Seçmeli Ara Sınav - Bilim Felsefesi

Soru 1:

Tümdengelim ve tümevarım ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Tümdengelimsel çıkarım monotonik-olma özelliğine sahiptir. B) Geçerli bir tümevarımsal çıkarım bilgi arttıran bir çıkarımdır. C) Geçerli bir tümdengelimsel çıkarım bilgi arttıran bir çıkarımdır. D) Geçerli bir tümevarımsal çıkarımın öncülleri doğru olup sonucu yanlış olabilir. E) Tümdengelimsel çıkarımın öncülleri doğru ise sonucu zorunlu olarak doğrudur.

Soru 2:

Aşağıdakilerden hangisi gözlemin yapısını oluşturan öğelerden biri sayılmaz?

A) Gözlemci ile gözlem aygıtı B) Gözlemlenen nesne dizgesi ile gözlemin yapıldığı yer ve zaman C) Gözlemin yapıldığı ülkenin sosyoekonomik yapısı D) Gözlem verileri E) Gözlem sonucu

Soru 3:

Aşağıdakilerden hangisi bilimin konusu ile ilgilidir?

A) Kabul edilebilir olmalıdır. B) Fiziksel ve düşünsel işlemleri içerir. C) Sağlam bilgi vermeyi hedefler. D) Somut nesneler, olaylar ve olguları ele alır. E) Gerekçelendirilebilir olmalıdır.

Soru 4:

Gözlem aygıtı Nesne Dizgesi Zaman anı Uzay noktası Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri gözlemlenenin öğeleridir?

A) Yalnız I B) I ve II C) IIve III D) II, III ve IV E) I, III ve IV

Soru 5:

Aşağıdakilerden hangisi bilimsel yöntemde yeralmaz?

A) Gözlem, deney ve ölçme B) Tümevarımsal çıkarım C) Tümdengelimsel çıkarım D) Hipotez kurma E) “Bilimsel bilgi” kavramını çözümleme

Soru 6:

I. Dünyanın güneşin etrafında dönmesi bir yalın olgudur. II. Protonon elektrik yükünün negatif olmaması bir değilleme olgusudur. III. Bir demir tel yeterince ısıtılırsa genleşir olgusu bir tümel-koşullu olgudur. Yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III

Soru 7:

"Gözleme yol açan sorunun olanaklı yanıtlarından birini doğrulamaktır" ifadesi aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir?

A) Gözlemin yapısı B) Gözlem sorusu C) Gözlemin amacı D) Gözlemin ögeleri E) Gözlem önermesi

Soru 8:

"t anında (zamanında) ve u yerinde (uzay bölgesinde) F nesne-dizgesi türünden bir nesne dizgesi var mı?" biçimindeki bir sorunun gözlem yapılmasına olanak tanıması için sağlanması gereken koşul aşağıdakilerden hangisidir?

A) Soruya ait tikel niceleyicili önerme gözlem yoluyla doğrulanabilir olmalıdır. B) Gözlemci (yani gözlemi yapan bilim insanı) t zamanı süresince u bölgesini taramalıdır. C) Soruya ait tümel niceleyicili önerme gözlem yoluyla yanlışlanabilir olmalıdır. D) Gözlemci, gözlemlediği herhangi bir nesne dizgesinin F nesne-dizgesi türünden olup olmadığına karar verebilmelidir. E) Sorunun her iki olanaklı yanıtı da birer gözlem önermesi olmalıdır.

Soru 9:

I. Bilimde ölçme, gözleme ya da deneye konu olan nesne-dizgelerinin niceliklerine sayısal değer verme işlemidir.II. Bilgi üretmeyi amaçlayan bir uğraş olan bilimin konusu, üretilmek istenen bilginin konusu olan varlıklardır.III. Bilimin konusu olan varlıklar, evrende şimdiki zamanda varolan, geçmişte varolmuş ve gelecekte varolacak tüm somut nesneler ve olaylar ile bunlara ilişkinolgulardır.IV. Bilimin konusuna giren varlıklar, "somut nesneler", "kitleler" ile "bireyler"dir.V. Gözlemci, sınamaya değer bulduğu gözlem önermesini gözleme dayanarakdoğrulayabilirse, bu önermeyi doğru kılan olgunun bilgisine erişmiş olur.Yukarıdaki ifadelerden hangisi bilimin konusu ile ilgilidir?

