Modern Felsefe 2

Yanıt Açıklaması: Sınırsız etkinliğin itkisi kendini yeniden ileri sürer ve doğanın kuruluşunda ikinci birlik ya da potansiyellik, evrensel mekanizm olarak karşımıza çıkar.

Yanıt Açıklaması: Fichte, Kant’ın pratik felsefe-ahlak felsefesine ilişkin görüşlerini çıkış noktası yaparak idealist felsefesini oluşturma yoluna gitmiştir.

Yanıt Açıklaması: Özgürlük düşüncesinin pratik zorunluluğu konusunda söylenenler, bizi Kant’ın pratik aklın postülatlarına ilişkin öğretisine kendiliğinden getirmiş oluyor. Çünkü Kant pratik aklın postülatlarını, özgürlük, ölümsüzlük ve tanrı olarak belirlemiştir. Kant Pratik Aklın Eleştirisi’nde öncelikle özgürlük konusuna yönelir. Salt Aklın Eleştirisi’nde sonuç olarak ulaşılan “özgürlüğün nedenselliği” düşüncesinin insan dünyasında bir gerçekliği olup olmaması konusu özellikle ahlak felsefesi bakımından tekrar ele alınır.

Yanıt Açıklaması: Fichte 1796’da Doğal Hakkın Temeli adlı yapıtını, 1798’de Törebilim Sistemi baş­lıklı çalışmasını yayımladı. Her iki yapıt da bilim kuramının ilkelerine göre işlenmiş olmakla birlikte, Fichte’nin felsefesinin bir etik idealizm olma niteliğini açık bir biçimde gözler önüne sermektedir.

Yanıt Açıklaması: Özgürlük düşüncesinin pratik zorunluluğu konusunda söylenenler, bizi Kant’ın pratik aklın postülatlarına ilişkin öğretisine kendiliğinden getirmiş oluyor. Çünkü Kant pratik aklın postülatlarını, özgürlük, ölümsüzlük ve tanrı olarak belirlemiştir.

Yanıt Açıklaması: Fichte’nin devlet anlayışı, devletin özgür kişiler topluluğuna olanak veren hak ilişkilerinin sürdürülmesi için zorunlu koşul olmasına dayanır ayrıca özgür kişiler topluluğu/devlet sonsuz özgürlük olarak mutlak ben’in kendini olgusallaştırmasının da zorunlu bir koşulu olarak betimlenir. Devlet bu şekilde özgürlüğün bir anlatımı olarak görülmelidir ve Rousseau’nun ‘toplumsal sözleşme’ ve ‘genel istenç’ kavramları bu fikirler uğruna ödünç alınmış görünürler.

Yanıt Açıklaması: Schleiermacher’e göre birey ve toplum karşıt kavramlar değildirler. Çünkü bireysellik ancak başkaları ile ilişki içinde gerçeklik kazanır. Bir yandan insanın biricik olma özelliği, eş deyişle onu başka insanlardan ayıran yanı, bir insan toplumu içinde olgusallaşır; bu nedenle toplum ön koşuldur. Öte yandan toplum insan bireylerinin bir topluluğu olarak, bireysel ayrımları gerektirir. Bu yüzden birey ve toplum birbirlerine göndermede bulunurlar ve birey için öz-gelişim sadece kişinin bireysel yetenek ve becerilerinin gelişimini değil aynı zamanda başka kişiliklerin gelişimine saygıyı da gerektirir.

Yanıt Açıklaması: Fichte’nin felsefi sisteminin üç temel önermesi şöyledir: “Ben sadece kökensel bir yolda kendi varlığını koyar”, “Ben’in karşısında genel olarak bir ben-olmayan vardır”, “Ben’de bölünebilir bir Ben’e karşıt olarak bölünebilir bir ben-olmayan bulunur

Yanıt Açıklaması: Kant'a göre devletlerarası ilişkileri düzenlemek için uluslar arası bir hukuk sistemi başlıca şu ilkelere dayanmak zorunda idi: 1) Dünya barışını korumaya yönelik tüm antlaşmalar hiçbir gizli terim ya da sınırlama kapsamamalıdır. 2) Hiçbir devlet başka herhangi bir devleti boyunduruk altına almayacak ya da denetlemeyecek, her devlet özgür ve bağımsız kalacaktır. 3) Sürekli ordular kaldırılacaktır. 4) Her ulus dış politikasının bir aracı olarak ödünç para kullanmaktan kaçınacaktır. 5) Hiçbir devlet başka devletlerin kendi anayasa ve yasalarını uygulamalarını önlemeyecektir. 6) Birbirleriyle savaşan devletlerin barış görüşmelerini olanaksızlaştıracak savaş yöntem ve araçlarını kullanmaları yasaklanacaktır.”

Yanıt Açıklaması: Johann Gottlieb Fichte (1762-1814) Alman idealizmi olarak bilinen felsefi devinimin kurucularındandır. Bu devinim Kant’ın kuramsal ve pratik felsefe alanındaki görüşlerinden geliştirilmiştir. Fichte Kant’ın pratik felsefe-ahlak felsefesine ilişkin görüşlerini çıkış noktası yaparak idealist felsefesini oluşturma yoluna gitmiştir.

