Tarih Felsefesi 1

Yanıt Açıklaması: Kilise’nin Roma-Germen toplumları için kullandığı “barbar” terimi, Yunanca’dakinden farklı olarak, günümüzdeki anlamına daha yakındır: Barbarın, “henüz Hıristiyanlığı benimsememş, dolayısıyla medeniyetten ve kültürden nasibini almamış” anlamına gelecek biçimde kullanılması, büyük ölçüde Kilise tarafından yaygınlaştırılmıştır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Panteizm kökeni Yunanca’ya dayanan panta-yani her şey ve theos-yani tanrı sözcüklerinden oluşan, dilimize tümtanrıcılık biçiminde de çevrilen bir metafizik anlayışın adıdır. Bu anlayışın felsefe tarihinde bilinen başlıca temsilcilerinden birisi de Plotinos’tur.

Yanıt Açıklaması: Geçmişin Pindaros için önemi büyüktür; fakat Pindaros’un şiirlerinde genel olarak zaman, her üç boyutuyla da (geçmiş, bugün, gelecek) önemli yer tutmuştur. Hatta ilk olarak tarih olaylarını zaman boyutunda değerlendirenin de Pindaros olduğunu söyleyebiliriz. Doğrı yanıt "A" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Pindaros, tarihsel bir dünyada yaşadığını açıklıkla dile getiren bir ozan-düşünürdür. İnsanların gelecek hakkında kehanette bulunmalarının yersiz ve anlamsız olduğuna inanır.

Yanıt Açıklaması: 19. yüzyıldaki pozitivistler gibi tarihten hakikati arama ve açıklama yönleriyle doğa biliminden beklenenler aynı biçimde beklenecekse, bugün de tarih felsefesinin bilim felsefesinin bir kolu gibi görülmesinin olanaklı olduğu söylenebilir. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Yukarıda verilen her üç madde de Platinos’un düşünce biçimiyle örtüşmektedir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Wilhelm Dilthey, Johann Gottfried von Herder, Wilhelm von Humboldt ve Gustav von Schmoller Alman Tarih Okulu'na mensupken Robin George Collingwood değildir.

Yanıt Açıklaması: Karl Jaspers’e göre tarih, insana kendini görmeyi, değerlendirmeyi öğretmesi bakımından, onu kendi çağına bağnazca ve bilinçsizce bağlanmaktan kurtarır. İnsan, doğada bulunmayan bir ayrıcalığa kendine özgü olan bilinci ve amaçlılığı sayesinde kendi kültürel sürecini dönüştürme ve kendini bir tarih varlığı olarak var kılma ayrıcalığına sahiptir ve tam da bu bakımdan doğa tarihsiz, insan tarihlidir.

Yanıt Açıklaması: Dilthey’ın her şeyi tarihsel bağlam içerisinde anlamlandırdığını ve bu yönüyle yalnızca historia rerum gestarum anlamında bir tarih felsefesinin değil, aynı zamanda bilime yönelik yaklaşımlarda etkili olan tarihselciliğin de bir temsilcisi olduğunu söylememiz kolaylaşır.

Yanıt Açıklaması: Ortaçağ düşüncesine ilişkin dikkat çekici incelemeleriyle tanınmış düşünür Etiénne Gilson, Ortaçağ Felsefesinin Ruhu adlı çalışmasında, Hıristiyan tarih anlayışının başlıca niteliklerini şöyle özetlemiştir: 1- Hıristiyanlığın getirdiği tarih anlayışı daha çok ereklidir. İnsanı doğaüstü bir amaca yönlendirerek, tarihe bakışını değiştirir. 2- Hıristiyanlık, Tanrı’nın başlangıçsızlığı ve sonsuzluğu ile varlıkların gelip geçiciliği arasında salınıp duran insana sonsuzluğa kavuşma kapısını açar. 3- Yunan düşüncesindeki döngüsellik ve sonsuz dönüşün yerini süreklilik kavramı alır. 4- Hıristiyan düşüncesinde, insanlık tarihi, düzenli olaylardan örülü bir tarih çerçevesinde toptan bir gelişme sürecinde olduğu görüşü egemendir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Pindaros, geleneklerin değişken olduğunun farkındadır ve geleneğin dünyanın yöneticisi olduğu görüşünü ileri sürmüştür. Doğru cevap A’ dır.

Yanıt Açıklaması: Poietik bilgi alanına tragedya, müzik, resim, heykel gibi sanatlar gibi sanatlar girer. Ekonomi bu sınıflar arasında değildir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Geçmişin vahiy öncesi ve sonrası olarak ikiye ayrılması Ortaçağ’da tarih yazıcılığını nasıl etkilediği konusuyla alakalıdır. Doğru yanıt "E" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ünlü İngiliz tarih felsefecisi Robin George Collingwood da Hıristiyan tarih anlayışının sonraki tarih tasarımlarına yönelik etkilerini yorumlarken, Gilson ile yer yer benzer düşünceler öne sürmüştür. Fakat Collingwood, tarih sürecinin, Ortaçağ Hıristiyan dünyasında 1. Temel amacı insanın iyiliği olan, 2. İnsanın temel eylemci olduğu bir “Tanrı murâdı” olarak görüldüğünü de savunmuştur.

Yanıt Açıklaması: Kilise Babaları, Ortaçağ’a temel karakterini veren Hıristiyan felsefesinin zeminini hazırlayan düşünürler için kullanılan bir addır. Bu dönemin başlıca düşünce akımı Gnostisizm'dir. Doğru yanıt "D" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bir bilim olarak tarihin felsefesi, her ne kadar bin yıllara uzanan köklere sahipse de bir felsefe disiplini olarak ancak 19. yüzyılın ikinci yarısından sonra ortaya çıkmıştır. Özellikle Herder’e bağlı kalan Alman Tarih Okulu’nun çalışmalarıyla büyük bir gelişme gösteren tarih bilimi, 19. yüzyılın ortalarından sonlarına doğru, Wilhelm Dilthey’ın “tin bilimleri”ni temellendirme çalışmaları sırasında sağlam bir eleştiri ve sorgulama süzgecinden geçirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: İnsan, Tanrı tarafından özgür yaratılmış olsa da güdüleri ve gururu, Adem’den bu yana onu günaha sürüklemiş, ilk günahtan bu yana insan hep kötüye yönelmiştir. Bu günah batağından insanı yalnızca Tanrı Kayrası (Gratia) kurtarabilir.

Yanıt Açıklaması: Hıristiyan tarih anlayışını, tanrıbilimden de faydalanarak en yetkin biçimde temellendirmiş düşünür Augustinus’tur. Ona “ilk tarih filozofu” yakıştırması yapılmasının nedeni de Hıristiyanlığın ana unsurlarından yararlanarak tarih düşüncesini kendine özgü bir yorumla temellendirmede gösterdiği başarıdır.