Yurttaşlık ve Çevre Bilgisi

Yanıt Açıklaması: Öncülüğünü liberal düşüncenin yaptığı hukuksal eşitlik fikrine göre, herkes kanun önünde eşit haklara sahiptir. Bu düşüncenin kaynağı insanların doğuştan eşit olduğu doğal hukuk ilkesine dayanmaktadır. On sekizinci yüzyılın tipik olgularından olan bu eşitlik fikri, ilk kez Virginia Haklar Bildirisi ve Fransız İnsan ve Vatandaş Hakları Bildirisi’nde ifadesini bulmuştur. Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Bretton Woods, Amerika Birleşik Devletleri’nin, iktisadi anlamda, uluslararası camianın savaş sonrası döneme hazırlanması için yapılacak iktisadi piyasa çalışmalarını nitelemiştir.

Yanıt Açıklaması: Patriarşi; insanlık tarihinin ilk yönetim şekli olup henüz zenginlik tutkusunun ortaya çıkmadığı insanların yalın yani erdemli bir yaşam sürdükleri ve yazılı yasalara gereksinim duyulmadığı bir dönemin ürünüdür. Bu nedenle, bir sonraki toplumsal aşamaya geçildiğinde artık patriarşiye dönmek olanaksızdır. Platon’a göre bu yönetim biçimi, içerdiği yüksek ahlaksal düzey bakımından ideal devlete en çok benzeyen yönetimdir. Patriarşi insanlığın gelişip nüfusun artması ile ortadan zorunlu olarak kalkar. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: On dokuzuncu yüzyıldan sonra Kilise’nin sert tutumuna karşı bir başkaldırı olan laiklik, farklı ülkelerde, farklı şekillerde görülmüştür. Ancak temel anlamda on dokuzuncu yüzyıl ortalarında Fransa’da ortaya çıkan laiklik terimi, eğitim ve politika alanında eşit mesafe düşüncesini temel alırken; teknik ilerlemelerin getirdiği kültürel yapı değişimine de katkılar sunmuştur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Held tarafından devletin oluşum süreçleri içinde vurgulanan bu Almanca kavram Türkçe’ye “Zümreler Düzeni” olarak çevrilebilir. Eski Avrupa sisteminde, imparatorun gücüne özerk anlamda ortaklık sağlayan, işbirliği sunan kurumsal bir yapıyı simgelemektedir. Diğer bir deyişle, imparatorluğun alt kademelerindeki yerel yöneticilerin, imparatorun kendisine bağlanmasını simgelemektedir.

Yanıt Açıklaması: Yasal yükümlülükler bakımından şirketler, devletin yasal süreçleri ile uyumlu biçimde çalışmalıdırlar; yerel, ulusal ve bölgesel düzenlemelere riayet göstermelidirler (gerekirse, uluslararası anlaşmalara bağlılık ve katılım göstermek suretiyle, yeni fırsatları değerlendirmeli, küresel iktisadi yapıya uyum sağlamalıdırlar); yasa ile uyumlu çalışan şirket içi unsurlar oluşturmalıdırlar; tüm yasal süreçleri ve yaptırımları uygulamalı eksiklikleri tamamlamalıdırlar; yasal süreçleri asgari ölçüde (halkın sağlığını ve güvenliğini tehdit eden unsurlar yerine, yasal yaptırımla karşı karşıya kalınmayacak ama yine de sermaye haddini yormayacak ve ka^rlılığını idame ettirecek ölçüde, yine halkın önündeki itibarını muhafaza ederek üretim gerçekleştirmeyi hedefleyecek) karşılayan çıktılara sahip olmalıdırlar. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’nin yerel yönetimler dışında fiilen ilişkiler kurduğu çevre örgütleri de bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi, Dış İşleri Bakanlığı’nın bizatihi ilişki içerisinde bulunduğu, Birleşmiş Milletler C¸evre Programı (UNEP- United Nations Environ- ment Program)’dır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İkinci Dünya Savaşı öncesinde yaşanan 1929 krizi ile birlikte pazarda yaşanan olumsuz gidişten etkilenmeyen tek ülke Türkiye Cumhuriyeti olmuştur. Bunun sebebi, Birinci Dünya Savaşı’ndan çıkmış olan ülkenin, yatırımsal açıdan devlet eliyle reform hareketlerine başlaması ve üretim sahasında yine devlet eliyle harekete geçmiş olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Weber’e göre devlet düzeni toplumun ihtiyaçlarını ve tertibini bürokrasinin gelişimine bağlı olarak sağlanmaktadır. Weber zaman içerisinde değişen devlet fonksiyonlarını; Klasik: Devletin vergi toplama, adalet, güvenlik, eğitim, sağlık, güvenlik gibi temel görevleri Kaynakları harekete geçirici: Devletin tarım sanayi ve ulaşım sektörünü topladığı vergiler yolu ile destekleyen mali politikaları Sosyal: Devletin toplumda çocuk, yaşlı, hasta ve özürlülere yapılan maddi ve sosyal desteği Hakemlik: Devletin özel sektörün ortaya çıkması ile kamuya ait işletmeleri devrettiğinden kamu ve özel sektör arasında devletin hakem görevi şeklinde açıklamaktadır. Doğru cevap C‘dir.

