Yurttaşlık ve Çevre Bilgisi

Yanıt Açıklaması: Patriarşi; insanlık tarihinin ilk yönetim şekli olup henüz zenginlik tutkusunun ortaya çıkmadığı insanların yalın yani erdemli bir yaşam sürdükleri ve yazılı yasalara gereksinim duyulmadığı bir döne- min ürünüdür. Bu nedenle, bir sonraki toplumsal aşamaya geçildiğinde artık patriarşiye dönmek ola- naksızdır. Platon’a göre bu yönetim biçimi, içerdiği yüksek ahlaksal düzey bakımından ideal devlete en çok benzeyen yönetimdir. Patriarşi insanlığın gelişip nüfusun artması ile ortadan zorunlu olarak kalkar.

Yanıt Açıklaması: Ulus-devlette karşımıza çıkan bir diğer önemli olgu yurttaşlık meselesidir. Ulus-devlet yapılanması öncesinde de eşit yurttaşlık ilkesiyle karşılaşılan dö­nemler olmasına rağmen yurttaşlık mahiyetindeki esas değişim ulus-devletle şekillenmiştir. Yurttaşlık kavramı bölgesel bir özellik olmaktan çıkıp ulusal bir özellik kazanarak evrensel boyutlara taşınmıştır. Kapitalizmin gelişmesine paralel bir şekilde orta­ya çıkan modern yurttaşlık olgusu ulus inşasının en temel öğeleri arasındadır. Yurttaşlık bilincinin inşasında yurttaş olarak görülen bireylerin hak ve görevlerinin yasallaştırılması gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Metafizik düşünce yapısına bağlı toplumlarda doğaüstü güçlere olan inancın yerini soyut güçlere ve inançlara bırakmıştır. 1300-1800 yılları arasını kapsayan bu dönemde hukukçular ve kilise güç kazanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Mevcut üyeler, büyükşehirlerin asli belediyeleri olduğu kadar, büyükşehirlere bağlı ilçe yönetimleriyle de oluşabilmektedir. Uluslararası alanda bağlayıcılığı olan bu yapıya üye olan yönetimler, beş ana hedef üzerinde yerine getireceklerine dair taahhüt vermektedirler. Bunlar Bulkeley’in de bahsettiği gibi (2005), sırasıyla; enerji çıktılarına ve çevresel etkilere dair tahmin raporları oluşturmak; çıktılardaki etkilerin azaltılması üzerine hedef geliştirmek; yerel çevre eylem planı oluşturmak; yerel politikaların uygulamaya konmasını ve devam ettirilebilir olmasını sağlamak için ölçüm çalışmaları gerçekleştirmek ve en nihayetinde bu politikalardan nihai sonuçlar elde etmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: “Bir grubun topluluk olabilmesi için; 1. Bazen birincil, yüzyüze, yakın olarak da adlandırılan diğerleri ile kişisel ilişki, 2. Grup olaylarında ve toplumsal işlevlerin yerine getirilmesinde bireyin duygulu, duyarlı olması, 3. Grup tarafından yüce ve önemli görülen değerlere inanç, 4. Grubun diğer üyeleriyle dayanışma duygusu gerekmektedir” (Fichter’den aktaran İçli, 2015 : 49). Doğru cevap E.

Yanıt Açıklaması: John Locke insan hakları düşüncesinin gelişimi noktasında en önemli figürlerden biri olarak ortaya çıkmaktadır. Çünkü aynı dönemdeki toplum sözleşmesi öğretilerinden farklı olarak ‘yaşam-özgürlük mülkiyet-baskıya karşı direnme’ formülünü ortaya koyarak bireyin temel hak ve özgürlüklerini koruma adına bir siyasi yapılanmanın gerekliliğine dikkat çekmiştir.

Yanıt Açıklaması: İkinci Dünya Savaşı’nın hemen öncesinde ve sırasında gerçekleştirilen toplumsal iyileştirmeler, Avrupa’da yine öncelikli olarak askeri kanatta hissedilmiştir. Özellikle Almanya, lojistik hatlarını ve olası ihtiyaç dağıtım mekaniğini geliştirmek için, daha önce görülmemiş atılımlar meydana getirmiştir. Ancak savaş sırasındaki şiddet ve sonrasında Birinci Dünya Savaşı’ndan daha kötü bir ortam oluşacağı endişesi, işletmeler bazında güçlü sermaye gruplarını endişe içerisine sürüklemiştir. İşte böyle bir ortamda başını John Maynard Keynes’in çektiği sosyal refaha dayalı bir sistem mekaniği fikri daha da güçlenmiş, savaşın ortasında, kendisine bir yol haritası çizme fırsatı bulmuştur. Fikir, liberal iktisadi anlayışı getirdiği serbestinin zararlı yanlarını atarak; devlet mekanizmasının müdahil olduğu bir sosyal yaşam sistemi içermektedir.

