Zihin Felsefesi

Yanıt Açıklaması: Aristoteles’e göre us (nous), ruhun “bilmesini ve anlamasını sağlayan yeti”dir (De Anima, 429a-10). Düşünme etkinliğini ger- çekleştirme yetisi olarak usun, düşünme nesneleri karşısındaki konumu, algılama yetisinin, algı nesneleri karşısındaki durumu gibidir. Duyuların, algı sırasında, duyu nesneleri tarafından biçimlendirilememeleri gibi, us da düşünme nesneleri tarafından belirlenemez. Yani us, nesnelerden etkilenmeksizin, farklı türden nesnelerin bilgisini üretebilecek, onları düşünebilecek yapıda bir bilme olanağı olarak ruhta mevcuttur. Böylece “ruhun düşünmesini ve kavramasını” sağlayan yeti olarak us, olanak halinde bir bilme yetisidir ve ancak düşünme etkinliğinde bulunulduğunda gerçeklik kazanır.

Yanıt Açıklaması: Kutudaki böcek benzetmesi bir kişinin kendi zihinsel durumlarını isimlendirmek için kullandığı terimler ile bir başkasının aynı zihinsel durumları isimlendirmekte kullandığı terimlerin farklı anlamlar taşıyabileceğini gösterir. Çünkü herkesin dili kendine özeldir.

Yanıt Açıklaması: Töz düalizmine göre zihinsel ve fiziksel olayların nasıl etkileştiğini bir örnekle açıklayalım: Yanlışlıkla bir çivinin üstüne oturduğunuzda (fiziksel olay), bu olay sizde bir acı duyumu yaratacaktır (zihinsel olay). Bu acı duyumu da bir başka zihinsel duruma, yerinizden derhal kalkma arzusuna yol açacaktır ve bu arzu da bedeninizde bu arzuya uygun olarak bir sıçrama hareketine yol açacaktır.

Yanıt Açıklaması: Aşağıdakilerden hangisi Kişinin zihinsel durumları ile davranışları arasında bağlantı olduğu ve kişinin kendi zihinsel durumlarıyla ilgili birinci şahıs bilgisinin kişiye özel ve yanılmaz olduğu görüşüne dayanır ve başka zihinler sorununu çözmek üzere önerilen en klasik yaklaşım benzerlik ar­gümanıdır.

Yanıt Açıklaması: İndirgemeci Olmayan Fizikalizm (Supervenience) bilincin tamamen beynin durumlarını izleyerek, onlara bağlı olarak, ortaya çıktığını varsayar.

Yanıt Açıklaması: günlük kullanımda, bunlara atfettikleri anlamları belirtmektedirler: ZİHİNSEL NİTELİKLER FİZİKSEL NİTELİKLER zamansal                      uzamsal-zamansal özel                              genel düzeltilemez                  düzeltilebilir içsel                              dışsal tek                                çok bağımsız                        belirlenmiş etkin                             edilgin ben                               öteki kutsal                            kutsal olmayan bölünemez                     bölünebilir uzamı olmayan               uzamlı şekilsiz                          şekle sahip görülemez                     görülebilir yönelimsel                     yönelimsel olmayan öznel                             nesnel

Yanıt Açıklaması: “Dolaysız farkındalık” ya da “ayrıcalıklı erişim” terimleriyle ifade edilen farkındalık, yalnızca dışarıdaki herhangi bir nesnenin farkına varmamız anlamın­da değil, ama zihnimizde ve genel olarak bedenimizde olup biten şeylerin farkına varmamız anlamında kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Hume, içebakışla kişinin kendi öznel bilincine ilişkin bir bilgi edinemeyeceğini savunur. Hume’a göre bütün o bilinçli durumların ve süreçlerin ötesinde, o bilinçli durumlara sahip bir varlık olarak, bir kendilik yoktur.

Yanıt Açıklaması: Çince odası deneyi Searle’ün bilgisayarların düşünemediğini göstermek amacıyla tasarladığı bir düşünce deneyidir.

Yanıt Açıklaması: Turing testine getirilen, yapay zeka konusunda en sık söz edilen eleştirilerden biri, duygularla ilgilidir. Buna göre, yalnızca biyolojik organizmalar duygu ve düşünme yetisine sahiptir. Biyolojik olmayan makinelerin düşünmeye duyguya sahip olduğu söylenemez.

Yanıt Açıklaması: Farkındalık bilinçle en bağlantılı kavramdır. Farkındalık nelerin bilincinde olup nelerin olamayacağımız sorunudur.

