Yurttaşlık ve Çevre Bilgisi

Yanıt Açıklaması: Bu kuruluşların ortak özellikleri şunlardır: • Tüzel kişilikleri yoktur. • Merkezîn hiyerarşisi dışındadırlar. • Belli ölçüde özerktirler. • Kurul hâlinde çalışırlar. • Uzmanlaşmış kuruluşlardır. • Bazıları anayasada düzenlendiği için “ana yasal kuruluş” niteliğindedir. • Temel işlevleri arasında kamu politikala rının oluşturulmasında merkezi yönetime yardımcı olmak, örgütler arası eş güdüm ve iş birliğini sağlamak, önerilerde bulunmak, danışmanlık yapmak, inceleme ve denetim yapmak vardır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 2007 yılında Anayasa’da yapılan değişiklikle Cumhurbaşkanının halk tarafından se- çilmesi öngörülmüştür. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Anayasa’nın 158. maddesinde düzenlenen Uyuşmazlık Mahkemesi, adli ve idari yargı yerleri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmekle görevli bir yüksek mahkemedir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık Divanı için, bir yasama döneminde iki seçim yapılır. İlk seçilenlerin görev süresi iki yıldır , ikinci devre için seçilenlerin görev süresi ise o yasama döneminin sonuna kadar devam eder.

Yanıt Açıklaması: Halkın çalışma hakkını sağlamak ve çalışması esnasındaki riskleri denetleyici unsurlar oluşturmak, Emeklilik sistemi oluşturma yoluyla sonrası ileri yaş grubunun geleceğini teminat altına almak, Adli durumlarda halkın can ve mal güvenliğini koruyarak özgürlüğü temin etmek, Engelli yurttaşların tüm ihtiyaçlarını gerekli ölçülerde iş ve benzeri destekkleri sağlama yoluyla temin etmek sosyal devletin günümüzdeki faaliyetlerinden biridir. Devletin faaliyetleri için elde etmesi gereken geliri vergilendirme yoluyla temin etmesi dolayısıyla verginin bilinçli ve zamanında ödenmesi gerekmektedir ise yurttaşların vazifelerinden biridir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Patriarşi; insanlık tarihinin ilk yönetim şekli olup henüz zenginlik tutkusunun ortaya çıkmadığı insanların yalın yani erdemli bir yaşam sürdükleri ve yazılı yasalara gereksinim duyulmadığı bir dönemin ürünüdür. Bu nedenle, bir sonraki toplumsal aşamaya geçildiğinde artık patriarşiye dönmek olanaksızdır. Platon’a göre bu yönetim biçimi, içerdiği yüksek ahlaksal düzey bakımından ideal devlete en çok benzeyen yönetimdir. Patriarşi insanlığın gelişip nüfusun artması ile ortadan zorunlu olarak kalkar. Doğru cevap C.

Yanıt Açıklaması: I. E. Tönnies, toplumları cemaat ve cemiyet olarak ikiye ayırmıştır. II. H. Spencer toplumları askeri ve sanayi toplumlar olmak üzere ikiye ayırmaktadır. III. R. Redfield toplumları eğitim düzeyleri ve sosyal yapılarına göre sınıflandırrarak geleneksel ve şehir toplumları olarak ayırmıştır. IV. Auguste Comte, toplum yapısını insanlığın tarihsel süreç içerisinde dine ve bilime olan inançlarından yola çıkarak ayrım yapmıştır. V. K. Marx ise ekonomik sisteme dayalı olarak toplumları; ilkel, köleci, feodal, kapitalist ve sosyalist olarak ayırmaktadır. Tümü doğrudur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: TBMM’de kabul edilen yasaların yürürlüğe girebilmeleri ve uygulanabilmeleri için yayımlanmaları gerekir. Yasaların 15 gün içinde yayımlanması görevi Cumhurbaşkanına aittir. Buna göre doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Anayasa Mahkemesi’nin görev ve yetkileri şunlardır: Kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetlemek (AY md. 148/1), Anayasada güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından, ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuruları karara bağlamak, • Genelkurmay Başkanını, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlarını görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatıyla yargılamak (AY md. 148/7), Siyasal partilerin mali denetimini yapmak (AY md. 69/3), Siyasal partilerin kapatılması hakkındaki davalara bakmak (AY md. 69/4), Milletvekillerinin yasama dokunulmazlıklarının kaldırılmasına veya üyeliğin düştüğüne Türkiye Büyük Millet Meclisince karar verilmesi hallerinde, ilgililerin kararın Anayasaya, kanuna veya İçtüzük hükümlerine aykırılığı iddiasıyla ileri sürdükleri iptal istemlerini karara bağlamak (AY md. 85), Uyuşmazlık Mahkemesine Başkanlık edecek üyeyi, kendi üyeleri arasından seçmek (AY md. 158/2). Anayasa Mahkemesi, Uyuşmazlık Mahkemesine Başkanlık edecek üyeyi, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyeleri arasından değil kendi üyeleri arasından seçerler. Buna göre bu bilgi yanlış olduğundan doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Refah devleti içerisinde, lüksten uzak, bir ger- çeklik olarak kabul edilen çevreyi koruma felsefesi içerisinde çeşitli ödev grupları bulunmaktadır. Bu çevresel etkenlere eğilim sağlayan bağlantılar üç ana unsurda taraf oluşturmaktadır. Devlet, toplum (birbirlerinden bağımsız veya bağımlı organizas- yonlar şeklinde) ve pazardaki unsurlar (her türlü ti- cari işletme-ka^r amacı taşıyan kurum, kuruluş veya gerçek kişi) şeklinde oluşan bu taraflar, birbirleri ile bağımlı-bağımsız çeşitli yan şemalar oluştururlar. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: İşletme tavırlarının, sosyal sorumluluklar çerçevesinde şekillenmeye 1970  ile başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Weber, tüm dünyada küreselleşme hareketinin artması, ülkeler arası rekabetin hız kazanması, devlet içinde özel sektörün güç kazanması, liberal ekonominin güçlenmesi ile beraber devletin sorumluluklarının arttığını ifade etmektedir. Doğru cevap B.

