Siyaset Felsefesi 1

Yanıt Açıklaması: Liberal ve Cumhuriyetçi olarak adlandırılabilecek iki temel görüşten ilki, İngiliz filozof John Locke’un Yönetim Üzerine İki İnceleme (Two Treatises of Government) adlı yapıtını yayınlamasından bu yana, kendisine daha çok İngilizce konuşulan kültürlerde taraftar bulmuş, hatta 19. yüzyılda John Stuart Mill, 20. yüzyılda da Karl Popper, Isaiah Berlin gibi düşünürler tarafından geliştirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Evrensel bildirgenin 14. Maddesi başka ülkelere sığınma hakkını belirtir.

Yanıt Açıklaması: Augustinus’a göre hukuk ve toplum düzeninin temelini adalet oluşturur. Ama bu adalet tanrısal bir adalettir. Başka bir deyişle yasa koyucu olmadan hiçbir yasa olamaz ve bu yüzden de adalet sadece bir uzlaşım sorunu olarak rastlantısal bir şey olamaz, insanüstü bir kaynağı olmalıdır. Augustinus’a göre insan yeryüzü devletinde gerçek adaleti hiçbir zaman bulamaz. Gerçek adalet kurucusu ve yöneticisinin İsa olduğu Tanrı devletinde ortaya çıkabilir ancak.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C şıkkıdır

Yanıt Açıklaması: İkinci kuşak haklara bir örnek olarak “çalışma hakkı” verilebilir.

Yanıt Açıklaması: Yukarıda bahsedilen haklar üçüncü kuşak haklarıdır.

Yanıt Açıklaması: Steven Lukes, "Bireycilik" adlı yapıtında, özgürlük ve eşitlik ilişkisini bireycilik açısından değerlendirmeye çalışmış ve o da özgürlük ve eşitliğin birbirini dışlamak şöyle dursun, aksine birbirini içerdiklerini, hatta gerektirdiklerini ileri sürmüştür. Lukes'a göre eşitlik, insana saygı düşüncesi üzerine kurulmuştur. Özgürlük ise, Lukas'a göre, günümüzde kişisel özerklik, kamu müdahalesinin olmayısı, kendini geliştirme gücünün bir alaşımı olarak görülmelidir.

Yanıt Açıklaması: “Birinci kuşak haklar” denilenler sivil, siyasi ve kişisel haklardır. Başta yaşama hakkı olmak üzere özel yaşama, haberleşmeye, düşünceyi açıklamaya müdahale etmeme gibi dokunulmazlıklar bu hakların özünü oluşturmaktadır. Özünde kişiyi devletin ve diğer kişi ve grupların saldırılarından-baskısından korumayı, kişinin insanca yaşamasını sağlamayı temele alan haklardır bunlar. Genel olarak insan hakları denilince ilk akla gelen ve üzerlerinde en az tartışma yapılan hak kategorisi de bu haklardır.

Yanıt Açıklaması: Toplumun rekabet değil işbirliği esasına göre kurulmasını ve eğitim, sağlık vb. hizmetlere ulaşmada olanak ve fırsat eşitliği sağlanmasını, bunların yokluğu durumunda gerçek demokrasiden söz edilemeyeceğini savunan demokrasi anlayışına sosyalist demokrasi anlayışı denir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Demokrasi ilk olarak Atina topraklarında ortaya çıkmıştır. Eski Yunan dilinde ‘halk’ anlamına gelen demos ve ‘güç, yönetim, iktidar’ gibi anlamlara gelen kratos sözcüklerinin bir araya gelmesiyle demokrasi adı meydana gelmiştir. Halk iktidarı anlamı taşıyan bir kavramdır. Demokrasi ile yönetilen toplumlarda, tüm siyasi partiler, ‘meclis’ ya da ‘parlamento’ adı verilen bir kurum çatısı altında çalışırlar. Yönetenlerin seçimle iktidara gelirler. Bu nedenle doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Hobbes’a göre doğa gereği herkes kendi iyiliğini istediği için böyle bir savaş ve güvensizlik durumunda, yani herkesin her şey üzerinde hakkının olduğu bu doğa durumunda yaşamak isteyen herkes kendi kendisiyle çelişkide demektir. Bu durum insanların doğaları gereği kendi iyiliğini istemesine aykırı bir durumdur. Bu yüzden Hobbes bu durumu herkesin herkese karşı savaşı olarak da betimler. Böyle bir durumda “İnsan insanın kurdudur” (Homo homini lupus). Bunun sonucu olarak da doğa ya da savaş durumunda “Hep şiddetli ölüm korkusu ve tehlikesi vardır; ve insan hayatı, yalnız, yoksul, kötü, vahşi ve kısa sürer” Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Demokrasi, insanın toplumdaki özgürlüğünü bir yandan güvence altına alıp bir yandan da herkesin hak ve özgürlüklerini birbirininkiyle kısıtlar. Bu kısıtlamalar, herkesin hak ve özgürlüğünü eşit biçimde ve aynı ölçülerde güvence altına almak gerekçesi üzerinden meşrulaştırılır. Ne var ki demokrasinin araçları ile iş başına gelmiş hükümetler, bazı durumlarda hak ve özgürlükte eşitlik gözetmeyerek çoğunluğun tercihi ile karara varma yoluna başvururlar. Böylesi bir durum, daha önce de dile getirdiğimiz gibi, toplumda azınlık konumunda olan ve alınacak karardan yakın ya da uzak bir gelecekte olumsuz etkilenme olasılığı bulunan bireyleri hoşnutsuzluğa sürükleyecektir. Söz konusu olumsuzluğu David Miller’ın gündeme getirdiği şu soru, tam tersi bir yönden formüle edilmiş görünse bile, oldukça açık ve net biçimde ifade eder: “Eğer siyasi kararların, bu kararların sonuçlarından dolaysızca etkilenecek bireylerin bir tercihini yansıtmasını istiyorsak, küçük ve toplumu hemen hemen hiç temsil etmeyen bir azınlık yerine, insanların tümüne kulak vermek durumunda değil miyiz?” (Miller 2003, s. 44).

