Zihin Felsefesi

Yanıt Açıklaması: M.Ö. dördüncü ve beşinci yüzyıllarda, zihin felsefesinin ana konularından birisi olan zihin ve bedenin ilişkisine, iki temel yorumlama olan deneycilik ve usçuluk, Demokritos’un ve Protagoras’ın öğretilerinde açık bir şekilde ortaya konmuştur.

Yanıt Açıklaması: Kant’ın çok alıntılanan deyişiyle söylenecekse “Duyusallık olmadan bize hiçbir nesne verilemez ve anlama yetisi olmadan hiçbir şey düşünülemez. İçeriksiz düşünceler boş, kavramsız görüler kördür” (Kant, 1960: B75).

Yanıt Açıklaması: Her şeyin akış içinde olduğu” savıyla tanınan Herakleitos, aynı zamanda Miletli düşünürlerin maddeci (tekçi) felsefesini sürdürerek, her şeyin değiştiği evrende değişmeyen bir düzen olduğunu da savunmuş, bu değişmeyen düzenin ve varlığın temelini de ateşte bulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Bir insanın “aşırı sıcaklığın acısını ya da ılıklığın hazzını duyduğunda ve bu duyumu sonradan belleğine getirdiğinde, bu zihin algıları arasında önemli bir fark” (Hume, 1976: 13) olduğunu belirten Hume, zihin algılarının güçlülük ya da canlılıklarına göre iki sınıf ya da iki türe ayrılabileceğini söyler. “Daha az güçlü ve canlı olanlar, genellikle düşünceler ya da idealar (ideler) diye adlandırılır... İzlenimler daha canlı algılarımızın hepsidir; yani işittiğimiz, gördüğümüz, hissettiğimiz, sevdiğimiz, nefret ettiğimiz, arzuladığımız ya da istediğimiz andaki algılardır” (Hume, 1976: 13-14).

Yanıt Açıklaması: Hume, zihin algılarının güçlülük ya da canlılıklarına göre iki sınıf ya da iki türe ayrılabileceğini söyler. “Daha az güçlü ve canlı olanlar, genellikle düşünceler ya da idealar (ideler) diye adlandırılır. İzlenimler daha canlı algılarımızın hepsidir; yani işittiğimiz, gördüğümüz, hissettiğimiz, sevdiğimiz, nefret ettiğimiz, arzuladığımız ya da istediğimiz andaki algılardır.

Yanıt Açıklaması: Kant’ın zihin felsefesi açısından önemiyse, onun, metafiziğin bir bilim olarak olanaklı olup olmadığını araştırdığı, Saf Aklın Eleştirisi (Kritik der reinen Vernunft) adlı kitabından kaynaklanır.

Yanıt Açıklaması: Augustinus Orta Çağda Patristik felsefenin en önemli temsilcisidir.

Yanıt Açıklaması: Thomas Aquinas’ın felsefe tarihinde ve dolayısıyla zihin felsefesi açısından önemi felsefeyi teolojiden ayırma çabasıyla insan bilgisini deneyci bir temelde açıklama çabasıdır. Buna göre doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: VI. Meditasyon, maddesel şeylerin varlığına ve insanın ruhuyla bedeni arasın­daki gerçek ayrılığa ilişkindir.

Yanıt Açıklaması: "Varlığın özünün tek bir cevherde bulunduğunu savunmuşlardır."ifadesi Elea okuluyla ilgili doğru bir ifadedir.

Yanıt Açıklaması: Zihnin üç temel kapasiteye sahip olduğunu söyleyebiliriz; bunlar “biliş” (bilme), “duygulanım” (duygular) ve “istenç” (isteme) olarak sıralanabilir. Buna göre doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Prometheus, ateşi Tanrılardan çalarak insanlara verir ve iktidar gücünün temsilcisi Zeus tarafından cezalandırılarak Kafkas dağının zirvesinde ölüme terk edilir. Bir kartal sürekli Prometheus’un ciğerini yer, ciğer yendikçe kendini yeniler. Prometheus’un acısı uzayıp gider. En sonunda Herakles gelip Prometheus’un acılarına son verir. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Doğuştan fikirleri reddederek, bütün felsefi sistemini basit fikirlerin çağrışımı üzerine kuran Locke, zihni başlangıçta üzerine hiçbir şey yazılmamış düz beyaz bir kağıt (tabula rasa) gibi tasarlar.

