Final Sınavı - Bilim Felsefesi

Soru 1:

Aşağıdakilerden hangisi oran ölçeğinde bir nicelik değildir?

A) Uzunluk B) Kütle C) Sıcaklık D) Hız E) Kuvvet

Soru 2:

Bilimsel teorilerin gelişimi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Bilimsel teorilerin gelişimi ile ilgili birikimsel ve devrimsel olmak üzere iki farklı görüş vardır. B) Birikimsel görüşe göre yeni teori eskisini içerir C) Devrimsel görüşe göre yeni teorinin kabulü eski teorinin reddidir. D) Devrimsel görüşe göre yeni teori eski teorinin yeniden yapılandırılmış halidir. E) Birikimsel ve devrimsel görüşler bir birinin karşıtıdır.

Soru 3:

Bilimsel Teorilerin “molekül”, “atom”, “elektron”, “proton”, “nötron” gibi Sözdizimsel Yaklaşımı ne zaman kimler tarafından geliştirilmiştir?

A) XIX, yüzyılda Fizikçi bilim insanları B) XX. Yüzyılın ilk yarısında Biyologlar C) XX. Yüzyılda fizikçi bilim insanları D) XX. yüzyılın ilk yarısında Kimyacı bilim insanları E) XX. yüzyılın ilk yarısında mantıkçı empirist bilim felsefecileri

Soru 4:

Aşağıdakilerden hangisi karma-teorik bir yasadır?

A) P1V1 = P2V2 B) e i = 1/2 m v i 2 i = 1, ..., N C) P V = 2/3 E D) V/n=sabit E) PV = 1/3E

Soru 5:

Çelik ile ilgili verilen terimlerden hangisi gözlem terimidir?

A) Yapısındaki karbon miktarı B) Çelik parçanın rengi C) Erime noktası D) Korozyon direnci E) İçerdiği fosfor oranı

Soru 6:

Nagel'in ortaya koyduğu indirgemeci gelişim görüşü bağlamında; A1 indirgenen, A2 indirgeyen bir teori olduğuna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) A2 teorisi A1 teorisinden daha gelişmiştir. B) A1'in postulatlarında geçen her terim A2'nin postulatlarında da geçer. C) Bir birikimsel gelişim görüşü örneğidir. D) A1'in her postulatı A2'nin postulatlarından tümdengelimsel çıkarımla türetilebilir. E) A1 teorisi pekiştirilmiş bir teoridir.

Soru 7:

Aşağıdakilerden hangisi Bayesçi pekiştirme yöntemi gereğince “Tüm kuğular beyazdır” hipotezinin pekiştirilmesinin bir anlatımıdır?

A) Hipotezin sınama-öncesi olasılık derecesinin sınama-sonrası olasılık derecesinden büyük olması B) Hipotezin sınama-öncesi olasılık derecesinin sınama-sonrası olasılık derecesine eşit olması C) Hipotezin sınama-sonrası olasılık derecesinin sınama-öncesi olasılık derecesinden büyük olması D) Hipotezin sınama-sonrası olasılık derecesinin çok büyük olması E) Hipotezin sınama-öncesi olasılık derecesinin çok büyük olması

Soru 8:

Salt Tümdengelimci-HipotezYanlışlamacı görüş kimin öncülüğü tarafından ortaya çıkmıştır?

A) Christensen B) Glymour C) Francis Bacon D) Charles S. Pierce E) Karl R. Popper

Soru 9:

Teorik postulatlar ile ilgili verilenlerden hangisi yanlıştır?

A) Salt teorik önermelerdir. B) Gözlem terimi içerirler. C) Teorinin diline ait teorik önermelerdir. D) Öbür teorik önermelerden türetilemez. E) Öbür teorik önermelerin türetilmesinde kullanılabilir.

Soru 10:

Örnekleme Yoluyla Pekiştirme Yöntemi’nin en gelişmiş biçimidir. Ortaya konan bu yöntem, hem teorik hipotezlerin de örnekleme yoluyla sınanabileceğini hem de Hipotezli-Tümdengelimsel Pekiştirme Yöntemi’nde ortaya çıkan Duhem-Quine sorununa bir çözüm olarak-bu hipotezlerin bütüncül olarak değil, tek tek sınanabileceğini ileri sürmektedir. Burada tanımlanan örnekleme yoluyla pekiştirme yöntemi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hempel yöntemi. B) Popper yöntemi. C) Glymour'un yöntemi. D) Bacon yöntemi. E) Nicod yöntemi.

Soru 11:

Teorik terimler, bir teorinin ilişkin olduğu gözlemlenemezleri gösteren terimler demektir. Bir teorik önerme, içinde geçen mantıksal-olmayan terimlerinin tümü teorik terim olan önerme olup, bu önermelerin dile getirdiği yasalara ne ad verilir?

