Ortaçağ Felsefesi 2

Yanıt Açıklaması: Aristo geleneğine uyarak doğa felsefesinin bir bölümü olarak işlemekle birlikte Ibn Sînâ, psikolojiyi (ilmü’n-nefs) düşünce sisteminde merkezi bir konuma oturtarak onu bilgi teorisi, mantık, metafizik, ahlâk ve din felsefesiyle ilişkilendirmiştir. Filozofa göre bu disiplinin konusu nefsin varlığını ortaya koyup onun yapısı, güçleri ve niteliklerini incelemektir. Ibn Sînâ varolanların en değerlisi (eşref-i mevcûdât) saydığı ve beden-nefis ikiliği içinde değerlendirdiği insanın asıl değerinin nefisten ileri geldiği görüşündedir.

Yanıt Açıklaması: Filozofa göre aklın, biri nazarî (teorik), diğeri amelî (pratik) olmak üzere iki işlevi bulunduğu hatırlandığında insanın varlık gayesinin, nazarî ve amelî yetkinliğe ulaşmak olduğu kendiliğinden anlaşılır. Bunlardan ilki “gerçek/doğru bilgi”, diğeri ise “gerçek/iyi amel” ile gerçekleşir.

Yanıt Açıklaması: İşrâkiyye felsefe ekolünün kurucu düşünürü Şehâbeddin Sühreverdî’dir.

Yanıt Açıklaması: Fahreddin Razi’nin kelam-felsefe kaynaşmasını oluşturduğu eserleri şunlardır; el-Mebâhisü’l-meşrıkiyye / el-Muhassal

Yanıt Açıklaması: “Kelam” İbn Rüşd’ün çalşma alanlarından biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Taşköprülü-zâde’nin ilim ve felsefeye bakışına gelince; hemen belirtilmelidir ki müellifin eserine koyduğu Miftâhu’s-sa’âde ve misbâhu’s-siyâde fî mevzû’âti’lulûm yani “İlimlerin Konuları Bağlamında Mutluluğun Anahtarı ve Yücelmenin Işık Kaynağı” şeklindeki isim dahi, başlı başına onun “ilim”den ne anladığı veya ne beklediği sorusuna cevap teşkil edecek niteliktedir. Eserin dibacesindeki ifadelerinden anlaşıldığına göre müellifin “mutluluk” ve “yücelme” derken öncelikle kastettiği, manevî-uhrevî mutluluk ve yücelmedir.

Yanıt Açıklaması: Gazzali mantığı doğru ölçü olarak görür

Yanıt Açıklaması: İbni Sina’ya göre peygamberlerin sahip olduğu akla “kutsal akıl” denmektedir

Yanıt Açıklaması: İbni Sina’ya göre, “Bilme” pratik değil, teorik akıl ürünüdür.

Yanıt Açıklaması: Tanımlanan eser ed-Dürretü’l-fâhire’dir.

Yanıt Açıklaması: İbnül Arabi’nin Füsusul –hikem adlı eserine “Davud-I Kayseri” şerh yazmıştır.

Yanıt Açıklaması: İbn Rüşd “Aristoteles” in eserlerini yorumlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Tehafüt’üt-tehafüt isimli eser Osmanlı medreselerinde okutulan kitaplardan biri değildir.

Yanıt Açıklaması: İbn Rüşd’e göre üç ayrı varlık ilkesinden söz edilebilir: Bunlar her türlü değişimi, çokluk ve etkiyi kabul eden, özüne ilişkin yegâne niteliği kuvve yahut imkân hali olan ve varolanların duyulur/somut olmasını sağlayan ilk madde (heyûlâ); fiil halinde olduğu varsayılmakla birlikte ancak maddeyle birleşerek gerçek anlamda varlık alanına çıkabilen, sayısal çokluğa rağmen varolanlardaki birlik, bütünlük, etkinlik ve akledilirliği sağlayan suret ile kendisi sürekli fiil halinde, etkin, sebepsiz ve zorunlu olup madde ile sureti birleştirerek varlık alanına çıkaran/yaratan İlk İlke yani Tanrı’dır.

Yanıt Açıklaması: Avicenna unvanı İbn Rüşd’e ait değildir.

Yanıt Açıklaması: Basit varolan Zorunlu varolandır (Tanrı, varlık ile neliği asla ayrı düşünülemeyen, özü gereği zorunlu; sebebi, faili, cinsi ve faslı bulunmadığı için tanımlanamayan, mutlak anlamda “basit” (salt, yalın) varolandır).

Yanıt Açıklaması: Sebep-Sonuç ilişkisi dini ilkeler açısından tamamen geçersiz olduğunu düşündüğü görüşlerden değildir.