Yanıt Açıklaması: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, mevcut coğrafi düzen içerisindeki toplumsal yerleşme düzenini, sosyal çevre ile düzenli biçimde yapılandırılması ve gerekli ulaşım kanallarının oluşturulması üzerine odaklanmaktadır. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, yine aynı coğrafi şartlar altında, mevcut ülke iktisadi mekanizmasının dengesini koruyacak olan doğal kaynakların, verimli ve çevre ile uyumlu biçimde elde edilmesini, pazara kazandırılmasını sağlayan çalışmaları gerçekleştirmektedir. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, mevcut alan üzerinde çalışmasını sürdüren işletmeler ve bu işletmelerin yapılandırdığı sistemlerin yekpare biçimde işlemesini ve çalışma prensipleri esnasında bir uyum mekanizması yaratılmasını sağlamaktadır. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ise, bahse konu olan çalışmaların, sosyal anlamdaki hakların korunması ve işlevselliklerini yitirmemesini hedefleyen çalışmaları yürütmektedirler. Tarım ve Orman Bakanlığı ise mevcut fiziki coğrafya içerisindeki doğal yaşamın korunması ve alanların iktisadi anlamda yıpratılmadan mümkün oldukça dengeli biçimde sürdürülebilir halde işlevini yerine getirmesini hedefleyen çalışmalar gerçekleştirmektedir. Doğru Cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal devlet kavramı, sadece ülkenin iktidar yapısı altında değil, sorumluluk alanları çerçevesinde bütün yerel yönetimleri ile vücut bulan bir sistemi içermektedir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İnsanın hiçbir baskı altında kalmadan hür iradesiyle davranabilmesi özgürlük çerçevesinde değerlendirilir. Kişi özgürlüklerinin hukuki yollarla güvence altına alınması da hakları oluşturur. Hak kavramı bir anlamda özgürlüğün somutlaştırılmış biçimidir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Protestan hareketinin güç kazanması ile birlikte, Kilise sözü geçen yapısını korumasına rağmen, çok büyük güç kaybetmiştir. Dolayısıyla, Fransız İhtilali’nin ardından, Fransa öncülüğündeki düşünür kitleleri, kiliseye var güçleri ile karşı koymaya başlamışlardır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Amerika ve Fransa’daki iki büyük halk hareketi, laik devlet tipinin temellerini teşkil eden başlıca prensipleri ortaya koymuştur. Amerika’nın 1776 tarihli İnsan Hakları Beyannamesi’nde, insanların doğuştan hür oldukları ve bu hürriyetin, hükümetlerce korunması gerekliliğinin altı çizilmiştir. 1789 Fransız İhtilali’nin İnsan Hakları Beyannamesi’nde ise, yine aynı betimlemeler yapılmış, fikir hürriyeti vurgulanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Verilenlerden II, III, IV numaralı olanlar doğrudur. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Sekülarizasyon kavramında, laikliğin temel uygulama prensipleri yanında, bireyin hayatındaki sosyal yaşantısına odaklanmaktadır. Kuçuradi’nin de çalışmalarında bahsettiği sekülarizasyon, çağdaşlaşmanın ifade bulduğu bir sistemi ifade etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bir insan grubunun topluluğu oluşturması için bazı özellikler ve ölçütler belirlenmiştir. “Bir grubun topluluk olabilmesi için; 1. Bazen birincil, yüzyüze, yakın olarak da adlandırılan diğerleri ile kişisel ilişki, 2. Grup olaylarında ve toplumsal işlevlerin yerine getirilmesinde bireyin duygulu, duyarlı olması, 3. Grup tarafından yüce ve önemli görülen değerlere inanç, 4. Grubun diğer üyeleriyle dayanışma duygusu gerekmektedir” (Fichter’den aktaran İçli, 2015 : 49). Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Genel anlamda ”din ve devlet işlerinin ayrılması” olarak tanımlanan laiklik, yüzyıllarca geçmişi olan bir mücadelenin sonucu olarak var olmuştur. Avrupa’da Orta Çağ karanlığının baş aktörü olan kilisenin egemenliğine karşı aklın egemenliğinin savunulması savaşında kilisenin mağlup olmasıyla ortaya çıkmıştır. Laiklik sayesinde Avrupayı karanlığa gömen din egemenliği ortadan kalkmış, dogmanın yerini akıl ve pozitif bilim almıştır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Ünlü bir Müslüman bilim adamı olan İbn-i Haldun, laik düşüncenin gerçek bir öncüsü olarak ortaya çıkmıştır. Devletin var oluşunu ve toplumların evrimini, tanrısal iradeye değil, toplumsal-ekonomik nedenlere dayandırarak açıklamıştır.

Yanıt Açıklaması: Modern devlet, toplumsal ihtiyaç ve beklentilere göre şekillenmiş ve özgürlük kavramıyla birlikte “demokrasi”, “liberalizm”, “laiklik”, “sekülerizm”, “insan hakları” kavramları gün yüzüne çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: Emeklilik, sosyal devletin anlamını büyük oranda yüklenen en önemli sorumluluk alanıdır.

Yanıt Açıklaması: Laiklik, Batı toplumu içinde birden bire ortaya çıkmamıştır. Onu ortaya çıkaran bir takım nedenler ve olaylar var olmuştur. Bunları kendi oluş şartları içinde tanımadan laiklik hakkında kesin bir hükme varılması doğru değildir. Fransa’da ortaya çıkan bu temel laiklik yapısı içerisinde, sürecin tamamlanmasına kadar yaşanan mücadeleler buna ispat niteliğindedir. Doğru cevap E'dir.