Seçmeli Ara Sınav - Bilim Felsefesi

Soru 1:

Aşağıdakilerden hangisi renk benzerliği bağıntısı için söylenebilir?

A) Yansımasız, bakışımsız ve geçişsizdir. B) Yansımalı, bakışımsız ve geçişsizdir. C) Yansımalı, bakışımlı ve geçişlidir. D) Yansımalı, bakışımlı ve geçişsizdir. E) Yansımasız, bakışımsız ve geçişlidir.

Soru 2:

Aşağıdakilerden hangisi nedensel-düzeneksel açıklama modeli için geçerlidir?

A) Bilimsel açıklama işlemi tümdengelimsel çıkarım yapmaya dayanır. B) Bilimsel açıklama işlemi tümevarımsal çıkarım yapmaya dayanır. C) Tümdengelimsel-yasacı açıklama modelinin bir karşıörneği olan gönder ve gölgesi örneği, nedensel-düzeneksel açıklama modeli için de bir güçlük oluşturur. D) Bilimsel açıklama işlemi çıkarım yapmaya dayanmaz. Onun yerine açıklanan-olgunun gerçekleşmesine yol açan nedensel süreçler ve nedensel etkilemeler ortaya konulur. E) Gönder ve gölgesi örneğinde, gölgeden göndere uzanan bir nedensel süreç vardır.

Soru 3:

Gözlem ve/veya deneye dayanan bilimlerde kabul edilen gözlem-önermesi-olmayan önermelerinin birçoğu, doğrulanmış gözlem önermelerinin ne tür sonuçları olarak değerlendirilmektedir?

A) Tümevarımsal çıkarım sonuçlarıdır B) Tümdengelimsel olan sonuçlardır C) Doğrusal sonuçlardır D) Doğru olmayan sonuçlardır E) En doğru sonuçlardır

Soru 4:

A açıklanan olgusu çok sayıda açıklanan-olgularla birlikte açıklanıyorsa bu hangi modele uygundur?

A) Yasacı açıklama B) Olasılıksal-yasacı açıklama C) Pragmatik açıklama D) Birleştirici açıklama E) Nedensel-düzeneksel açıklama

Soru 5:

Aşağıdaki ifadelerden hangisi nedensel-düzeneksel açıklama modeli için geçerlidir?

A) Nedensel-düzeneksel açıklama modelinde açıklama işlemi çıkarım yapmaya dayanmaz. B) Nedensel-düzeneksel açıklama modelinde yalnızca düzenlilikler açıklanır, yalın olgular açıklanmaz. C) Nedensel-düzeneksel açıklama modelinde açıklanan olgusu tek başına değil de çok sayıda başka açıklanan olgularla birlikte açıklanır. D) Nedensel-düzeneksel açıklama modeli gereğince olguları tek tek açıklamak onların yeterince anlaşılmalarını sağlar. E) Nedensel-düzeneksel açıklama modelinde "Niye A?" sorusunun yanıtı kullanım bağlamınca belirlenen olanaklı-yanıtlar arasında yer alır.

Soru 6:

Bilimsel açıklama işleminin çıkarım yapmaya dayanmadığı, açıklanan-olgunun gerçekleşmesine yol açan nedensel süreçler ve nedensel etkilemelerin ortaya konduğu bilimsel açıklama modeli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bilgisel olasılık fonksiyonu. B) Nedensel-düzeneksel açıklama modeli. C) Pragmatik açıklama modeli. D) Birleştirici açıklama modeli. E) Varlıksal olasılık fonksiyonu.

Soru 7:

“ “A” adı verilen gök cismi dizgesi t zamanında u bölgesinde bulunuyor mu?” biçiminde dile getirilen gözleme yol açan sorunun öndayanağıdır?

A) Kısa ve kolay anlaşılır olması B) “A” adı verilen gök cisminin gözlemci tarafından tanınan bir nesne olması C) Olabildiğince geniş bir zaman dilimini kapsaması D) “A” adı verilen gök cisminin olabildiğince geniş bir uzay bölgesinde aranması E) Hiçbir zaman yanlışlanamaması

Soru 8:

Aşağıdakilerden hangisi bilim felsefesinin konu edindiği bilim dallarından biri değildir?

A) Mantık B) Fizik C) Kimya D) Biyoloji E) Astronomi

Soru 9:

Aşağıdakilerden hangisi yasacı açıklama modelleri için söylenemez?

A) Yasacı açıklama modelinde, açıklayan-önerme en az bir yasa önermesini kapsamalıdır. B) Açıklanan-önerme, yasa önermesini kapsayan açıklayan-önermeden tümdengelimsel ya da tümevarımsal bir çıkarımla türetilebilmektedir. C) Bu modelde açıklanan-olgular birleştirilerek daha anlaşılır hale getirilir. D) Herhangi bir açıklamada, açıklanan önerme açıklayan-önermeden tümdengelimsel bir çıkarımla türetilebilirse, bu açıklamaya tümdengelimsel-yasacı açıklama denir. E) Tümdengelimsel yasacı açıklamada, açıklayan-önermenin bileşenleri arasında en az bir olasılıksal yasa bulunuyorsa, böyle bir açıklamaya olasılıksal tümdengelimsel-yasacı açıklama denir.

Soru 10:

Kitle ne demektir?

A) “Kitle” sözcüğü "toplum" anlamındadır. B) “Kitle” sözcüğü "insanlar" anlamında kullanılır. C) “Kitle” sözcüğü "sayı" anlamındadır. D) “Kitle” sözcüğü "sözcük grupları" anlamındadır. E) “Kitle” sözcüğü “madde miktarı” veya “madde parçası” anlamındadır.

