Tarih Felsefesi 1

Yanıt Açıklaması: El-Harezmi ilimleri sınıflandırırken fiziği "aşağı", matematiği "orta" ve metafiziği de "yüce" olarak tanımlamış ve bu yaklaşımıyla da İbn Sina'yı etkilemiştir.

Yanıt Açıklaması: 16. yüzyılda Rönesans ve hümanizm anlayışının parolası “daha az tanrı, daha fazla insan” şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: İbn Haldun 1362-1364 yılları arasında Sultan İbnu'l-Ahmer ve Vezir ibnu'l-Hatib'in yanına Granada'ya (Gırnata) gitmiş ve burada çeşitli görevler üstlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Arundal Kitabesi, Voltaire’e göre, tüm eski çağ tarihçilikleri için en büyük ve birincil bilgi kaynağıdır.

Yanıt Açıklaması: İslam dünyası için önemli olan ve özgün çözümlemeleriyle bilinen Mukaddime adlı eserin yazarı İbn Haldûn'dur. Mukaddime, İbn Haldûn’un kapsamlı bir dünya medeniyetleri tarihi projesi olarak tasarladığı ve yazdığı Kitâbu’l-İber’in Giriş bölümü ile Birinci Kitap’ın toplamından oluşan kısmıdır ve bu kısımda ortaya koyulmuş düşünceler zamanla Kitâbu’l-İber’i gölgede bırakmıştır.

Yanıt Açıklaması: Hugo Grotius'a göre pozitif hukuk, ancak konulduğu zaman, yer ve durumdaki insan-toplum koşullarının bilinmesiyle, yani tarihsel zeminde kavranabilir.

Yanıt Açıklaması: İbn Haldûn’un doğduğu ve yetiştiği dönemde Endülüs ve Kuzey Afrika’da siyasî ve medenî yaşam ile ilim ve düşünce faaliyetleri gerileme aşamasındadır. Endülüs’te felsefe giderek önemsizleştiği, genel kültür seviyesi düştüğü, Hıristiyanlara karşı yapılan savaşların sonucunda İslâm Medeniyeti maddi ve manevi olarak gittikçe gerilediği bir süreç yaşanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Rönesans, Fransızca'da yeniden doğuş anlamına gelir ve Avrupa'nın Antik Dünya üzerinden kendisini yeniden şekillendirmeye başladığı 15. yüzyılı karşılamak için kullanılır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Tarih Felsefesinin bir disiplin olarak ortaya çıktığı ve “Tarih Felsefesi” adının ilk kez kullanıldığı dönem Aydınlanma Dönemi’dir.

Yanıt Açıklaması: Cahiliye, Arapların İslâmiyet’ten önceki toplumsal koşullarına ve çeşitli alışkanlıklarına gönderme yapan, İslâm öncesindeki Arap toplumu için olumsuz içermeyle kullanılan bir terimdir. cahiliye Araplarında ortaya çıkmış olaylar, kendi zamanına dek meydana gelmiş ve etkili olmuş olaylar gibi konulardan oluşmuştur.

Yanıt Açıklaması: 15. yüzyıl sonunda Amerika kıtasının keşfedilmesi, Voltaire’e göre, Avrupa’daki her ulusun kendi tarihçisine sahip olma çabasına yol açan etkenlerdendir.

Yanıt Açıklaması: 17. yüzyıl temel rengini usçuluk (rationalism) adı verilen bir öğretide belli etmiştir. Doğru yanıt "E" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Aydınlanma düşüncesi, laik idealleri ön plana çıkarmış, devletin din işlerine karışmadığı bir toplum arayışında olmuştur. Dolayısıyla laiklik düşüncesinin doğayı anlama çabaları ile ilgisi yoktur.

Yanıt Açıklaması: İslâm’ın gelişiyle, varlıklar arasında yeni bir ilişkinin kurulduğu ve kavramların yüklendikleri anlamlarla birlikte birbirleriyle tamamen farklı ilişkilendirildiği yeni bir sistemin, yani yepyeni bir evren kavrayışının ortaya çıktığını savunan düşünür Izutsu’dur.

Yanıt Açıklaması: Kökleri 14. yüzyılda aranabilecek olan Rönesans, ağırlıklı olarak 15. yüzyılın ikinci yarısı ve 16. yüzyılda etkili olan bir düşünce ve sanat akımıdır. Bu dönemde Avrupa Medeniyeti din boyundurluğundan kurtulmaya ve bir birey olarak insanın ve aklın yönlendirdiği bir düşünme şeklini benimsemeye başlamıştır. Bu yüzden, ilk dört seçenekte belirtien tespitler doğrudur. Ancak E seçenği yanlıştır, Rönesans Ortaçağ ile 18. yüzyılda başlayan Yakınçağ arasında değil, Ortaçağ ile Yeniçağ arasında bir köprüdür

Yanıt Açıklaması: Collingwood’a göre Descartes, Metot Üzerine Konuşma adlı yapıtında birbirinden ayrılmasında yarar bulunan dört noktayı vurgular. “ Tarihsel Kaçakçılık: Tarihçi yurdundan uzakta yaşarken kendi çağına yabancılaşan bir gezgindir” düşüncesi, bu noktalardan birincisidir

Yanıt Açıklaması: Josef Horovitz, İslami Tarihçiliğin Doğuşu adlı çalışmasında İslâm’da tarih yazıcılığının çıkış noktasını Siyer-Meğâzî literatürünün oluşturduğunu öne sürer.

Yanıt Açıklaması: Gottfried Wilhelm Leibniz, Bollandistlerden etkilenen başlıca filozoftur ve matematik ve diğer bilim alanlarında da çalışmıştır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Eskaton , Aurelius Augustinus (M.S. 354-430)’un Tanrı mahkemesi, kıyamet anlamına gelen kavramıdır. Südur teorisi , Ortaçağ’ın din temelli düşünce yapısının, bazı felsefe tarihçilerince, bir geçiş dönemi düşünürü sayılabilecek olan Plotinos (203-270)’a aittir ve varlık hiyerarşisinde en alt basamak kabul edilen maddî her şey, aslında Bir’den bir zerre taşıması anlamındadır. Matematik ve İslam da yanlış şıklardır. Tüm bunlardan öte, İbn Haldûn’u tarih felsefesi açısından değerlendirmemize olanak tanıyan umran ilmi, sergilediği özellikleriyle günümüzde sosyolojinin, ekonominin, siyaset kuramının, hatta kültürel antropolojinin kapsamına girecek konuları, genel bir çerçeveyle ve tarihteki olayların neden-sonuç ilişkileri biçiminde kavranmasına yardımcı olacağı kadarıyla ele almıştır. Ayrıca bu ilim, bilgi veren bir disiplin olarak tarihin çerçevesini çizmeye, tarih yazıcıları için sağlıklı ve güvenilir bilgileri kayda geçirmeyi sağlayacak bir yöntem belirlemeye de yarayan bir meta-ilimdir. Öyleyse umran ilmi, bir bilgi alanı olarak tarihin epistemolojisi, bir varlık alanı olarak tarihin ontolojisidir.

Yanıt Açıklaması: Tâberî’nin Tarihu’r-Rusûl ve’l-Mülûk adlı yapıtı, Zakir Kadiri Ugan ve Ahmet Temir tarafından dilimize Milletler ve Hükümdarlar Tarihi başlığıyla çevrilmiştir.