Yurttaşlık ve Çevre Bilgisi

Yanıt Açıklaması: Anglo-Sakson dünyasında dinden etkilenmeyen anlamında kullanılan sekülerizm kavramı teokrasinin karşısında konumlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Halkın çalışma hakkını sağlamak ve çalış­ması esnasındaki riskleri denetleyici unsur­lar oluşturmak. Halkın işgücündeki problemlerle karşılaş­masına dair çözüm önerileri sunmak; grev hakkı, sendikal haklar ve pazarlık toplantı­larını yasal çerçeveyle belirlemek. Emeklilik sistemi oluşturma yoluyla, son­rası ileri yaş grubunun geleceğini teminat altına almak. Adli durumlarda, halkın can ve mal güven­liğini koruyarak; özgürlüğü temin etmek. Herhangi bir gelir seviyesi, farklılık (din, dil, ırk), cinsiyet ve eğitim seviyesi gözetmeksizin, tüm vatandaşlara eşit faaliyet sunmak. Engelli yurttaşların tüm ihtiyaçlarını, ge­rekli ölçülerde iş ve benzeri destekleri sağla­ma yoluyla temin etmek. Ücretsiz eğitim hizmeti sunarak; tüm top­lumun bu eğitimden faydalanmasını sağlamak; eğitimlerinin devamlılığını takip etmek. Halkın tümünün kendi isteği göz önünde bulundurularak talep ettiği barınma hakkını yasalar çerçevesinde güvence altına almak. Hastanelerden ücretsiz ya da asgari biçimde ücretlendirilmiş çalışmalar bütünüyle, halkın faydalanmasını sağlamak; gerekli teda­vileri birincil vazife olarak üstlenmek. Her türlü ulaşım sistemini (yol, köprü, tren ve metro hatları, havayolları gibi) faaliyete geçirmek ve halkın hizmetine açarak, rahat kullanım koşullarını oluşturmak.

Yanıt Açıklaması: Sosyal devlet, kişilerin kendi yaşamlarını daha kolay ve güvence ile sürdürebilmeleri, birlik ve beraberliklerini koruyabilmeleri adına bağlandıkları devlet kavramının, iktisadi ve sosyo-politik güncellemeler ile yeniden yorumlanmış halidir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Kamusal kavramı Althusse’nin belirttiği aygıtlardan biri değildir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Devletin müdahale etmemesi gereken haklar negatif haklardır. Temelinde özgürlük düşüncesi olan haklardan kişiler mahrum bırakılamaz. İnsanın din ve vicdan hakkı, ifade özgürlüğü hakkı, özel hayatının özel kalması hakkı, istediği partiyi destekleme hakkı negatif haklardan bazılarıdır. Devlet kişinin bu hakları söz konusu olduğunda herhangi bir müdahalede bulunmamalıdır. Çünkü bu haklar başkasına zarar veren haklar değildir.

Yanıt Açıklaması: İnsan haklarıyla ilişkili olan bir diğer kavram eşitliktir. Hukuksal, siyasal ve ekonomik ve sosyal eşitlik olmak üzere üç temel başlık altında toplanabilen eşitlik kavramı neyin eşitlik altına alındığıyla ilgili olarak farklı anlam ve türlere sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı İmparatorluğu’nda insan haklarıyla ilgili ilk gelişmeler Avrupa’ya giden aydınların “Fransız İnsan ve Vatandaşlık Hakları Beyannamesi”ni on dokuzuncu yüzyılda Osmanlı’da etkili kılma çabalarıyla başlamıştır. Avrupa’ya giden genç aydınlar geri döndüklerinde toplumda Müslüman olanlarla olmayanlar arasında yaşanan eşitsizlikler, padişahın sınırsız gücü gibi konularda bir takım değişiklikler yapılması için harekete geçtiler. Bu hareketlenme 1808 yılında devletle zengin toprak sahipleri arasında Sened-i İttifak sözleşmesinin imzalanmasını sağladı. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Uyum sağlama ve karşılıklı olarak gereklilikleri yerine getirme eyleminin devamlılığının sağlanması adına da belli başlı bazı teknik oluşumlar söz konusu olmaktadır. Yasal ve iktisadi anlamda ayrı ayrı değerlendirilen bir form halini almıştır. Carroll (1991) tarafından da dile getirilen çalışmanın temel ilkeleri okunduğunda, sosyal bir refah toplumundaki şirket davranışlarının modern tavırları rahatlıkla anlaşılabilecektir. S¸irketler, hisse payları bakımından kazançlarını maksimize etmelidirler; ka^rlılıklarını olabildiğince yüksek hedeflemelidirler; rekabetçi (serbest) piyasa yapısında mümkün oldukça güçlü bir konumlandırma sağlamalıdırlar; fonksiyonel yapıları itibarıyla etkinliklerini en üst seviyede tutmalıdırlar (tüm çalışma birimleriyle birlikte) ve sürdürülebilir bir ka^rlılık sağlamalıdırlar.

