Yurttaşlık ve Çevre Bilgisi

Yanıt Açıklaması: Monarşi: Yönetimin tek kişide toplandığı yönetim şekli • Oligarşi: Egemenliğin bir grup ya da zümre tarafından kullanıldığı yönetim şekli • Teokratik devlet: Halkın dini yasalara göre yönetildiği devlet • Laik devlet: Yönetiminde din ve devlet işleri birbirinden ayrıldığı yönetim şekli • Demokratik devlet: Halkın yönetimde söz sahibi olduğu ve yöneticilerin seçimle belirlenerek halkın anayasa ile yönetildiği devlet şekli. Doğru cevap A.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti’nin insan hakları düşüncesiyle gerçek anlamda tanışması 1839 yılında halk önünde okunan Reşid Paşa Gülhane Hattı Hümayunu ile gerçekleşmiştir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Laiklik kavramı ilk olarak Fransa'da ortaya çıkmıştır ve Fransızca laïque kelimesinden gelmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de yetki sahasında refah devletinin sosyal anlamdaki sorumluluğu altı ana bakanlık etrafında toplanmıştır. Bunlar, Tarım ve Orman Bakanlığı; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı; İç İşleri Bakanlığı; Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı; Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’dır. Bu durumda doğru cevap "a"şıkkıdır.Yani "Sağlık Bakanlı'dır".

Yanıt Açıklaması: Kaynağı on yedinci ve on sekizinci yüzyıl reformist teorilerine dayanan birincil kuşak hakların en belirgin özelliği her konuda özgürlük fikrinin önemsenmesidir. Özellikle batılı demokratik ülkeler tarafından desteklenen kişi hakları ve siyasal haklardan meydana gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bilimsel anlamda yapılan araştırmalarda da, 1990’ların sonuna doğru bu eğilimin giderek hız kazandığı tespit edilmiş, Carroll’ın araştırmasında (1999), %50’lere varan oranlarda, etik ve sosyal sorunlara eğilim konularında öncelik tanınması gerektiğini bildiren çalışma sonuçları yayınlanmıştır (Carroll, 1999: 291).

Yanıt Açıklaması: Özellikle Almanya, lojistik hatlarını ve olası ihtiyaç dağıtım mekaniğini geliştirmek için, daha önce görülmemiş atılımlar meydana getirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde Şanlıurfa Göbeklitepe’de yapılan kazılar sonucunda arkeologlar dünyanın en eski yerleşim yerini ortaya çıkarmıştır. Göbeklitepe esasen bir tapınak etrafında insanların biraraya gelmesi ile kurulmuş bir bölgedir.  Geçmişi oniki bin yıl öncesine dayanan Göbeklitepe’de yapılan araştırmaların dünya tarihine farklı bir yön vereceği düşünülmektedir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İlk insanın izini arayan antropologlar, arkeologlar ve tarihçiler insanların yaşam yerlerini, mezarlarını ve ortak kullanım alanlarını inceleyerek sosyal, siyasal ve kültürel gelişim sürecini tespit etmiştir. Ancak diğer şıklarda verilen meslekler bu kategoride yer almaz.

Yanıt Açıklaması: İnsan haklarının bugünkü görünümü kavuşması tarihin akışı içinde monarşi yönetimlere karşı verilen mücadelelerle şekillenmiştir.