Yanıt Açıklaması: Laikliğin farklı modelleri, ülkelerin taşıdıkları özelliklere göre tercih edilmiştir. Bir ülkenin siyasi, sosyal, ekonomik yönleri o ülkenin laiklik modelini belirlemede farklı ölçütlerdir.

Yanıt Açıklaması: İl Encümeninin görev ve yetkilerinden bazıları şunlardır: Stratejik plan ve yıllık çalışma programı ile bütçe ve kesin hesabı inceleyip il genel meclisine görüş bildirmek Yıllık çalışma programına alınan işlerle ilgili kamulaştırma kararlarını almak ve uygulamak, Kanunlarda öngörülen cezaları vermek Belediye sınırları dışındaki umuma açık yerlerin açılış ve kapanış saatlerini belirlemek (İÖİK md. 26)

Yanıt Açıklaması: On sekizinci yüzyılın tipik olgularından olan hukuksal eşitlik fikri, ilk kez Virginia Haklar Bildirisi ve Fransız İnsan ve Vatandaş Hakları Bildirisi’nde ifadesini bulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Feodal kanunlar ve onları belirleyen feodal hâkim sınıf (senyör ve kilise adamları) böylelikle çağ dışı kalmıştır. Burjuvazi, ekonomik üstünlüğünden dolayı siyasi ve hukuki imtiyazlar elde edemeyince Kilise’ye ve senyörlere karşı cephe almak zorunda kalmıştır. Bu kendi varlığını güçlü kılma, koruyabilme ve ayakta durabilmesinin temel şartını oluşturmuştur. Nitekim Fransız Devrimi ile bunu başarabilmiş ve feodal düzene resmen son vermişlerdir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Darülaceze 1896 yılında Sultan İkinci Abdülhamid Han tarafından açılmıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Anayasa’ya göre “Türkiye Büyük Millet Meclisinin Başkanlık Divanı, Meclis üyeleri arasından seçilen Meclis Başkanı, Başkan vekilleri, Ka^tip Üyeler ve İdare Amirlerinden oluşur. Parlamento muhabirleri Türkiye Büyük Millet Meclisinin Başkanlık Divanı, üyeleri arasında yer almaz ve yanlıştır. Buna göre doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Yasama dokunulmazlığı, Anayasa’mızın 83. maddesinin 2. fıkrasında düzenlenmiştir. Buna göre, “Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili, Meclisin kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz. Ağır cezayı gerektiren suçüstü hâli ve seçimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla Anayasa’nın 14. maddesindeki durumlar bu hükmün dışındadır. Ancak, bu hâlde yetkili makam, durumu hemen ve doğrudan doğruya Türkiye Büyük Millet Meclisine bildirmek zorundadır.” (AY md. 83/2). Ayrıca, “Türkiye Büyük Millet Meclisi üyesi hakkında, seçiminden önce veya sonra verilmiş bir ceza hükmünün yerine getirilmesi, üyelik sıfatının sona ermesine bırakılır; üyelik süresince zaman aşımı işlemez” (AY md. 83/3).

Yanıt Açıklaması: İl özel idaresi mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla; a. Gençlik ve spor, sağlık, tarım, sanayi ve ticaret; Belediye sınırları il sınırı olan Büyükşehir Belediyeleri hariç ilin çevre düzeni plânı, bayındırlık ve iskân, toprağın korunması, erozyonun önlenmesi, kültür, sanat, turizm, sosyal hizmet ve yardımlar, yoksullara mikro kredi verilmesi, çocuk yuvaları ve yetiştirme yurtları; ilk ve orta öğretim kurumlarının arsa temini, binalarının yapım, bakım ve onarımı ile diğer ihtiyaçlarının karşılanmasına ilişkin hizmetleri il sınırları içinde gerçekleştirmektedir. Büyükşehirlerde il özel idaresi bulunmamaktadır. Doğru yanıt E'dir.