Yurttaşlık ve Çevre Bilgisi

Yanıt Açıklaması: Halifelik Makamı’nın kaldırılması ile birlikte, Türkiye’de yeni bir dönem başlamış ve laiklik1937 yılında anayasadaki yerini almıştır.

Yanıt Açıklaması: Türk topraklarındaki ilk sigorta ve güvence-teminat çalışmaları, şirketleşme ölçüsünde on dokuzuncu yüzyıl sonlarında yabancılar tarafından başlatılmıştır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: İnsan hakları; eşitlik, özgürlük, demokrasi, devlet, iktidar ve benzeri gibi kavramlarla ele alınmakta ve çoğu zaman bu kavramlar üzerinden boyutlandırılmıştır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Haklar söz konusu olduğunda iki kavramın ne anlama geldiğinin bilinmesinde fayda vardır:Pozitif Hukuk ve Doğal (Tabi) Hukuk. Devlet hukuku olarak da adlandırılabilen Pozitif hukuk;kısaca devlet eliyle çıkarılan kanunlar ve bu kanunların tüm ülkede devlet aracılığıyla geçerli kılınması durumudur. Pozitif hukukun karşısında konumlanan Doğal (Tabi) hukuk ise; bağlayıcılığını devletten almayan, devlet hukukunu aşan ve devlet hukukunun değerlendirilmesinde yararlanılan adalet esasları olarak yorumlanabilir. Bütün insanlar ve toplumlar üzerinde bağlayıcılığı olan doğal hukuk ilkeleri olması gereken, ideal hukuk olarak da ifade edilebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sultan Abdülaziz’in onayıyla 1863 yılında yoksul ve yetim çocukların eğitimi için kurulan Cemiyet-i Tedrisiye-i İslamiye, yani bugünkü ismiyle Darüşşafaka (Darüşşafaka, b.t.) ve Sultan İkinci Abdülhamid Han tarafından 1896’da açılmış olan Darülaceze kurumudur. Darülaceze ile birlikte, Türk topraklarında yüzyıllardan beri süre gelen yoksul ve bakıma muhtaç olan tüm kişilere yapılan yardımların modern anlamda bir sistematiğe kavuşturulması sağlanmıştır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Laiklik kelimesinin Türkiye’de ilk kez kim tarafından ve ne zaman zikredildiği tam olarak bilinmemektedir. Ancak laiklik çerçevesinde değerlendirilebilecek bazı uygulamaların Osmanlı döneminden bu yana mevcut olduğu bilinmektedir.

Yanıt Açıklaması: Tarım ve Orman Bakanlığı mevcut fiziki coğrafya içerisindeki doğal yaşamın korunması ve alanların iktisadi anlamda yıpratılmadan mümkün oldukça dengeli biçimde sürdürülebilir halde işlevini yerine getirmesini hedefleyen çalışmalar gerçekleştirmektedir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, mevcut coğrafi düzen içerisindeki toplumsal yerleşme düzenini, sosyal çevre ile düzenli biçimde yapılandırılması ve gerekli ulaşım kanallarının oluşturulması üzerine odaklanmaktadır. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, yine aynı coğrafi şartlar altında, mevcut ülke iktisadi mekanizmasının dengesini koruyacak olan doğal kaynakların, verimli ve çevre ile uyumlu biçimde elde edilmesini, pazara kazandırılmasını sağlayan çalışmaları gerçekleştirmektedir. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, mevcut alan üzerinde çalışmasını sürdüren işletmeler ve bu işletmelerin yapılandırdığı sistemlerin yekpare biçimde işlemesini ve çalışma prensipleri esnasında bir uyum mekanizması yaratılmasını sağlamaktadır. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ise, bahse konu olan çalışmaların, sosyal anlamdaki hakların korunması ve işlevselliklerini yitirmemesini hedefleyen çalışmaları yürütmektedirler. Doğru Cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Dünya tarihin ilk sosyal toplumu, ilk devleti ve ilk medeniyeti olan Sümerler ’in dini, sosyal, ekonomik, kültürel ve siyasal yapılanması bakımından diğer toplumlara öncülük etmiştir. Yazıyı etkin şekilde kullanan Sümerler, özellikle bilimde büyük ilerleme kaydetmiştir. Dört işlemi bulan Sümerler aynı zamanda geometri ve aritmetiğin de temellerini atmıştır. Zaman içerisinde gücünü kaybeden Sümerler, dönemin güçlü toplumlarından Akadlar’ın taarruzları sonucunda parçalanarak dağılmıştır. Doğru cevap E‘dir.

