Yurttaşlık ve Çevre Bilgisi

Yanıt Açıklaması: Verilenlerden sadece I numaralı olan ifade doğrudur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Sekülerizm, laikliğe alternatif olarak düşünülen ve onun yerine kullanılabilen bir terimdir. Dünya dillerinde daha çok kullanılan yakın anlamlı bir sözcüktür. Köken olarak çağa ait, dine değil dünyaya ait, dünyevî anlamına gelen Latince “saecularis ve saeculum” sözcüklerine dayanmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Sigmund Freud (1856- 1939), farklı bir sekülerleşme süreci ortaya çıkarmıştır. Ona göre; din bütün ifadelerini bilim ve deneyle ispatlamak zorunda kalmıştır ve dini fikirler, sadece psikolojik bir sürecin sonucudur.

Yanıt Açıklaması: Yurttaşların vazifelerini şu şekilde sıralayabiliriz: Devlet, yurttaşlar için vardır. Yurttaş, devle­tin devamlılığı ve sürdürülebilir kalkınması için, sosyal haklarını öğrenmeli, kamuya il­gili maddi-manevi desteğini sunmalıdır. Devletin, faaliyetleri için elde etmesi gere­ken geliri, vergilendirme yoluyla temin et­mesi dolayısıyla, verginin bilinçli ve zama­nında ödenmesi gerekmektedir. Vatandaşlar, eğitim hizmetlerini, devle­tin sunduğu imkânlarda gerçekleştirmekle yükümlüdür. Aileler, çocuklarını devletin koyduğu şartları yerine getirmek adına, eği­timden ayrı tutmamalıdırlar. Sağlık faaliyetlerinden faydalanılmak için, sigorta işlemlerini işveren ya da bireysel başvurular üzerinden sağlamalıdırlar. Gelir durumu herhangi bir ödemeyi karşılayamayacak olanların da, devletin ilgili birimleri­ne (valilikler, kaymakamlıklar, belediyeler, sağlık ocakları) başvurarak; durumlarını bildirmeleri gerekmektedir. Emeklilik haklarının kazanılması için işgü­cüne katılım sağlamalı, eksik işgücü süreleri için devlete bilgilendirme yapılmalıdır. Ça­lışılamayacak sağlık durumlarında, devletin sunduğu imkânlara başvurulmalıdır. Devlete güven, aile içerisinde başlamalı ve yurttaşlık vazifesi olan seçme-seçilme, oy verme, hukuki takip yapabilme, askerlik va­zifesini yerine getirebilme, kolluk kuvvetleri ile ortak hareket edebilme eğilimleri, bilinç­li biçimde öğrenilmeli ve öğretilmelidir. Yurttaş çevre ile uyumlu hareket etmeli, bulunduğu coğrafya ve doğanın, devletin ve kendi yaşadığı ortamın bir parçası oldu­ğunu unutmamalıdır. Ev bir yurttaş için ne ise, doğadaki canlıların yaşam ortamları da yine o yurttaş için eş anlam taşımaktadır. Yurttaşlar, devletin yönetici kadroları ile el ele topraklarına sahip çıkmalıdır.

Yanıt Açıklaması: İkinci Dünya Savaşı öncesinde yaşanan 1929 krizi ile birlikte pazarda yaşanan olumsuz gidişten etkilenmeyen tek ülke Türkiye Cumhuriyeti olmuştur. Bunun. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: İnsan hakları, bütün insanların sahip ol­duğu, temel hak ve özgürlükler olarak adlandırılmıştır. Irk, dil, din, etnik köken, cinsiyet, milliyet gözetmeksizin bütün insanların eşit olarak yararla­nabileceği hak ve hukuksal yetkidir.

Yanıt Açıklaması: Sekülerizm zaman zaman laiklik kavramı yerine kullanılabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Monarşi: Yönetimin tek kişide toplandığı yönetim şekli

Yanıt Açıklaması: Aydınlanma Döneminin en önemli insan hakları temsilcisi Fransız düşünür Jean-Jacques Rousseau’ya göre, insanın özgürlüğü ve eşitliği do­ğal durumunda mümkündür. Toplumsal hayat in­sanın doğal durumda sahip olduğu bu özgürlük ve eşitlik fikrini ortadan kaldırdı. İnsanlarda birlikte yaşayabilmek adına sözsüz ve yazısız bir anlaşma yoluyla devleti kurdular. Devlet bu anlaşmanın gereği olarak kişinin temel hak ve özgürlüklerini korumak durumundadır. İnsanların devletle yaptığı bu “toplumsal sözleşme” fikri Avrupa ve Amerika’da insan hakları düşüncesinin gelişimini etkilemiştir.

