Seçmeli Ara Sınav - Bilim Felsefesi

Soru 1:

Oran ölçeğinde olmayıp aralık ölçeğinde bulunan nicelik aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kütle B) Uzunluk C) Hız D) Kuvvet E) Sıcaklık

Soru 2:

Aşağıdakilerden hangisi bir tümel koşullu önermedir?

A) Bazı metaller yeterince ısıtıldığında genleşir. B) Bütün metaller yeterince ısıtıldığında genleşir. C) Elimdeki demir parçasının yoğunluğu 7,86 g/cm3’tür. D) Masanın üstündeki demir parçasının yoğunluğu 7,86 g/cm3 ve elimdeki bakır telin yoğunluğu 8,96 g/cm3’tür. E) Bazı metaller yeterince ısıtıldığında genleşmez.

Soru 3:

Aşağıdakilerden hangisi yalın bir olgudur?

A) Sıcaklığı sabit tutulduğunda, belirli bir ölçüdeki herhangi bir gazın hacim-basınç ilişkisinin P1V1 = P2V2 olması B) Bir elektronun elektrik yükünü pozitif olmaması C) Güneşin dünya etrafında dönmemesi D) Ayın dünyanın etrafında dönmesi E) Bütün metallerin yeterince ısıtıldığında genleşmesi

Soru 4:

Aşağıdaki özelliklerden hangisi geçerli bir tümevarımsal çıkarımın özelliğidir?

A) Tümevarımsal çıkarım bilgi arttıran bir çıkarım değildir. B) Öncülleri doğru ise, sonucu zorunlu olarak doğrudur. C) Monotonik-olma özelliği vardır. D) Tümevarımsal çıkarım ya tamamen geçerlidir ya da tamamen geçersizdir. E) Bazı tümevarımsal çıkarımların öncülleri, sonucunu daha fazla desteklerken, bazılarının öncülleri sonucu daha az destekler.

Soru 5:

Bir a nesne dizgesinin t zamanında ve u yerindeki sıcaklığının hangi değerini taşıdığının gözlem ve/veya deneyle saptanması işlemi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hipotez B) Ölçme C) Varsayım D) Kurgu E) Yanlışlama

Soru 6:

Aşağıdakilerden hangisi tümdengelimsel çıkarımın özelliklerinden biridir?

A) Öncülleri doğru ise, sonucu zorunlu olarak doğrudur. B) Yeni öncüllerin eklenmesi çıkarımın geçerliliğini tamamen değiştirebilir. C) Monotonik değildir. D) Öncülleri sonucunu değişik derecelerde destekler. E) Öncülleri doğru olup sonucu yanlış olabilir.

Soru 7:

Aşağıdakilerden hangisi gözlemin yapısını oluşturan ögelerden "gözlemlenenlere" örnek olarak verilemez?

A) U yeri B) T zamanı C) Gözlem sonucu D) Gözlem verileri E) Gözlemci

Soru 8:

Her bilim dalının, konusu olan somut nesneleri tüm özellikleriyle değil, yalnızcakendi ilgi alanlarına girenler yönünden incelemesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bölünmeyen bir birim olmayan her nesne dizgesinin, birden çok sayıda nesne dizgesinin bir araya gelmesinden oluştuğunun kanıtlanması. B) İncelenen somut nesnelerin, bilim dalının ilgi alanı dışında kalan tüm özelliklerden soyutlanıp kalan özelliklerinin idealleştirilmesinin sağlanması. C) Herhangi bir bilim dalındaki gözlem ve deneyler aracılığıyla, o bilim dalına özgü nesne dizgelerinin özelliklerinin saptanması. D) “Belirlenebilir özellik” ile “belirlenmiş özellik” kavramlarından yola çıkarak “nesne dizgesi” kavramının açıklanması. E) Gerçek somut nesnelerin tam-somut, soyutlanmış ve/veya idealleştirilmiş nesne dizgelerinin yarı-somut yarı-soyut oldukları gerçeğinin kanıtlanması.

Soru 9:

Bilimsel yönteme ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Tümdengelimsel çıkarımın sonucunun ifade ettiği bilgi zaten öncüllerinde bulanan bilgidir. B) Tümdengelimsel çıkarım bilgi-arttıran bir çıkarım türüdür. C) Bilimsel yöntem sadece gözlem, deney ve ölçmeye dayalı fiziksel işlemlerin tümüdür. D) Bilimsel hipotez kurma işlemi fiziksel bir işlemdir. E) Deney, düşünsel işlemler arasında değerlendirilir.

Soru 10:

Aşağıdakilerden hangisi bir yalın olgu değildir?

A) Dünya’nın Güneş’in etrafında dönmesi B) Yer çekimi C) Ay’ın Dünya etrafında dönmesi D) Güneş tutulması E) Güneş’in Venüs Gezegeninin etrafında dönmesi

Soru 11:

Gözlemin yapısını oluşturan öğeler, gözlemleyenler ve gözlemlenenler olmak üzere ikiye ayrılabilir. Aşağıdakilerden hangisi "gözlemlenen ögelerden" biri değildir?

A) Gözlemlenen a nesne dizgesi B) Gözlem aygıtı C) Gözlemlemenin yapıldığı t zaman anı veya aralığı D) Gözlemlenen u yeri E) Dolaylı olarak gözlemlenen gözlem sonucu

Soru 12:

"a nesne dizgesi t zamanda u yerinde bulunuyor" önermesinin değillemesi aşağıdakilerden hangisidir?