Yanıt Açıklaması: Etik terimi köken olarak Yunanca ethos sözcüğünden gelir. Etik felsefenin insanlararası ilişkilerde değer sorunlarını inceleyen, bu konuda bilgi ortaya koyan dalıdır.

Yanıt Açıklaması: Birey ya da yurttaş, yönetime nasıl katılacaktır? ‘Demokrasi’ kavramının çıktığı coğrafya olan Atina’da, M.Ö. 5. ve 4. yüzyıllarda, köleler, kadınlar ve çocuklar dışında kalan tüm yurttaşlar, doğrudan ve sürekli bir biçimde karar mekanizmalarının içinde aktif olarak yer almışlardır.

Yanıt Açıklaması: Hugo Grotius’un 1625’te doğal hak olarak devletin “sığınma tanıma hakkı”ndan söz etmesine karşın, bu hak Evrensel Bildirge’nin sunduğu birkaç yeni haktan birisidir. Evrensel Bildirge’nin 14. Maddesinde “Herkes kötü muameleden kurtulmak için başka ülkelerden sığınma talep etme ve bundan yararlanma hakkına sahiptir” denilmektedir. Buna sıkça “sığınma hakkı” denilse de aslında burada birden çok hak söz konusudur (Wellman 1999, s. 17). Sığınma hakkı kimi zaman yaşama hakkının korunmasının tek yolu haline gelebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Steven Lukes, Bireycilik adlı yapıtında, özgürlük ve eşitlik ilişkisini bireycilik açısından değerlendirmeye çalışmış ve o da özgürlük ve eşitliğin birbirini dışlamak şöyle dursun, aksine birbirini içerdiklerini, hatta gerektirdiklerini ileri sürmüştür.

Yanıt Açıklaması: Liberalizmin öne çıkardığı başlıca değerler, hoşgörü, din ve vicdan özgürlüğü, yansızlık, özel alana saygı ve devletin sınırlılığıdır.

Yanıt Açıklaması: “İnsan nedir?”, “insanın ayırd edici özellikleri nedir?” gibi sorularla insanın neliğini (ne olduğunu, yapısını, “özünü”) ortaya koymayı kendisine sorun edinen felsefe dalı Felsefi Antropoloji ya da insan Felsefesidir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal demokrasiyi savunanlar, liberallerde eksik gördükleri aile ve ekonomik alanı da işin içine katarak, demokrasinin hak ve özgürlükleri genişletme sorumluluğuna vurgu yapar: Bir sosyal demokrata göre, birey -yukarıda da söylediğimiz gibi-seçimden seçime varlığı anımsanan bir oy deposu değildir, yönetime katılımda, evde ve iş yerinde de bireyin özgür olması gerekir. Hatta bireyin, çalışma ve sosyal hizmet alma hakları yasalarla güvence altına alınmış olmalı, yani işyerinde sendikal örgütlenme, sağlık ve eğitim gibi temel hizmetlerden ücretsiz olarak yararlanma gibi hakları ona devlet tarafından verilmiş olmalıdır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Temel haklar yalnızca 'güvenlik hakları' ya da yaşama hakkı ve dokunulmazlıklardan ibaret değildir. Aynı flekilde 'varlığını sürdürme hakkı' da temel haklardandır." Görüşünü ileri süren düşünür Henry Shue 'dur. Doğru cevap A'dır.