Yanıt Açıklaması: Orta Çağ’da egemenlik alanlarını daraltacak hiçbir düşünce kıvılcımının yeşermesine izin vermemişlerdi. Dolayısıyla Orta Çağ’da örgütlü bir insan hakları düşüncesi hiç gelişmemişti. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İnsan hakları kavramının yirminci yüzyılda evrimi bireysel bakış açısından toplumsala doğru bir yönelim seyretmiştir. On dokuzuncu yüzyılda devletlerin keyfi güç kullanabilmesine yönelik birey haklarının korunması çabası söz konusuydu. Fakat bu durumda da bireyler ve gruplar arasında insan hakları ihlali sayılabilecek eşitsiz uygulamalar oluşabilmekteydi. Yirminci yüzyılın ilk yarısında tüm bireylerin temel hak ve özgürlüklerinin korunamadığı gerçeği üzerine bireyci insan hakları anlayışı yerini toplumsal insan hakları anlayışına bırakmıştır. Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: ...tanımlardan yola çıkarak toplum ve topluluk arasındaki farklar aşağıdaki şekilde sıralanabilmektedir: • “Toplumda ben, toplulukta biz duygusu egemendir. • Toplumda ikincil ilişkiler, toplulukta birincil ilişkiler vardır. • Toplumda dayanışma bireysel isteme bağlı, toplulukta ise ortak isteme bağlıdır. • Toplumda bireysel mülkiyet, toplulukta ortak mülkiyet egemendir. • Toplumda iş bölümü heterojen nitelikli, toplulukta ise basit niteliklidir. • Toplumda kamuoyu öğretileri, kamu kuralları, moda, geçici zevkler ön plandadır. • Toplulukta gelenekler, örf ve adetler, inançlar önemlidir. • Toplum geniş boyutlu, topluluk ise dar boyutludur. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Özgürlük kavramıyla kıyaslandığında daha somut bir görünüme sahip olan ve çağdan çağa, yönetimden yönetime, toplumdan topluma değişebilen hak kavramı ise; kişinin kullanabileceği yetkileridir. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Dünya tarihin ilk sosyal toplumu, ilk devleti ve ilk medeniyeti olan Sümerler’in dini, sosyal, ekonomik, kültürel ve siyasal yapılanması bakımından diğer toplumlara öncülük etmiştir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Rousseau, siyasal toplumun ortaya çıkışını toplum sözleşmesi ile açıklamıştır. Toplum sözleşmesi ile insanlar iradelerini birleştirmiş ve kendileri bütün hakları ve yetkileri ile beraber siyasal topluluğa devretmiştir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: 16. yy. da M. Luther tarafından ortaya atılmış sekülerizm, tamamen dünyevi olanı önemseyen, dünyevi işleri ön plana çıkaran içeriktedir. Sekülerizm, Latince bir sözcük olmakla birlikte ‘yüzyıl’, ‘çağ’ anlamlarını taşımaktadır.

Yanıt Açıklaması: İkinci Dünya Savaşı’nın hemen öncesinde ve sırasında gerçekleştirilen toplumsal iyileştirmeler, Avrupa’da yine öncelikli olarak askeri kanatta hissedilmiştir. Özellikle Almanya, lojistik hatlarını ve olası ihtiyaç dağıtım mekaniğini geliştirmek için, daha önce görülmemiş atılımlar meydana getirmiştir. Ancak savaş sırasındaki şiddet ve sonrasında Birinci Dünya Savaşı’ndan daha kötü bir ortam oluşacağı endişesi, işletmeler bazında güçlü sermaye gruplarını endişe içerisine sürüklemiştir. İşte böyle bir ortamda başını John Maynard Keynes’in çektiği sosyal refaha dayalı bir sistem mekaniği fikri daha da güçlenmiş, Savaş’ın ortasında, kendisine bir yol haritası çizme fırsatı bulmuştur. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Sekülerizm kavramıı onaltıncı yüzyılda M. Luther tarafından ortaya atılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Burjuvazi, ekonomik üstünlüğünden dolayı siyasi ve hukuki imtiyazlar elde edemeyince Kilise’ye ve senyörlere karşı cephe almak zorunda kalmıştır. Bu kendi varlığını güçlü kılma, koruyabilme ve ayakta durabilmesinin temel şartını oluşturmuştur. Nitekim Fransız Devrimi ile bunu başarabilmiş ve feodal düzene resmen son vermişlerdir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Senedi İttifak padişahın yetkilerini kısmen kısıtlamaktadır.