Modern Felsefe 2

Yanıt Açıklaması: Engels, Doğanın Diyalektiği’nde diyalektik yasaları şu şekilde dile getirdi: 1) Nicelik değişimlerinin nitelik değişimlerine yol açması yasası, 2) Karşıtların birliği ve savaşımı yasası, 3) Olumsuzlamanın olumsuzlanması yasası. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Hegel’in varlık mantığında Kant’ın bilgi kategorilerinin varlık kategorilerine dönüştürüldüğünü düşünürsek Hegel nitelik, nicelik ve ölçü kategorilerinin ge­ çerli olduğunu öne sürer. Nitelik zaten yukarıda belirtilen üçlüyü kapsamaktadır. Üçlünün öğeleri daima sayıca bir birlik ya da bütünlük olarak niceliği anlatırlar. Ölçü ise nitelik ile niceliğin sentezi olarak betimlenir. Çünkü nesnenin niteliği tarafından belirlenen bir nice olduğu kavramıdır. Bu kategoriler kendinde-varlık kategorileri olarak dile getirilirler.

Yanıt Açıklaması: Hegel’in deyimiyle ‘Vorstellung’ biçimindeki öz-belirimi ile iliş­kilidir. Vorstellung (tasarım) imgesel ya da resimsel düşünme demektir.

Yanıt Açıklaması: Ekonomik alt yapı üzerinde toplumsal üst yapı olarak, insan topluluklarının politik yaşamı, devlet ve hukuk düzeni, ahlak, din, sanat, felsefe gibi kültür etkinlikleri yer alır. Bu şekilde kültürel üst yapı, ekonomik alt yapıya bağımlı olarak varlık kazanmış olur. Bir başka deyişle ekonomik alt yapı toplumsal üst yapıyı koşullandırmış olur. Ne var ki bu koşullandırmayı mutlak biçiminde almamak gerekir. Marx da, Engels de bu koşullandırmayı ekonomik yapının katı bir yansıması olarak düşünmediklerini belirtme yoluna giderler. Aslında politik ve yasal yapılar, alt yapı tarafından din ve felsefe gibi ideolojik üst yapılara göre daha doğrudan olarak belirlenirler. Bazı düşüncelerden etkilenmiş olan kişiler onları koşullandırmış olan alt yapıya tepki gösterebilirler. Eğer devrimcilik kabul ediliyorsa bu tür tepkilere de izin verilmesi gerekir.

Yanıt Açıklaması: Antropoloji bölümünde ele alınan ruh, en alt düzeyde henüz ayrımlaşmamış bir birlik olarak düşünülen öznel tindi. Tinin Fenomenolojisi bölümünde ise bilinçlilik kazanmış ruhsal varlık söz konusudur: Bu nedenle burada birinci adım duyu algısıdır.

Yanıt Açıklaması: İnsanlık tarihsel süreçte şu aşamalardan geçmiştir. İlkel komünal toplum, köleci toplum, feodal toplum, kapitalist toplum. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Bunların dışında (Schopenhauer) Kadınlar Üzerine, Din Üzerine, Etik Üzerine, Estetik Üzerine, Dünyadan Acı Çekme Üzerine ve Varoluşun Boş Oluşu Üzerine, adlarında yapıtları vardır. Eğitim Üzerine isimli eser Immanuel Kant'a aittir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Schopenhauer, dünyanın bizim tasarımımız olduğunu söyleyerek idealist; aklı ya da düşünceyi değil, istenci dünyanın tözü yaparak istemselci; tek bir bireysel istencin, kendisini deneyimin çeşitli fenomenlerinde belirten mutlak istenç olması anlamında ise aşkınsal bir felsefe yapmıştır.

Yanıt Açıklaması: Buna göre dinsel bilinç üç ana momentten ya da evreden geçmiştir. Birincisi tümellik evresidir. Tanrı ayrımlaşmamış, tümel olarak ve sonsuz olarak biricik gerçekliktir. İkincisi tikellik evresidir. Bu aşamada tanrıyı düşünmekle, kendim ile O, sonlu ile sonsuz arasına ayrım getirmiş olurum. Böylece tanrı karşımda duran bir nesne olur ve bu şekilde ona yabancılaşmış olurum. Bu dini açıdan bir günahkâr olduğum bilincini de kapsar. Üçüncü evre bireysellik evresidir. Tikelin tümele, sonlunun sonsuza geri dönüşünü imler, böylece ayrılma ve yabancılaşma aşılmış olur. Dini açıdan bu tapınma yoluyla gerçekleşir.

Yanıt Açıklaması: Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Hegel’in güzelin üç ana tipine ilişkin bu görüşü sanatsal ürünlerin başlıca tiplerine ilişkin görüşü ile yakından ilişkilidir. Hegel sanat ürünlerini, mimari, heykel, resim, müzik ve şiir tarzında sınıf­lama yoluna gitti. Bu alanlardaki herhangi bir çalışma, sembolik, klasik ve romantik tarzlarda olabilir. Ama ona göre, mimari özellikle sembolik sanata uygundur; heykel klasik sanata ve resim, müzik ve şiir ise daha çok romantik sanat tarzına uygundurlar.