Yanıt Açıklaması: Hume için kişisel özdeşlik sorusu, birbirini takip eden ardışık algıların nasıl bir araya getirildiği sorusudur. Ancak; kendimize ilişkin ardışık algıların nasıl bir araya geldiği sorusunun arkasında, kişisel özdeşliğin bilinçten doğduğu varsayımı yatar. Kişisel özdeşliğin bilinçten doğması demek, kendiliğimizin bilincinde olmamız demektir. Bu da hayatımızda süre giden değişiklikler boyunca, yani hayatımızı oluşturan ardışık deneyimler boyunca kendimizi aynı kişi olarak hissetmemiz demektir.

Yanıt Açıklaması: Evrimsel psikoloji; bilincin, akıllarımızı diğer insanların akılları için birer model olarak kullanabilmemizi, onların davranışlarını önceden tahmin etmeyi sağlamak amacıyla ortaya çıktığını öne sürer. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Searle, bilgisayarların anlayışa ve düşünmeye sahip olamayacağını ileri sürmek- te haklı da olsa, yine de silikon devreler yerine sinir hücrelerine benzeyen farklı araçlar kullanarak, anlayışa ve düşünmeye sahip bir yapay zeka üretmek olanaklı- dır. Searle bu cevabın da esas noktayı gözden kaçırdığını, kuvvetli yapay zekanın orijinal savını değiştirmeye kalktığını söyler. Kuvvetli yapay zeka savı, bilgisayar- ların düşünme üretebileceği üzerine kurulmuştur ve Searle’ün de karşı çıktığı bu savdır. Searle, geleneksel anlamda bir düalist değildir ve zihnin, fiziksel süreçlere dayandığını savunur. Searle’nin iddiası bilgisayarların bu tür bir fiziksel sürece sa- hip olmadığıdır. Eğer, “yapay zeka zihinsel süreçlerin kesin, sınırları belli, formel olarak tanımlanmış sayısal süreçlere dayandığı savından vazgeçerse benim yapay zekaya karşı yönelttiğim eleştirilerimin de artık gereği kalmaz.”

Yanıt Açıklaması: Hume’un bilginin bütün içeri¤ini ya da bütün anlamlı önermeleri ya ide ilişkileriyle ya da olgu ilişkileriyle ilgili iki sınıftan birine girecek şekilde ayırması Hume Çatalı olarak bilinir. Hume’un bilgiye ilişkin bu ayrımı, Aydınlanmanın bilim anlayışının temellerini sarsması ve 20. yüzyılda mantıksal pozitivizmin doğrulanabilirlik ilkesinin temelini oluşturmuştur.

Yanıt Açıklaması: Kuvvetli yapay zeka gerekli teknolojik ilerleme sağlandıktan sonra dijital bir bilgisayarın insan zekasına ve duygularına sahip olacağını ileri sürmektedir.

Yanıt Açıklaması: P. F. Strawson’un Individuals (Bireyler) isimli eserinde “kişinin kendisine bilinç du­rumları, deneyimler atfetmesinin zorunlu koşulu, kişinin, aynı durumları ken­disinden başka bir kişiye atfederken de aynı şekilde davranmasıdır”

Yanıt Açıklaması: Stoacılar felsefeyi mantık, doğa bilimleri ve etik olmak üzere üçe ayırırlar ve akılcı bir felsefe anlayışıyla insanın evrendeki yerini ve yazgısını, bu üç yönelim bağlamında ortaya koymayı hedeflerler.

Yanıt Açıklaması: Farkındalık sorunu bilinçle ilgili en temel sorundur. Farkındalık sorunu, bir kişi­nin nelerin farkında olup, nelerin farkında olamayacağı arasındaki farkın ortaya konulmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Bir kişiye ya da organizmaya psikolojik filler yardımıyla atfedilen zihinsel durumlar vardır. Örneğin; başbakan seçimi kazanacağını umuyor, ana muhalefet partisi başkanı onun kazanma şansının olmadığına inanıyor ve birçok köşe yazarı başbakanın istediğini elde edeceğinden korkuyor. Bu tür zihinsel durumlara ifadesel tutumlar (propositional attitues) adı verilir. Bu tür durumlar öznenin ifadeye (örneğin, “referandum onaylanacak” veya “tavuk eti kırmızı etten daha sağlıklıdır” gibi) karşı sahip olduğu bir tutum (örneğin, inanma, korkma, umma, düşünme gibi) hakkındadırlar.