Yanıt Açıklaması: ICLEI (International Council for Local Environmental Initiatives – Yerel Çevre Organizasyonları Uluslararası Organizasyonu), bünyesinde gerçekleştirilen faaliyetlerle, çevrecilik faaliyetleri, yerel yönetimler bünyesinde vücut bulmaktadır. 1993 yılında şekillenen organizasyon ile, çevresel anlamdaki yaptırımlar, çeşitli hedefler ve vaatler ile şekillenmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Rönesans döneminin en temel fikirlerinden bir tanesi hümanizm düşüncesidir. İnsan merkezli bir evren ve toplum düşüncesini öngören hümanizm fikrinde temel olan insanın ne kadar değerli olduğudur. Orta Çağ’ın insanı değersiz kılan tüm uygulamaları Yeni Çağ’da gerçekleştirilen reformlarla ortadan kaldırılmıştır. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: İnsan hakları, bütün hakların üstünde olma özelliğini sahiptir. Bugünkü görünümüne kavuş­ması tarihin akışı içinde monarşi yönetimlere kar­şı verilen mücadelelerle şekillenmiştir. Evrensel bir nitelik kazanması ve tüm insanlar için belli bir anlam kazanması uzun bir süreç içinde gerçekleşmiştir. Özellikle modern toplumda popü­ler bir kavram olarak karşımıza çıkar. Ancak insan hakları çerçevesinde devlete yönelik ileri sürülebilecek haklar yalnızca temel haklarla sınırlı değildir.

Yanıt Açıklaması: Özgürlük kavramıyla kıyaslandığında daha somut bir görünüme sahip olan ve çağdan çağa, yönetimden yönetime, toplumdan topluma de­ğişebilen hak kavramı ise; kişinin kullanabileceği yetkileridir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal düzen ve sosyo-kültürel yaşamdaki işlerlikte hukuki boyut öncesinde en büyük sorumluluk kişinin kendisine yüklenmiştir. Artık toplumsal tercihlerinde, yaklaşımlarında ve icraatlarında kendi özgürlük anlayışı ile hareket eden modern toplum bireyleri farklı değerler arayışına girmeye başlamış, anlamlar ve ahlakilik değerlendirmeleri boyut değiştirir hale gelmiştir. Kuşkusuz ki seküler yaklaşımın doğrudan olmasa bile, modern toplumsal yaşama dolaylı da olsa aşı- ladığı öngörünün sosyo-kültürel yaşama ilişkin en belirgin etki içeren yansımaları, günümüz toplum bireylerinin cinsel yönelimlerini farklı boyutlara taşıması, evlilik dışı ilişkilerin ya da hemcinslerle evliliklerin meşrulaştırılması, kişilerin artık medya kanallarında verilen şiddet ya da magazinsel içerikli yayınlardan daha çok haz almaya başlaması, bireylerin birbirlerinin acılarından ve mutsuzluklarından mutlu olmayı bir yol olarak benimsemesi gösterilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Marksist paradigmanın karşıtı olan çoğulcuişlevselci yaklaşım ise Max Weber’e dayandırılabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bir insan grubunun topluluğu oluşturması için bazı özellikler ve ölçütler belirlenmiştir. “Bir grubun topluluk olabilmesi için; 1. Bazen birincil, yüzyüze, yakın olarak da adlandırılan diğerleri ile kişisel ilişki, 2. Grup olaylarında ve toplumsal işlevlerin yerine getirilmesinde bireyin duygulu, duyarlı olması, 3. Grup tarafından yüce ve önemli görülen değerlere inanç, 4. Grubun diğer üyeleriyle dayanışma duygusu gerekmektedir” (Fichter’den aktaran İçli, 2015 : 49) buna göre e şıkkı doğru cevap içinde yer alamaz.

Yanıt Açıklaması: Sekülerizm, teokrasinin karşısında duran kavram olarak devletin işleyiş sistemlerinde ve siyasi yapılanma da dinin ayrı tutulmasının ötesinde farklı manalar da ihtiva etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Amerika’nın 1776 tarihli İnsan Hakları Beyannamesi’nde, insanların doğuştan hür oldukları ve bu hürriyetin, hükümetlerce korunması gerekliliğinin altı çizilmiştir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İktisadi anlamdaki birliktelik oluşturma ihtiyacı ve beraber hareket etme gereksinimleri doğrultusunda başta İngiltere olmak üzere çeşitli girişimler gerçekleştirilmiştir. Amaç, ortak bir konsorsiyum oluşturma doğrultusunda hastalığa ve ölümlere dayalı problemlere karşı birliktelik sağlama ve güvence-teminat sağlanması ile krizlerin önüne geçilmesidir.