A) Teorik Yasa B) Gözlem Yasası C) Yasa Görünümlü Önerme D) Deneysel Yasa E) Deneysel Önerme

Soru 12:

Aşağıdakilerden hangisi sözdizimsel ve anlambilimsel yaklaşımda teori kurmanın temel amaçlarından biri değildir?

A) Daha önce bilinmeyen yasalara ilişkin öndeyilerde bulunmak B) Daha önce bilinmeyen yalın olgulara ilişkin öndeyilerde bulunmak C) Önceden bilinen deneysel yasaları açıklamak D) Daha önce bilinmeyen deneysel yasaları ortaya çıkarmak E) Nesne dizgelerini ve bunların özelliklerini gözlemlemek

Soru 13:

I. Bilim insanları topluluğu tek paradigmayı rakipsiz olarak kabul eder. II. Anomalilerle karşılaşmak mümkündür. III. Olgu toplama teori sınama ve teori-geliştirme problemleri olağan bilim problemleridir. Olağan bilim dönemiyle ilgili olarak yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III

Soru 14:

Aşağıdakilerden hangisi salt tümdengelimci-hipotez-yanlışlamacı görüş için söylenemez?

A) Bu görüşte tümevarımsal çıkarım da kullanılmaktadır. B) Popper’e dayanan bu görüşte, tek geçerli çıkarım biçimi tümdengelimsel çıkarımdır. C) Tümdengelimci-yanlışlamacı görüşte tümevarımsal çıkarımla hipotezlerin pekiştirilmeleri olanaksızdır. D) Hipotezler gözlem önermelerine dayanarak tümevarımsal çıkarımla pekiştirilemezler ancak tümdengelimsel çıkarımla yanlışlanabilirler. E) Yeterince bir zaman süresince temel önermelerce yanlışlanmamış dayanıklı hipotezler, daha sonra yeni temel önermelerce yanlışlanabilir.

Soru 15:

Bunalım döneminde ortaya atılan ad hoc hipotezlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Bunalım döneminde ortaya atılırlar. B) Yeni öndeyi veya açıklamaya katkıları yoktur. C) Ortaya atılmaları yozlaşma belirtisidir. D) Giderilemez anomali ad hoc açıklama ile yapılır. E) Ad hoc hipotezler ileride çürütülemezler.

Soru 16:

I. Gözlem II. Çıkarım III. Deney IV: Ölçme "Bilimsel yöntem kapsamında, fiziksel işlemlerde bilim insanları ile bilgisine erişmek istedikleri nesne dizgeleri arasında fiziksel etkileşme oluşur." Bu bilgi doğrultusunda, yukarıdakilerden hangileri fiziksel işlem örnekleridir?

A) I ve III B) II ve III C) III ve IV D) I, II ve III E) I, III ve IV

Soru 17:

Örnekleme Yoluyla Pekiştirme Yöntemi’nin en gelişmiş biçimi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Glymour’un Kendi-kendini Pekiştirme (Bootstrap Confirmation) yöntemidir. B) Nicod Yöntemidir. C) Hempel Yöntemidir. D) Cristensen Yöntemidir. E) Hipotezli Tümdengelimsel Pekiştirme Yöntemidir

Soru 18:

Nicod yöntemini her türlü hipoteze uygulanabilecek bir şekilde genelleştirilmesi yöntemi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Glymour’un kendi-kendini pekiştirme yöntemi B) Hipotezli-tümdengelimsel pekiştirme yöntemi C) Hempel yöntemi D) Bayesci (olasılıkçı) pekiştirme yöntemi E) Duhem-Quine yöntemi

Soru 19:

"Her teori aksiyomlar ile onlardan türetilebilen önermelerin yanı sıra, teorinin konusu olan nesne dizgeleri ile bunların özelliklerini temsil eden model denilen matematiksel yapılar içerir." açıklaması, aşağıda yer alan hangi bilimsel teori yaklaşımını içerir?

A) Sentaktik yaklaşım B) Sözdizimsel yaklaşım C) Anlambilimsel yaklaşım D) Model yaklaşımı E) Teorik aksiyom yaklaşımı

Soru 20:

A1, A2, A3, A4 ve A5 herhangi bir bilim dalında ardı ardına ortaya konan teoriler olsun. Bu teorilere ilişkin şu bilgiler mevcuttur. A3 teorisi A2 teorisinden daha gelişmiştir. Ne A3 teorisi A4 teorisinden ne de A4 teorisi A3 teorisinden daha gelişmiştir. A4 teorisi A5 teorisinden daha gelişmiştir. Yukarıda verilen bilgilere göre I. A1'den A2'ye geçiş bir teori değişimi sürecidir. II. A2'den A3'e geçiş bir gelişme adımıdır.III. A3'ten A4'e geçiş ne gelişme ne de yozlaşma adımıdır. IV. A4'ten A5'e geçiş bir yozlaşma adımıdırifadelerinden hangileri doğrudur?

A) 1 ve II B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) I, II, III, IV