Yanıt Açıklaması: İnsan hakları kavramının ne olduğunun anlaşı­labilmesi konuyla ilişkili bazı kavramların da açık bir şekilde tanımlanmasını gerektirmiştir. İnsan hakları; eşitlik, özgürlük, demokrasi, devlet, iktidar ve benzeri gibi kavramlarla ele alınmakta ve çoğu zaman bu kavramlar üzerinden boyutlandırılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Birinci Dünya Savaşı sonrasında yaşanan, imparatorlukların çöküşü ve devlet mekanizmasının ulusallaşmasının güçlenmesi ile gelişen süreç, işletmeler bazında da büyük değişimleri getirmiştir. Bu sebepledir ki, büyüyen bir Batı ekonomisi altında, dengelerin şiddet ile karşı karşıya gelmesi söz konusu olmuştur. Ancak, şiddetin fiiliyata dökülmesi anlamındaki en büyük etki 1929 Buhranı ile meydana gelmiştir. İşgücü ve işletme gelirlerindeki oynamalar ile birlikte, Avrupa’da yükselen nasyonal sosyalizm, yani eşitliği kendi milletine öncelik vererek sağlayan idari fikirlerde yükseliş meydana gelmiştir. Liberalizmin serbest ve müdahalesiz bir iktisadi sistem anlayışı, toplumların refah isteğine direnememiştir. En nihayetinde, liberal yapı üzerinden güçlenen ülkelere karşı bir oluşum olarak yeniden şekillenen rejimler, İkinci Dünya Savaşı’nın fitilini ateşlemiştir. Fikir, aslında liberal iktisadi anlayışı getirdiği serbestinin zararlı yanlarını atarak; devlet mekanizmasının müdahil olduğu bir sosyal yaşam sistemi içermektedir.

Yanıt Açıklaması: On beşinci yüzyılda şekillenen Kilise’den kopma çabaları ile başlayan Rönesans ve devamındaki Reform hareketleri ile şekillenen laiklik, on sekizinci yüzyılda gelinen süreçte fiziki bir kimliğe kavuşmuştur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Sosyalist rejiler 1980'lerde çökmeye başlamıştır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: “Siyasi terminolojide “ulus” ve “devlet halkı” aynı anlamda kullanılırken hukuksal terminolojide “ulus” kavramı; ortak köken, en azından ortak dil, kültür ve tarih ile şekillenmiş siyasi bir topluluk anlamına gelmektedir. Demek ki, devlet halkının, ulusa dönüşmesi belli özellikteki somut yaşam biçimlerinde gerçekleşmektedir.

Yanıt Açıklaması: İkinci Meşrutiyet 1908 yılında ilan edilmiştir. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Kongar’a göre ise toplum; “insan ömründen uzun yaşayan, göreli bir kararlılığa sahip olan ve kendi kendini devam ettiren bir insan topluluğudur” (Kongar, 2011: 46). Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Aydınlanma Döneminin en önemli insan hakları temsilcisi Fransız düşünür Jean-Jacques Rousseau’ya göre, insanın özgürlüğü ve eşitliği doğal durumunda mümkündür. Toplumsal hayat insanın doğal durumda sahip olduğu bu özgürlük ve eşitlik fikrini ortadan kaldırdı.İnsanlarda birlikte yaşayabilmek adına sözsüz ve yazısız bir anlaşma yoluyla devleti kurdular. Devlet bu anlaşmanın gereği olarak kişinin temel hak ve özgürlüklerini korumak durumundadır. Bu nedenle doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Refah devleti içerisinde, lüksten uzak, bir gerçeklik olarak kabul edilen çevreyi koruma felsefesi içerisinde çeşitli ödev grupları bulunmaktadır. Bu çevresel etkenlere eğilim sağlayan bağlantılar üç ana unsurda taraf oluşturmaktadır. Devlet, toplum (birbirlerinden bağımsız veya bağımlı organizasyonlar şeklinde) ve pazardaki unsurlar (her türlü ticari işletme/ka^r amacı taşıyan kurum, kuruluş veya gerçek kişi) şeklinde oluşan bu taraflar, birbirleri ile bağımlı-bağımsız çeşitli yan şemalar oluştururlar.

Yanıt Açıklaması: Sultan Abdülaziz’in onayıyla 1863 yılında yoksul ve yetim çocukların eğitimi için kurulan Cemiyet-i Tedrisiye-i İslamiye, yani bugünkü ismiyle Darüşşafaka dır.

Yanıt Açıklaması: Hak kavramı, özgürlük kavramıyla kıyaslandığında daha somuttur.