A) a nesne dizgesi t zamanda u yerinde vardır B) a nesne dizgesi t zamanda u yerinde bulunmuyor C) a nesne dizgesi t2 zamanda u yerinde bulunmaktadır D) a nesne dizgesi [t1, t2] zaman aralığında u yerinde bulunuyor E) a nesne dizgesi t2 zamanda u yerinde yoktur

Soru 13:

I. Gözleme ya da deneye konu olan nesne-dizgelerinin niceliklerine sayısal değer verme işlemidir.II. Gözleme ya da deneye konu olan nesne-dizgelerinin belirlenebilirinin değerleri arasında bir sıralama bağıntısı bulunur.III. Koşullu olgu bir düzenliliğin belli bir yer ve zamana sınırlandırılmış biçimi veya başka bir deyişle bir yerel düzenlilik sayılabilir.IV. Koşulları deneycinin müdahalesi sonucunda belirlenmiş olan bir gözlemdir.Yukarıdaki ifadelerden hangileri ölçme işlemiyle ilgilidir?

A) I ve IV B) I, II ve IV C) I ve II D) III ve IV E) Hiçbiri

Soru 14:

I. Deney de aslında bir gözlemdir.II. Kimya laboratuvarlarında özel ekipmanlarla yapılır.III. Deneye yol açan soru koşulludur. Bu ifadelerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II, III

Soru 15:

Gözlemle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Gözlem bilgiye ulaşmayı sağlayan bilimsel bir yöntemdir. B) Gözlemle sınanan bir önerme doğrulanırsa bu önermenin bilgisine ulaşılmış olur. C) Her gözlem önermesinin değillemesi de bir gözlem önermesidir. D) Gözlem sonucunda, gözlemle sınanan önerme yanlış çıkarsa gözlem önermesinin değillemesi olan önerme doğrulanmış olur. E) Gözlem yapılabilmesi için özel gözlem araçları gereklidir.

Soru 16:

Aşağıdakilerden hangisi bir belirlenebilir özelliktir?

A) Tek tek sertlik dereceleri B) Tek tek sıcaklık dereceleri C) Tek tek uzunluk dereceleri D) Tek tek renk tonları E) Kütle

Soru 17:

Aşağıdakilerden hangisi gözlemin yapısını oluşturan öğelerden biri değildir?

A) Gözlem aygıtı B) Gözlem sonucu C) Gözlem verileri D) Zaman aralığı E) Gözlem koşulları

Soru 18:

Aşağıdakilerden hangisi van Fraassen tarafından ortaya konulmuş pragmatik açıklama modeli için söylenemez?

A) Niye-sorusunun kabul-edilebilir yanıtı veya yanıtları, bu sorunun kullanım bağlamınca belirlenen olanaklıyanıtlar arasında yer almalıdır. B) “Niye A?” sorusuna ilişkin A açıklanan-olgusu, her biri ayrı olarak sorunun ilgi konusu olabilen farklı yapıtaşları içerir. C) “Niye A?” sorusunun ilgi konusunu belirtmek amacıyla sorunun bağlamı alternatif açıklanan-önermeler kümesi denilen bir önermeler kümesini içerir. D) “Niye A?” sorusu yerine “Niye A’dır da A* değildir ve A** değildir ve ... ?” biçiminde bir soru sorulabilir. E) “Niye A?” sorusunun (K, A, R) bağlamındaki öndayanaklarından birisi, “A” açıklanan-önermesinin olanaklı açıklayan-önermelerinin hepsinin doğru olmasıdır.

Soru 19:

Bir deneyci t1 zamanında u yerinde bir kaptaki hidrojen gazı kitlesini bir kıvılcımla tutuşturup yakıyor, böylece bu gaz kitlesine bir müdahalede bulunmuş oluyor. Bu hidrojen gazı kitlesi a1 olsun. a1’in havadaki oksijenle tepkimesi t2 zamanında bitsin. Deneyci, tepkimenin bittiği t2 zamanında u yerinde bir su kitlesinin (yani su türünden bir nesne dizgesinin) bulunduğunu gözlemliyor. Deneye dair aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? I. a1 nesne dizgesi t1 zamanında u yerinde D nesne-durumunda ise, t2 zamanında u yerinde F olan bir şey var olur mu? deney sorusu sorulabilir. II. a nesne dizgesi t1 zamanında D1 nesne-durumunda ise, a nesne dizgesi t2 zamanında D2 nesne-durumunda olmaz önermesi dile getirilebilir. III. a1 hidrojen gazı kitlesi t1 zamanında u yerinde oksijenle tepkimeye girerse, tepkimenin bittiği t2 zamanında u yerinde bir su kitlesi var olacak mı? deney sorusu sorulabilir. IV. a nesne dizgesi t1 zamanında D1 nesne-durumunda ise, a nesne dizgesi t2 zamanında D2 nesne-durumunda olur önermesi dile getirebilir.

A) I ve IV B) I ve II C) II ve III D) III ve IV E) Hepsi

Soru 20:

Murat, evinin balkonunda bulunan içi gaz dolu bir kaba manometre bağlayıp gözlemliyor. Manometreye baktığında ibrenin sıfır çizgisinin biraz sağında durduğunu görüyor. Buna göre Murat aşağıdaki sorulardan hangisine yanıt bulmuş olur?

A) t anında ve u yerinde F nesne-dizgesi türünden bir nesne dizgesi var mı? B) a nesne dizgesi t zamanında u bölgesinde bulunuyor mu? C) a nesne dizgesinde u yerinde ve [t1, t2] zaman aralığında hangi F olayı meydana geliyor? D) t zamanında u yerinde bulunan a nesne dizgesi F özelliğini taşıyor mu? E) t zamanında u yerindeki a nesne dizgesi F belirlenebilir özelliğinin değeri olan hangi belirlenmiş özelliği taşır?