Yanıt Açıklaması: Aslında Schleiermacher’in buradaki felsefi önemi dinsel yaşamı çözümleme eylemine girişince ortaya çıkan yorumlama denemesi ile dinsel bir yorumbilim (hermeneutik) alanından hareketle modern hermeneutiğin de kurucularından biri durumuna gelmiş olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Schelling’in felsefi gelişimini dört aşamada ele almak geleneksel hâle gelmiştir: Bunlar, öznel idealizm, doğa felsefesi, özdeşlik felsefesi ve negatif ve pozitifin kar­şıtlığında felsefe şeklinde nitelenebilecek dört aşama ya da dönem olarak birbirini izlemiştir.

Yanıt Açıklaması: Kant’ın düşüncelerinin gelişimi başlıca iki döneme ayrılır. 1770’den önceki döneme eleştiri-öncesi dönem, 1770’den sonraki dönemey ise eleştirel dönem denir. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Doğadaki her şey karşıt güçler arasındaki gerginlikten, bu güçlerin birbirlerine karşılıklı etkide bulunarak sonunda bir dengeye ulaşmalarından oluşur.

Yanıt Açıklaması: Kant’a göre dinin odak noktasında insan yaşamında ahlakın gerekliliğine inanma yer alır.

Yanıt Açıklaması: Kant'ın ilk yazıları doğal bilim alanına ilişkindir.

Yanıt Açıklaması: "Güzel herhangi bir kavram olmaksızın zorunlu bir hoşlanmanın nesnesi olarak kabul edilen şeydir.” Buradaki zorunluluk kuramsal, nesnel bir zorunluluk değildir. Eğer böyle olsaydı öne sürdüğümüz beğeni yargımızı herkesin onaylayacak olduğunu a priori olarak bilirdik ama kuşkusuz zorunluluk terimi bunu anlatmaz. Yargımız için evrensel geçerlilik isteminde bulunuruz. Ne var ki gerçekte kabul edilip edilmeyeceğini bilemeyiz. Buradaki zorunluluk ‘örneksel’ terimine eşdeğerdir. Yani bildirilmeyen bir evrensel kuralın bir örneği olarak görülen bir yargıya herkesin onay vermesinin zorunluluğu anlatılmak istenmektedir. Biri bir şey güzeldir dediğinde herkesin onu onaylaması gerektiğini öne sürmektedir. Bu öne sürüm ya da istem evrensel bir ilkeyi varsayar ki yargı bunun bir örneğidir. Ama bu ilke mantıksal bir ilke olmayıp bir tür sağduyuyu yansıtır. Buradaki sağduyu bilinen anlamda bilişsel içerikli sağduyu değildir. “Terimin estetik anlamında sağduyu, bilişsel güçlerimizin özgür oyunundan sonuçlanan etki ile ilgilidir. Estetik bir yargıda bulunurken söz konusu nesneyi algılayan herkeste, bunların karşılıklı oyunlarından belli bir benzer doyumun doğacağını ya da doğması gerektiğini varsayarız"

Yanıt Açıklaması: IV numaralı ifade Fichte'nin görüşleri ile ilgili olarak yanlış bilgi içermektedir. Vicdan kavramını tanımlayan Fichte’ye göre vicdanı oluşturan duygu hiçbir zaman yanıltıcı ya da aldatıcı olamaz. Vicdan belirli ödevimizin dolaysız bilincidir. Yanılmaz ve yanılamaz. Dolayısıyla, bu ifadenin yer almadığı seçenek olan B seçeneği doğru kabul edilecektir.

Yanıt Açıklaması: Kant'ın "Transsendental Estetik" üzerine görüşleri ile ilgili olarak verilen ifadelerden III numaralı ifade yanlış bilgi içermektedir. Çünkü Kant, öncelikle şunu belirtir: Her bilgide algı ve kavram olmak üzere iki yan vardır. Bir taraf­ta duyularımıza verilen ve bizim somut olarak kavradığımız yan, öbür taraf­ta anlama yetimizin düşünme ile bağlar kuran yanı. Bilgimizin oluşabilmesi için bu iki yanın birlikte çalışabilmesi gerekir. Empiristlerin öne sürdüğü gibi salt duyusal veriler tek başına bize bilgi sağlayamaz. Sadece anlama yetisinin kavramları içinde dönen bir düşünme biçimi de içi boş bir kavram bilgisinden başka bir şey vermez. Buna göre, “Duyusuz kavramlar boş, kavramsız duyular kördür.”  Bu nedenle III numaralı ifadenin yer almadığı seçenek olan D seçeneği doğru kabul edilecektir.

Yanıt Açıklaması: Kant anlama yetisini ayırdığı kategoriler göre yargıları şu başlıklar altında ele almıştır: 1) Nicelik açısından yargılar: Tümel, tikel, tekil. 2) Nitelik açısından yargılar: Olumlu, olumsuz, sonsuz. 3) İlişki açısından yargılar: Kesin, koşullu, ayrık. 4) Kiplik (modalite) açısından yargılar: Olasılı, önesürümlü, zorunlu. Doğru yanıt B'dir.