Soru 11:

Aşağıdakilerden hangisi “A, çünkü B” açıklama-önermesinin tümdengelimsel-yasacı bilimsel açıklama modelindeki doğru olma koşullarından biri değildir?

A) “B” önermesinin bir tikel-evetleme önermesi olması B) “A” önermesinin doğru olması C) “A” önermesinin, “B” önermesinden bir tümdengelimsel çıkarımla türetilmesi D) “B” önermesinin olumsal bir önerme, yani “B” önermesinin doğru olmasının da yanlış olmasının da olanaklı olması E) “B” önermesinin bilimsel yönteme dayanarak sınanmasının da olanaklı olması

Soru 12:

Aşağıdakilerden hangisi oran ölçeğinde bir niceliktir?

A) öğrenci numaraları B) sıcaklık C) kütle D) sertlik E) parlaklık

Soru 13:

I. Bilimin konusuna ilişkin kavram ve sorunların ontolojik boyutunun işlevi ağır basarII. Bilimin amacına ilişkin kavram ve sorunların metodolojik boyutunun işlevi ağır basar. III: Bilim felsefesinde sadece bazı kavram ve sorunlar için epistemolojik boyuttan söz edilebilir. Yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II, III

Soru 14:

Bilim felsefesinde pragmatik açıklama modeli aşağıdaki kuramcılardan hangisi tarafından ortaya konulmuştur?

A) Bas van Fraasen B) Philip Stuart Kitcher C) Michael Friedman D) Wesley C. Salmon E) Thomas Samuel Kuhn

Soru 15:

f Gi ile f Gj iki farklı ölçek fonksiyonu, k bir pozitif reel sayı, G, aralık ölçeğinde bir nicelik olduğunda, G niceliğini taşıyan a1 ve a2 gibi tüm nesne dizgeleri için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) f Gi (a1) /f Gi (a2) = f Gj (a1) /f Gj (a2) B) f 2 (a ) - f 2 (a ) = k [ f 1 (a ) - f 1 (a )] G2G1 G2G1 (***BU SEÇENEKTE BİR HATA VAR GİBİ, YENİDEN KONTROL EDİLMESİNDE FAYDA VAR***) C) f G2 (a2) + f G2 (a1) = f G1 (a2) + f G1 (a1) D) f G2 (a2) f G2 (a1) = f G1 (a2) f G1 (a1) E) f G2 (a2) + f G2 (a1) = [f G1 (a2) + f G1 (a1)]2

Soru 16:

Aşağıdakilerden hangisi tümel-koşullu bir olgudur?

A) Dünyanın Güneş çevresinde dönmesi B) Dünyanın Ay çevresinde dönmemesi C) Suyun havadan ağır olması D) Saf suyun karbon içermemesi E) Atmosferdeki cisimlerin hareket ettiğinde ısınması

Soru 17:

Aşağıdakilerden hangisi dairesel sıralama bağıntısının bir özelliğidir ?

A) Yansımalı olmak B) Monoton reflektif olmak C) Motonon azalan olmak D) Monoton yansımalı olmak E) Transitif olmak

Soru 18:

Bilim felsefesinin en önemli metodolojik sorunu, birtakım örtük metodolojik ön dayanakları gün ışığına çıkartıp, mantıksal çözümleme yoluyla belirtik metodolojik önermelerle dile getirmektir. Bu temel metodolojik soruna Peter Lipton ne ad vermektedir?

A) Tümdengelimsel sorun B) Tümevarımsal sorun C) Bilimsel yöntemi betimleme sorunu D) Olgusal önerme sorunu E) Fiziksel önerme sorunu

Soru 19:

“Özellik türüne belirlenebilir özellik, özellik türünün örnekleyenlerine ise belirlenmiş özellikler denir.” Buna göre aşağıdakilerden hangisi belirlenmiş özelliktir?

A) Kütle B) Uzunluk C) Sıcaklık D) Sertlik E) Renk tonu

Soru 20:

Aşağıdakilerden hangisi “bilimsel öndeyi” kavramını tanımlamaktadır?

A) K bilim insanının t zamanında doğru veya yan- lış olduğunu bilmediği “A” önermesininin doğru olduğu öndeyisinde bulunması, K’nin “A” önermesini t zamanında kabul ettiği “B” önermesinden türetmesi demektir. B) Bir K bilim insanının t zamanında doğru veya yanlış olduğunu bildiği “A” önermesininin doğru olduğu öndeyisinde bulunması, K’nin “A” önermesini t zamanında kabul ettiği “B” önermesinden türetmesi demektir. C) K bilim insanının t zamanında doğru olduğunu bildiği “A” önermesininin doğru olduğu öndeyisinde bulunması, K’nin “A” önermesini t zamanında kabul ettiği “B” önermesinden türetmesi demektir. D) Bir K bilim insanının t zamanında yanlış olduğunu bildiği “A” önermesininin doğru olduğu öndeyisinde bulunması, K’nin “A” önermesini t zamanında kabul ettiği “B” önermesinden türetmesi demektir. E) Bir K bilim insanının t zamanında doğru veya yanlış olduğunu bilmediği “A” önermesininin doğru olduğu öndeyisinde bulunması, K’nin “A” önermesini t zamanında yanlış olduğunu bildiği “B” önermesinden türetmesi demektir.