Final Sınavı - Ortaçağ Felsefesi 2

Soru 1:

Gazzâlî’nin “şüphecilik süreci” ile ilgili seçeneklerdeki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Kesin bilginin her türlü şüphe ve hata ihtimalinden arınmış olması gerektiğini düşünmüştür. B) Apaçık olduğu söylenen bilgileri şüphe süzgecinden geçirmemiştir. C) Bütün insanlarda ortak olan duyu bilgisine şüpheyle bakmamıştır. D) Şüpheyi buhrana dönüşecek boyuta taşımamıştır. E) Şüphecilik onu aklın apaçık önermelerinin güvenilirliği sonucuna götürmüştür.

Soru 2:

Hangisi Gazzâlî’ nin Filozofların Tutarsızlığı’nı yazmaktaki amacınıdan bir değildir?

A) Önceki filozofların metafiziğe ilişkin inançlarının tutarsız olduğunu açıklayarak reddetmek B) Aklı başındakiler için alay konusu olan öğretilerinin iç yüzünü ve tehlikelerini göz önüne sermek C) Halk yığınları arasından çeşitli inanç ve görüşleriyle temayüz eden zeki kimselere ibret olmasını sağlamak D) Filozoflara yönelik olarak en ciddi eleştiri olmasını sağlamak E) Filozofların matematik ve mantık bilmeyenlerin bu konuları anlayabileceğiniı ileri sürmeleri.

Soru 3:

Tasavvufu kelâm ve felsefe ile kaynaştırarak oluşturduğu “vahdet-i vücut/varlığın birliği” öğretisine dayalı teosofi, islam düşüncesinin seyrini etkilediği kadar Osmanlı’nın düşünce hayatını şekillendiren bir unsur olması bakımından da büyük önem taşır. Bahsi geçen düşünür aşağıdakilerden hangisidir?

A) Râzî B) Eşrefoğlu Rûmî C) İbnü’l-Arabî D) Bâyezîd-i Bistâmî E) Gazzâlî

Soru 4:

İbn Rüşd’de göre aşağıdaki terimlerden hangisi edilgin akıl-etkin akıl ilişkisini ifade eder?

A) İttisâl B) İnfisal C) İttihat D) İmkân E) İnfiâl

Soru 5:

“Nur” diye adlandırdığı bilgi türlerini incelediği eser hangisidir?

A) Mişkâtü’l-envâr B) Filozofların Tutarsızlığı C) Makâsıdü’l-felâsife D) Mi’yârü’lilm E) Tehâfütü’l-felâsife

Soru 6:

Aşağıdaki maddelerden hangisi veya hangileri Ibn Sînâ’nın anlayışında “düşünme” ve “sezgi” kavramları için doğru olarak verilmiştir? I.Düşünme bir zaman sürecinde gerçekleşir. II. Sezgi, bilginin zamansız olarak bir anda kazanılması durumudur. III. Düşünce daima iradeli bir faaliyettir. IV. Sezgi insanın iradesi dışında gerçekleşir.

A) I ve III B) II ve IV C) III ve IV D) I ve II E) I, II, III ve IV

Soru 7:

Aşağıdakilerden hangisi İbn Rüşd’ün ilim zihniyeti ve yöntem ilkeleri bağlamında dikkat çektiği hususlarla örtüşmez?

A) Her tür zihinsel faaliyetin amacı, yalnızca “gerçeğe ulaşma isteği” olmalıdır. B) Bir insanın gerçek anlamda bilgin” (elâlim bimâ hüve âlim) olabilmesi için sadece gerçeği elde etrmesi yetmez. C) Gerçeği başkalarıyla paylaşıp onları da aydınlatması gerekir. D) Karşılaşılabilecek olan hiçbir engel, hakikat arayıcısını yolundan alıkoymamalıdır. E) Gerçek aranırken düşüncelerinden yararlanılabilecek olan kimselerin hangi din ve mezhebe mensup bulundukları önemlidir.

Soru 8:

İbn Sina'ya göre aşağıdakilerden hangisi felsefe sözcüğü yerine kullanılabilecek bir sözcüktür?

A) Keramet B) Dirayet C) Hikmet D) Feraset E) Metanet

Soru 9:

İbn Rüşd’e göre Tanrı-âlem ilişkisini açıklamada seçeneklerdeki yaklaşımlardan hangisi daha işlevseldir?

A) Sonradan yaratma B) Sudur teorisi C) Kadim (öncesiz) anlayışı D) Sürekli yaratma E) İlk Muharrik anlayışı

Soru 10:

Aşağıdakilerden hangisi nefs ile ilgili doğru değildir?