A) Yalnızca II, III ve IV B) Yalnızca I ve III C) Yalnızca I ve V D) Yalnızca I, IV ve V E) Yalnızca V

Soru 10:

Nesne dizgeleri için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Nesne dizgeleri, belli bazı özelliklerden soyutlanmış, kalan özellikleri ise idealleştirilmiş somut nesnelerdir. B) Tüm soyut nesneler nesne dizgeleridir. C) Her nesne dizgesinin türüne özgü belirlenebilir özellikleri vardır ve her belirlenebilir özelliğin altında genellikle birden çok belirlenmiş özellik bulunur. D) Her bilim dalı yalnızca kendi ilgi alanına giren nesne dizgeleri ile ilgilenir. E) Her nesne dizgesi belli bir zaman ve yerde belli bir belirlenmiş özelliği taşır.

Soru 11:

Aşağıdakilerden hangisi bir düzenlilik açıklamasına yol açan bir niye-sorusudur?

A) Niye a gaz kitlesinin basıncı, [t1, t2] zaman aralığında 1 atmosferden 2 atmosfere geçiyor? B) Niye her ideal gaz kitlesinin sabit sıcaklıktaki basıncı hacmi ile ters orantılıdır? C) Niye a gaz kitlesinin hacmi, [t1, t2] zaman aralığında 1 litreden 0.5 litreye düşüyor? D) Niye a gaz kitlesinin sıcaklığı, [t1, t2] zaman aralığında 288 K’den 303 K’e çıkıyor? E) Niye a gaz kitlesinin basıncı, [t1, t2] zaman aralığında 2 atmosferden 1 atmosfere düşüyor?

Soru 12:

Aşağıdakilerden hangisi tümevarımsal çıkarımın bir özelliğidir?

A) Bilgi arttıran bir çıkarımdır. B) Tümevarımsal çıkarımlarda derecelendirme yapılamaz. C) Öncüleri doğru ise, sonucu da doğrudur. D) Monotonik olma özelliği vardır. E) Sonucun ifade ettiği bilgi öncüllerinde de bulunur.

Soru 13:

Deneye dair verilen öncüllerden hangileri doğrudur? I. Doğaya sorulan bir soruyu yanıtlamak amaçlanır. II. Önce müdahale daha sonra gözlem yapılır. III. Deneye yol açan soru koşulludur. IV. Deneye yol açan her soru bir hipotezden kaynaklanır.

A) II ve III B) II ve IV C) I ve IV D) I ve III E) Hepsi

Soru 14:

Bir bağıntının dairesel bir sıralama bağıntısı olması için hangi özellikleri taşıması gerekir?

A) Yansımalı olma- bakışımlı olma-geçişli olmama B) Yansımalı olmama-bakışımlı olma-geçişli olmama C) Yansımalı olma-bakışımlı olma-geçişli olma D) Yansımalı olmama-bakışımlı olmama-geçişli olmama E) Yansımalı olma- bakışımlı olmama-geçişli olmama

Soru 15:

Aşağıdakilerden hangisi dönüştürme fonksiyonlarının türüne göre ölçek çeşitlerinden biri değildir?

A) Zaman ölçeği B) Oran ölçeği C) Aralık ölçeği D) Sırasal ölçek E) Adlandırıcı ölçek

Soru 16:

Gözleme yol açan sorunun olanaklı bir yanıtını doğru kılan olguya ne denir?

A) Gözlemleyen B) Gözlem aygıtı C) Gözlem sonucu D) Gözlemlenen nesne E) Gözlem yeri

Soru 17:

Herhangi bir bilimsel açıklamada açıklanan-önerme, açıklayan-önermeden tümdengelimsel bir çıkarımla türetilebilirse, bu açıklamaya ............. denir. Cümledeki boşluğa aşağıdaki kavramlardan hangisi gelmelidir?

A) Açıklayan önerme B) Açıklanan önerme C) Olasılıksal açıklama D) Tümdengelimsel açıklama E) Tümevarımsal açıklama

Soru 18:

Gözlem sonucunda bir gözlem önermesinin doğrulanması, aşağıdakilerden hangisinin bulunmasıyla sonuçlanır?

A) Gözlemin B) Fiziksel yöntemin C) Değillemenin D) Olgunun E) Nesne dizgesinin

Soru 19:

Aşağıdakilerden hangisi oran ölçeğinde bir nicelik değildir?

A) Sıcaklık B) Hız C) Kuvvet D) Kütle E) Uzunluk

Soru 20:

"A durumu gerçek midir?" sorusu için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Sınamaya yol açan sorudur B) Açıklamaya yol açan niye sorusudur C) Gözleme yol açan sorudur D) Hipotez sınamaya yol açan sorudur E) Açıklanan önerme sorusudur