Tarih Felsefesi 1

Yanıt Açıklaması: Plotinos’a göre gerçek maddeden oluşmaz, salt tinsel niteliktedir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Tarih felsefesini Augustinus ile başlar, ilk tarih filozofu ya da teologu olarak görülür. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: 20. yüzyıl düşünürlerimizden Takiyettin Megüşoğlu, tarihi, "tarihi varlık sahası" adı altında ontolojik bir tabaka olarak tanımlar.

Yanıt Açıklaması: Hıristiyan Gnostiklerinden olan İskenderiyeli Clemens’e göre, inanmak, bilmekten önce gelir ve bilmenin temelini oluşturur, fakat insanın nihai ereği, Tanrı hakikatini anlamaktır.

Yanıt Açıklaması: Pindaros’a göre, geçmiş yaşamın niteliği ve özü, kendi günündekinden çok farklı değildir, hatta Pindaros geçmiş insanların “kıskançlık ve nefret” ile yönlendirilmiş olduğunu bile söylemiştir.

Yanıt Açıklaması: Sorokin’e göre, anlamlı tarih felsefeleri, anlaşılabilir tarihsel olay yorumları ve toplumsal-kültürel süreçler üzerine yapılan kayda değer genellemelerin önemli çoğunluğu, bunalım ya da geçiş, bazen çözülme dönemlerinde yahut bu tür dönemlerin hemen öncesinde ve sonrasında ortaya çıkmaktadır. Sorokin, bu tezine İbn Haldûn’un Mukaddime adlı yapıtını örnek olarak gösterir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Tarihçinin ilgilendiği sorunlar alanı ile tarih felsefesinin sorunlarının birbirinden uzaktır. Bu uzaklığın nedenini Atkinson şöyle açıklar: “ ....tarihçi olayları ve nedenleri olduğu gibi kavramanın peşindeyken, tarih felsefesi, tarihçilerin yaptıkları çalışmaları da dikkate alarak olayları belirleyen ilkeleri ortaya koymayı amaçlar ”.

Yanıt Açıklaması: Pozitivistlerin inanışa göre tarihin ve evrenin bazı genel-geçer yasaları vardır ve tarih disiplininin de temel amacı bu yasaları ortaya çıkarmak ve açıklamaya çalışmaktır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Plotinos’a göre gerçek maddeden oluşmaz, salt tinsel niteliktedir. Bu yüzden A seçeneğinde belirtilen tespit Plotinos'un düşüncesine karşı bir görüştür.

Yanıt Açıklaması: Geçmişi bir bütün hâlinde kavramaya girişen felsefe sistemleri, tarihe ontolojik bir yaklaşımın ifadeleri olarak yorumlanabilir. Ontoloji, daha öncesinde de metafizik, varlığı tek tek nitelikleriyle değil de bir bütün olarak kavramayı ve anlamlandırmayı amaçlayan felsefe disiplinidir.

Yanıt Açıklaması: Diğer düşünürler tarihsel süreç içerisinde felsefe, ahlak, bilgi, dünyanın kökeni gibi farklı konular üzerinde çalışmıştır. Günümüzde “tarihin babası” olarak adlandırılan düşünür Herodotos’tur.

Yanıt Açıklaması: Katolik Kilisesi, merkezi Vatikan’da bulunan ve Ortaçağ boyunca tüm devletlerin otorite olarak tanıdıkları, eğitimden kültüre, ekonomiye, hatta savaşlara dek Avrupa’yı ilgilendiren her şey üzerinde başlıca söz sahibi olmuş bir kurumdur. Kendilerini Tanrı’nın ve İsa’nın yeryüzündeki temsilcileri olarak gören Kilise, Avrupa’da uzun bir süre Antikçağ Yunan düşüncesinde örneği görülen tarzda bir düşünce geleneği oluşmasını engellemiştir. Doğru yanıt "C" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Daha önce kendisine atıflar yapılmışsa da, bir bilim alanı olarak tarih felsefesi 19. yüzyılın ikinci yarısında, özellikle Alman Tarih Okulu'nun öncülüğünde ortaya çıkmıştır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Ortaçağ düşünürleri, Antikçağ’a ilişkin benimsenen düşünceleri ve felsefeyi, “bulunmuş bir doğru” olarak nitelendirip bilgi toplamındaki bazı tutarsızlıklarını gidermiş, düzeltmeler yapmışlardır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Pitirim Sorokin’e göre, derin ve uzayan bunalım koşullarında insanın, toplum ve insanlığın nasılı, niçini, nereden gelip nereye gittiği üzerinde düşünme ve inceleme eğilimi artmaktadır (Sorokin 1972, s. 15). Hatta Sorokin anlamlı tarih felsefelerinin, anlaşılabilir tarihsel olay yorumlarının ve toplumsal-kültürel süreçler üzerine yapılan önemli genellemelerin çoğu bunalım-felâket ya da geçiş-çözülme dönemlerinde, yahut bu tür dönemlerin hemen öncesinde ve sonrasında ortaya çıktığını savunur (a.y. , s. 15-16).

Yanıt Açıklaması: Platon, Republic’te (Devlet) ideal bir devlet yönetimi arayışına girerken, demokrasiyi “bozuk” yönetim biçimlerinden sayması, 20. yüzyılda kendisinin “totaliter” siyaset zihniyetinin düşünsel temellerini atmakla suçlanması gibi sonuçlar doğurmuştur. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Patrick O'Brien günümüz iktisat tarihçilerinden birisi olup tarih felsefesiyle ilgilenmemiştir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Yeni Bilim’de doğruluğun bilgisi için tek sağlam kalkış noktası, verum ile factum’un-yani doğru ile olgunun-birbirlerine geçtiği ve dönüştüğü “toplumsal-sivil dünya”nın bizzat kendisi olarak gösterilmektedir.