A) Bitkisel nefis, bitkilerin sahip olduğu beslenme, büyüme ve üremenin ilkesidir. B) Hayvani nefis anılan özellik ve fiiller birlikte hayvanlarda görülen duyu idraki ve bun bağlı hareketin ilkesidir. C) İnsan nefsi ise bitkisel ve hayvani nefisten kaynaklanan bütün güç ve fiillerle birlikte insana özgü akıl idraki, düşünme ve iradeli fiillerin ilkesidir. D) ibn Sînâ, Platon’dan farklı olarak her bir bedenin bir tek nefsi bulunmadığını savunmaktadır. E) “Beslenme”, “büyüme” ve “üreme” ile birlikte insan nefsi oluşturan güçler, önce idrak gücü, hareket gücü ve düşünme gücü olmak üzere üç grupta toplanır.

Soru 11:

İslam düşünce tarihinde felsefe hareketlerinin önemli temsilcileri aşağıdaki maddelerde verilmiştir. Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde bu temsilciler sıralı ve doğru biçimde verilmiştir? I. Bu İslam alimi İslam düşünce tarihinde felsefe hareketini başlatmıştır. II. Bu İslam alimi İslam düşünce tarihinde felsefe hareketini terminoloji, yöntem ve problemleri açısından sistemleştirmiştir. III. Bu İslam alimi İslam filozofları arasında ontoloji ve psikolojinin yanı sıra bilgi problem üzerinde en fazla duran düşünürdür.

A) Fârâbî- Ibn Sînâ- Kindî B) Kindî- Fârâbî- Ibn Sînâ C) Ibn Sînâ- Kindî- Fârâbî D) Fârâbî- Kindî- Ibn Sînâ E) Kindî- Ibn Sînâ- Fârâbî

Soru 12:

Aşağıdaki filozoflardan hangisi İbni Sina’nın “etkin akıl” yaklaşımını benimsemiştir?

A) Gazzali B) Farabi C) Kindi D) İbn Razi E) İbn Rüşd

Soru 13:

I. Kelam II. Tasavvuf III. Felsefe IV. Tekke V. Medrese XIV. Yüzyıl başlarında İslam düşüncesinin ana akımıları hangileridir?

A) I ve II B) I ve IV C) III ve IV D) I,II ve III E) Hepsi

Soru 14:

Aşağıdakilerden Hangisi Gazzali’nin çalışma alanlarından değildir?

A) Astroloji B) Felsefe C) Tasavvuf D) Kelam E) Batınilik

Soru 15:

İç ve dış duyuların elde ettiği veriler doğrultusunda şekillenen iradeye bağlı olarak sinir ve kaslar aracılığı ile organları hareketini sağlayan güç hangisidir?

A) Hareket gücü B) Bilme gücü C) İdrak gücü D) Tasarlama gücü E) Vehim gücü

Soru 16:

İbn Sînâ’ya göre aşağıdakilerden hangisi metafiziğin ilk konusu olmaktadır?

A) Tanrı’nın varlığı B) Cevher C) Zorunsuz varlık D) Değişmeyen varlık E) Varolan olması bakımından varolan

Soru 17:

El-Akâidü’l-Adûdiyye adlı eser kim tarafından kaleme alınmıştır?

A) Fahreddin Râzî B) Adudüddin Îcî C) Sadeddin Taftazânî D) Seyyid fierif Cürcânî E) Celâleddîn Devvânî

Soru 18:

Osmanlılar kuruluşundan bu yana yönetimle ilgili hangi alanlarda uyum içinde olmaya çalışmışlardır?

A) Devlet B) Tasavvuf C) Tekke D) Devlet-tekke-medrese E) Tasavvuf-felsefe

Soru 19:

Aşağıdakilerden hangisi Ibn Sînâ’nın varlık anlayışına göre nazarî felsefe grubunda yer alan bir varlık değildir?

A) Tanrı B) Akıl C) Melek D) Doğal nesneler E) İnsan irade ve fiili ile meydana gelen varlıklar

Soru 20:

“Gazzâlî çok yönlü ve üretken bir ilim insanıdır” diyen biri için aşağıdaki maddelerden hangisi veya hangileri referans olabilir? I. Gazzâlî’nin mantık ve felseden, ahlak ve eğitime kadar hayatı boyunca dört yüz esere imza atması II. Telif ve tasnif çalışmaları yapması III. Kelam, Batınilik, felsefe ve tasavvuf üzerine araştırma ve incelemelerde bulunması

A) Yalnız I B) I ve III C) Yalnız II D) II ve III E) I, II ve III