Yanıt Açıklaması: İnsanın manevi ihtiyaçları dediğimizde ise; , güven gibi başka insanlar ile iletişimi ve etkileşimi sonucu ortaya çıkacak duygular yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: İnsan hakları düşüncesinin tarihsel gelişimi için Eski Yunan uygarlığına kadar geri gidilebilmektedir. Düşünce mirasını sistemli bir biçimde ilk defa ortaya koyan Antik Yunan düşünürleri Sofistlerin felsefelerinin temelinde, insana verdikleri değer yatmaktadır. İnsanların daha iyi bir yaşam için yeteneklerini geliştirmelerini salık veren bu öğretmen düşünürler bunu yapabilmek için gerekli olan tek şeyin de bilgi olduğunu ortaya atmışlardı. İnsanı gelişmeye açık, özgür bir varlık olarak gören Sofistlerin temelde insana yüklediği değer esasında insana haklarına yapılan bir vurguya işaret sayılabilir. Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Laiklik bir devletin işleyişini neyin belirlememesi gerektiğinin altını çizerken; sekülerizm, toplumsal açıdan belirlemesi gerektiğini belirtmektedir.

Yanıt Açıklaması: Devletin toplum içerisinde halkın sesini duyabildiği en önemli kuruluşlar bahse konu olan sivil toplum kuruluşları ve resmi devlet eliyle şekillendirilmemiş, gönüllülük esasına dayalı mekanizmalardır. Sistemin kendi içerisinden gelen bireylerin seslerini duyurması ve devletin sosyal yapı hakkındaki işleyişe dair sorularının giderilmesini sağlamaktadırlar.

Yanıt Açıklaması: Dünya tarihinin ilk sosyal toplumu, ilk devleti ve ilk medeniyeti olan Sümerler dini, sosyal, ekonomik, kültürel ve siyasal yapılanması bakımından diğer toplumlara öncülük etmiştir. Doğru cevap A’dir.

Yanıt Açıklaması: On dokuzuncu yüzyıldan sonra Kilise’nin sert tutumuna karşı bir başkaldırı olan laiklik, farklı ülkelerde, farklı şekillerde görülmüştür. Ancak temel anlamda on dokuzuncu yüzyıl ortalarında Fransa’da ortaya çıkan laiklik terimi, eğitim ve politika alanında eşit mesafe düşüncesini temel alırken; teknik ilerlemelerin getirdiği kültürel yapı değişimine de katkılar sunmuştur. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Sekülerizm, laikliğe alternatif olarak düşünülen ve onun yerine kullanılabilen bir terimdir.

Yanıt Açıklaması: Tarih sonrası çağların ortaya çıkmasının temelinde fetihler, ihtilaller ve keşifler gibi insanlığı etkileyen ve yeni bir dönemin açılmasına sebep olan siyasi olaylar yer almıştır.

Yanıt Açıklaması: Türk Dil Kurumu’na gore devlet; “toprak bütünlüğüne bağlı olarak siyasal bakımdan örgütlenmiş millet veya milletler topluluğunun oluşturduğu tüzel varlık"tır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: İlk topluluk olan aile, Yontma Taş Devri’nde görülmüştür. Cilalı Taş Devri’nde insanların yerleşik hayata geçerek işbölümü yapması ile aileler daha kalabalık olan kabileye dönüşmüş ve farklı kabilelere ait küçük köyler de kurulmuştur. Doğru cevap B.

Yanıt Açıklaması: Althusser Marksist devlet kuramınına ilave olarak devletin baskı araçları oluşturarak bu araçlar vasıtası ile toplumu baskı altına alacak ideolojik aygıtları da eklemiştir. Devletin ideolojik aygıtları olarak adlandırılan kurumlar vasıtası ile devletin şekillendiğini belirten Althusse bu aygıtları; • Dinsel • Aile • Hukuki • Siyasal (değişik partileri de içeren sistem) • Sendikal • Haberleşme (basın, radio-tv) • Kültürel (edebiyat, güzel sanatlar, spor) şekilde sıralayarak belirtmiştir (Althusser, 2010:169). Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Sekülerizm, laikliğe alternatif olarak düşünülen ve onun yerine kullanılabilen bir terimdir. Dünya dillerinde daha çok kullanılan yakın anlamlı bir sözcüktür. Köken olarak çağa ait, dine değil dünyaya ait, dünyevî  anlamına gelen Latince “saecularis ve saeculum” sözcüklerine dayanmaktadır. Yaşamın kendisi içerisindeki anlayışını simgelemekte ve laiklik ile bu noktada ayrılmaktadır. Zira anlam açısından oluşan farkın sebebi, laikliğin daha yasal bir çerçevede uygulama halini almış olmasıdır. Yani sekülerizm değil laiklik daha yasal zemin üzerine kuruludur. Doğru cevap B'dir.