Yanıt Açıklaması: Descartes Yöntem Üzerine Konuşma’da bu akıl yürütme zincirini meşhur “düşünüyorum, o halde varım” (cogito ergo sum) ifadesiyle özetlemiştir. Descartes bir kere var olduğundan kesin olarak emin olduktan sonra ne tür bir varlık olduğunu sorgular. Descartes, kendi özünü anlamaya ilişkin sorgulamasını “var olduğumdan kesinlikle emin olan ben, ne olduğumu yeter açıklıkla bilmiyorum” ifadesiyle başlatır

Yanıt Açıklaması: Entelekheia tamamlanma ya da mükemmellik durumu, edimsellik, kendini gerçekleştirme anlamına gelen Yunanca bir terimdir. Aristoteles bu terimi, ruhun gizil güç halinde varlığı kendini gerçekleştirmek üzere düzene sokması ve yönlendirmesi anlamında kullanmıştır.

Yanıt Açıklaması: De Anima’da Aristoteles, Platon’un ruh anlayışından iyice uzaklaşarak, duyumsal etkinliğe dayanan bir ruh anlayışı geliştirmiştir (Malone, 2009: 73). Anima’nın Aristoteles için dinamizmi, eylemi ve süreci ifade eden çok yönlü bir kavram olduğunu ve aşağıdaki niteliklere sahip olduğunu belirtir: • Anima bedenden ayrılamaz; salt bedenin içinde bulunan bir şey değildir; [bedene içkindir]. • Durağan bir şey değildir; biçimlendirici bir güce sahiptir. • Yaşamsal işlevlerin tümünü içerir. • Bedene canlılık veren ilkedir. • Bedendeki organların işlevlerini yerine getirmesini sağlar. Aristoteles, De Anima’da ortaya koyduğu bu görüşünü, canlı ve cansız varlıklar arasındaki farklara dayanarak geliştirmiştir. "Anima bedenden ayrılabilir" ifadesi yanlıştır. Doğru cevap A' dır.

Yanıt Açıklaması: Spinoza’nın zihin görüşüne geçmeden önce, zihin teriminin, onun felsefesinde taşıdığı anlamlara bakmakta fayda vardır. Etika’yı gözden geçirdiğimizde, zihin konusunda çeşitli saptamalar bulmaktayız. Zihin, genel olarak düşünür (II: tanım III), daha özel olarak kavramlar oluşturur (II: III açıklama); algılar (II: XI önerme sonucu); bedeni (II: önerme 12 ve 13) olduğu kadar, diğer bütün bedenlerin doğasını da (II: önerme 16 kanıtlama) algılar, hatırlar (II: önerme 17 kanıtlama). Bir şekilde kendisini (II: önerme 23) ve bedeni (II: önerme 19) bilir, ama bir yandan da bilmez (II: önerme 23 ve 24).

Yanıt Açıklaması: Locke, deneyimden elde edilen idelere, yalın ideler adını verir. Locke’a göre zihin, duyular aracılığıyla kendisine sunulan yalın ideleri dışlayamaz, işlendiklerinde değiştiremez, bozamaz, kendisi yenilerini yapamaz, sadece edilgin bir şekilde alır. Locke’a göre iç ve dış duyum yoluyla elde edilen yalın ideler, dış dünyaya ait temsiller ve tasarımlar olarak daha karmaşık idelerin temelini oluştururlar.

Yanıt Açıklaması: Zihin felsefesi felsefenin diğer disiplinleriyle birçok noktada kesişir.

Yanıt Açıklaması: Stoacılar felsefeyi mantık, doğa bilimleri ve etik olmak üzere üçe ayırırlar ve akılcı bir felsefe anlayışıyla insanın evrendeki yerini ve yazgısını, bu üç yönelim bağlamında ortaya koymayı hedeflerler. Buna göre doğru cevap A’dır.