklaması: Sorokin, tarihin önemli felsefi çözümlemelerinin bunalım ve kriz dönemlerinde, onların öncesinde veya sonrasında ortaya çıktığını söylerken İbn-i Haldun örneğini verir. İbn-i Haldun'un eseri derin bir bunalım ve çürümenin Arap kültürünü etkisi altına aldığı 14. yüzyılda ortaya çıkmıştır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Batı’da tarih felsefesinin kurucusu olarak görülen Giambattista Vico’ya göre tarih, insan topluluklarının ve onların kurumlarının tarihidir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Augustinus; geliştirdiği tarih ve zaman öğretisiyle, tarihin “tekerrürden ibaret” olmak yerine, tekrarı olmayan olaylardan örülü bir defalık bir süreç olduğu düşüncesini Avrupa kültürüne yerleştiren düşünürdür. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Augustinus, bilgi alanlarını sınıflarken, tarih yazımına (historiografya) gramerin yanında yer ayırmıştır.