Yanıt Açıklaması: Bu konuda Abaham Maslow (1908-1970), ünlü motivasyon kuramında insanların doğuştan gelen ihtiyaçlarını sıralamıştır. Bu teoriye göre insanların temel ihtiyaçları karşılanmadıkça bir üst ihtiyacını karşılama isteği oluşmaz. Kişinin ihtiyaçlarının karşılanıp karşılanmadığı da kişinin mutluluğu ve davranışlarına yansımaktadır. Maslow’a göre bu ihtiyaçlar sırası ile fizyolojik, güvenlik, ait olma, değer verme ve kendini gerçekleştirme olarak adlandırılmakta- dır. Bu teoriye göre örneğin karnı aç bir insan öncelikli olarak açlığını gidermek ister, karnını doyurmak ister sevilmek, saygı görmek gibi ihtiyaçlarını düşünmez.

Yanıt Açıklaması: • Monarşi: Yönetimin tek kişide toplandığı yönetim şekli • Oligarşi: Egemenliğin bir grup ya da zümre tarafından kullanıldığı yönetim şekli • Teokratik devlet: Halkın dini yasalara göre yönetildiği devlet • Laik devlet: Yönetiminde din ve devlet işleri birbirinden ayrıldığı yönetim şekli • Demokratik devlet: Halkın yönetimde söz sahibi olduğu ve yöneticilerin seçimle belirlenerek halkın anayasa ile yönetildiği devlet şekli. Doğru cevap E.

Yanıt Açıklaması: Maden çağlarında insanlar arasındaki ilişkinin ve ticaretin artması, ailelerin büyümesi, birbirine yakın farklı grupların oluşması ile köyler dışında şehirler de kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: İnsan merkezli bir evren ve toplum düşüncesini öngören hümanizm fikrinde temel olan insanın ne kadar değerli olduğudur. Orta Çağ’ın insanı değersiz kılan tüm uygulamaları Yeni Çağ’da gerçekleştirilen reformlarla ortadan kaldırılmıştır. Bu reformlara öncelik eden isim olması açısıyla dönemin en önemli figürlerinden biri de Martin Luther’dir.

Yanıt Açıklaması: Sosyalist rejimler 1980’lerde çökmüştür. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Refah devleti içerisinde, lüksten uzak, bir gerçeklik olarak kabul edilen çevreyi koruma felsefesi içerisinde çeşitli ödev grupları bulunmaktadır. Bu çevresel etkenlere eğilim sağlayan bağlantılar üç ana unsurda taraf oluşturmaktadır. Devlet, toplum (birbirlerinden bağımsız veya bağımlı organizasyonlar şeklinde) ve pazardaki unsurlar (her türlü ticari işletme-ka^r amacı taşıyan kurum, kuruluş veya gerçek kişi) şeklinde oluşan bu taraflar, birbirleri ile bağımlı-bağımsız çeşitli yan şemalar oluştururlar. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 1961 Anayasası ile birlikte ülkemizde insan haklarını korumaya yönelik düzenlemeler yapılmıştır. Anayasa Mahkemesi, İkinci Meclis, Yüksek Hâkimler Kurulu gibi kurumların işlevsel hale getirilmesi, insan hakları konusunda yalnızca düşünsel değil uygulamada da adımlar atıldığını ortaya koymuştur. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nde de yer alan “Temel Hak ve Özgürlükler”, “Sosyal ve Ekonomik Hak ve Özgürlükler” ve “Siyasî Hak ve Özgürlükler” 1961 Anayasası’nda ayrıntılı şekilde yer almıştır. Bu nedenle doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Toplumları temel olarak; ilkel toplum, tarım toplumu ve endüstriyel toplum olarak üçe ayırmak mümkündür

Yanıt Açıklaması: Sekülerizm, kavram olarak çağa ait, dine değil dünyaya ait, dünyevî anlamına gelmektedir. Kişileri dinsel ve diğer metafiziksel faktörlerin ve öğretilerin komutasından bağımsızlaştırmayı öngören bir yaklaşımdır. Bireyleri sosyo-kültürel yaşamın tüm işleyişinde dinsel dogmaların kalıplarından kurtarmayı öngörür. Günümüz modern toplumlarında özellikle teknolojik gelişmelerle paralellik göstererek kolay kabul görmüştür. Sekülerizm dini tümüyle dışlamamaktadır ve birçok çalışmada din karşıtlığını öngören bir yaklaşım olmadığı vurgulanmaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kısaca insan hakları, bütün insanların sahip olduğu, temel hak ve özgürlükler olarak adlandırılmıştır. Irk, dil, din, etnik köken, cinsiyet, milliyet gözetmeksizin bütün insanların eşit olarak yararlanabileceği hak ve hukuksal yetkidir. Daha geniş çapta düşünecek olursak, insan haklarının bir üst basamağında, canlılık özelliği taşıyan tüm varlıkların hakkı, yani “canlı hakkı” kavramı mevcuttur. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Sigmund Freud, The Future of an Illussion adlı kitabında, kişilerin dini fikirlerinin kültürlerinden kaynaklı ortaya çıktığını savunmaktadır. Freud’a göre din, kişinin doğadaki güçlere karşı üstün gelememe ve kendini savunma ihtiyacından ortaya çıkmıştır ve özünde bir çeşit illüzyondur.

Yanıt Açıklaması: Sigmund Freud’un The Future of an Illussion adlı kitabında, kişilerin dini fikirlerinin kültürlerinden kaynaklı ortaya çıktığını savunmaktadır. Doğru cevap A'dır.