Ortaçağ Felsefesi 2

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Yaşadığı dönemin dinî, felsefi ve ilmî hoşgörü ortamında tabiatçı-deist felsefenin en önemli temsilcisi olarak Râzî, bireysel ve toplumsal yahut psikolojik ve sosyal ihtiyaçlarını gidererek ahlaklı ve mutlu bir hayatı gerçekleştirmesinde Allah’ın insana verdiği akıl gücü ve adalet duygusunun yeterli olduğu tezini hararetle savunmuştur. Bunun için ayrıca dine ve peygamberin rehberliğine ihtiyaç olmadığını ileri sürmesi nedeniyle şiddetli eleştirilere konu olmuş, kendisinden mülhid ve zındık şeklinde söz edilegelmiştir.

Yanıt Açıklaması: Kindî’ Aristoteles’ten etkilenerek “varlık metafiziği”, Plotinus’tan esinlenerek de “birlik metafiziği” yapmıştır.r.

Yanıt Açıklaması: Ruh sağlığı Farabinin kitabı değil Razi’nin kitabıdır.

Yanıt Açıklaması: Razi Sistemin temel unsurları Yaratıcı (el-bâri), nefis (küllî nefis), heyûlâ (şekilsiz ilk madde), hâlâ (boşluk, mutlak mekân) ve dehr (mutlak zaman) olarak belirlemiştir.

Yanıt Açıklaması: Beş sanatın içinde musiki Fârâbî’ye göre yer almamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Filozofun yapıtları arasında bu eser yoktur, fakat "Oluş ve Bozuluşun Yakın Etkin Sebebi Üzerine" adlı bir eseri bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kelâm, İslam dininin inanç ilkelerini sistemli ve rasyonel bir şekilde temellendirme, yabancı kültürlerin etkisiyle ortaya çıkan ve toplum hayatında olumsuzluklara yol açma tehlikesi barındıran bidatları etkisiz kılma, İslam’a yöneltilen eleştirileri cevaplandırma işlevini üstlenen bir düşünce hareketidir.

Yanıt Açıklaması: Diğer semavî dinlerde olduğu gibi İslamiyet’te de Allah mutlak irade ve kudretiyle kâinatı sonradan yaratmıştır. Kindî tarafından felsefi olarak da temellendirilmeye çalışılan bu telakkî ortada iken ilk defa Fârâbî dinî geleneğinin dışına çıkarak Tanrı-varlık ilişkisini “sudûr yahut kozmik akıllar teorisi”yle yorumlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Tarifler Üzerine adlı risalede çeşitli felsefe tanımlarına yer vermekle beraber Kindî, İlk Felsefe Üzerine adlı eserinde “felsefe insanın gücü ölçüsünde varlığın hakikatini bilmesidir” şeklindeki tanımı öne çıkarır. Ona göre filozofun amacı hakikati bilmek ve ona göre davranmaktır

Yanıt açıklaması yok

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Râzî, davranışlarımızın aklın gereklerine uygun olduğu ölçüde doğru ve yararlı olur yahut ahlaki sayılır. Şu halde bayağı duygu ve tutkuların (hevâ) yani hazların, aklın ışığını kesmesine izin verilmemeli; akıl hakim konumundan mahkûm konumuna indirilmemeli, izlenmesi gereken olmaktan çıkarılıp izleyen durumuna düşürülmemelidir.

Yanıt Açıklaması: İslam düşünce tarihinde en geniş kadroya ve en yaygın etkiye sahip olan felsefe ekulü Aristocu geleneği sürdüren Meşşâiyye’dir. Kindî, Fârâbî, ibn Sînâ ve ibn Rüşd gibi çok tanınan filozofların temsil ettiği bu ekoldür.

Yanıt Açıklaması: İslam düşüncesinin Grek felsefe ekolleri arasından ilk tanıştığı ekol ve akımlar Yeni Eflâtunculuk, Yeni Pisagorculuk ve Hermetik din felsefesi olmuştur. Aristo felsefesinin tanınması ise yaklaşık bir asır sonra gerçekleşecektir. Aristo ve Eflatun diye Aristo’dan sonra tarih sahnesine çıkan bu akım ve ekollerin onun sistemleştirdiği mantık yöntemiyle herhangi bir bağlantıları da bulunmuyor, daha çok ilahiyat, tabiat ilimleri ve matematikle ilgileniyorlardı. Dolayısıyla İslam düşüncesi Aristo’dan önce Yunan felsefesinin hermetik, gnostik ve mistik yanı ağır basan akımlarını tanımış; Aristo mantığı ve felsefesini tanımak için Halife Me’mun dönemini beklemek durumunda kalmıştır.

Yanıt Açıklaması: İslam düşünce ve bilim tarihinde kimyanın kurucusu olarak, âlemin sırlarını anlamanın yolunun kimyasal analizlerden geçtiğini ileri süren tabîiyye felsefe ekolünün temsilcisi Câbir b. Hayyân’dır.

Yanıt Açıklaması: Etki ve sonuçları bakımından toplumsal bir nitelik taşıdığı için İslam’ın büyük günah saydığı fiiller şunlardır: Şirk/Allahâ ortak koşmak, Sihir ve büyü yapmak, Yetim malı yemek, Haksız yere insan öldürmek, Zulüm/haksızlık/adâletsizlik yapmak, Faiz yemek, Anne ve babaya karşı gelmek, Savaştan kaçmak, İffetli/namuslu kadına iftira atmak, Zina yapmak.

Yanıt Açıklaması: Râzî başhekim olarak hastaların önce asistanlar, sonra başasistanlar tarafından muayene edildiği, ancak ihtiyaç duyulması halinde kendisinin duruma müdahil olduğu; ayrıca hastanın müracaatından başlayarak tedavinin bitimine kadar geçen sürecin her aşamasının müşahede defterlerinde kayıt altına alındığı bir hastane düzeni oluşturdu. Onun tıp tarihine yaptığı önemli katkılardan biri de ilk defa kimyayı tıbbın hizmetinde kullanmış olmasıdır. Deneylerini maymunlar üzerinde gerçekleştiren Râzî, hastaların denek olarak kullanılmasına şiddetle karşı çıkmıştır. Tıp ve felsefe başta olmak üzere çağının bütün ilimlerine dair eserler veren Râzî’nin özellikle kimya ve tıp alanındaki birçok eseri Latinceye çevrilmekle kalmamış, bazılarının XIX. yüzyıla kadar kırktan fazla baskısı yapılmıştır.

Yanıt Açıklaması: İlimlerin sayımı adlı eser Farabi’nin yapıtlarından birisidir.

Yanıt açıklaması yok