Yanıt Açıklaması: Nietzsche’ye göre dünyamız sona erdikten sonra, onu oluşturan parçacıkların gücü sayesinde yeniden yapılaşacak, dünyada olup biten herşey yeni baştan ve aynen yinelenecektir. Bu öğretiye sonsuz yineleniş kuramı denir.

Yanıt Açıklaması: Şu hâlde, zihin salt soyut tanrı düşüncesinden, kendisinin ve tanrının ayrı varlıklar olduğunu ayrımsamasına ve oradan da kendisini tanrı ile yeniden bir olarak bilmeye doğru devinir. Hegel’e gö­ re bu devinim dinsel bilincin özsel devinim çizgisidir. Bu üç evre ideanın üç temel evresine de karşılık gelir. Ancak din sadece soyut olarak din değildir, çeşitli olgusal dinler biçimini alarak kendi gelişimini izler. Bu gelişimi din felsefesi verecektir hiç kuşkusuz. Buna göre dünya üzerindeki ilk din tipi doğa dini olarak karşımıza çıkar. Bu da üç evreye bölünür: İlki büyü dinidir. İkincisi, Çin ve Hint dinleri grubudur. Üçüncüsü, İran, Suriye ve Mısır dinleri olarak belirginleşirler.

Yanıt Açıklaması: Mill’e göre tümevarım genel önermeler ortaya çıkarma ve tanıtlama işlemidir ve en temel uslamlama biçimidir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Hegel’e göre güzellik duyusaldan ödünç alınan bir ussaldır, duyusal görünüm bir form aldığında ya da ussal içerik bir form için­de kendini açığa koyduğunda güzel sanat karşımızda durur. Ussalın bu duyusal cisimleşmesi üç ilkesel yolda gerçekleşir. Bunlar sembolik sanat, klasik sanat ve romantik sanat biçimleridir. Hegel’in güzelin üç ana tipine ilişkin bu görüşü sanatsal ürünlerin başlıca tipleri­ ne ilişkin görüşü ile yakından ilişkilidir. Hegel sanat ürünlerini, mimari, heykel, resim, müzik ve şiir tarzında sınıf­lama yoluna gitmiştir. Bu alanlardaki herhangi bir çalışma, sembolik, klasik ve romantik tarzlarda olabilir. Ama ona göre, mimari özellikle sembolik sanata uygundur; heykel klasik sanata ve resim, müzik ve şiir ise daha çok romantik sanat tarzına uygundurlar.

Yanıt Açıklaması: Nietzsche'ye göre herkes için geçerli bir ahlak mümkün değildir ve herkes iyinin ve kötünün ötesinde varolamaz. Hristiyanlık ise, Nietzsche'ye göre, bedeni ve estetik değerleri değersizleştirmiştir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1848’de Politik Ekonominin İlkeleri’ni yayımladı. 1859’da Özgürlük Üzerine, 1861’de Temsili Hükumet Üzerine İrdelemeler’ini, 1863’te Yararcılık (Utilitarianism) başlıklı çalışmasını yayımladı. Sir William Hamilton’un Felsefesinin Bir İncelemesi başlıklı çalışması ve Auguste Comte ve Pozitivism başlıklı bir inceleme 1865 yılında yayımlandılar. 1868’de England and Ireland adlı bir yapıt yayınladı. Yapıt İrlanda dışında ilgi görmedi. Çünkü İngiliz Hükumetinin İrlanda politikasını kınayan bir çalışma idi. Mill 8 Mayıs 1873 yılında Avignon’da ölmüştür. Savlar ve Tartışmalar adlı yapıtı 1859-1875 yılları arasına çıkmıştır. Din Üzerine Üç Deneme başlıklı yazısı ve Otobiyografi’si 1874’te ölümünden yayınlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Hegel, Kant’ın tersine, var olan her ne varsa bilinebilir diye düşünmekte ve Alman idealistlerinin genel kabulü olan “Her bilgi objesi zihnin ürünüdür.” yargısını kabul ederek “Her gerçek ussaldır, ussal olan gerçektir.” öne sürümünde bulunmaktaydı. Bu iki yargı bir anlamda birbirini desteklemektedir çünkü var olan her şey ussal olduğuna göre us ile bilinebilir olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Marx ve Engels’e göre evrendeki birincil olgusallık doğadır. Doğanın tözü ise maddedir. O hâlde evrende hüküm süren biricik töz maddedir. Tinsellik maddi temeller üzerinde anlam kazanır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: İnsanlık tarihsel süreçte şu aşamalardan geçmiştir: ilkel komünal toplum, köleci toplum, feodal ve kapitalist toplum.