Seçmeli Ara Sınav - Bilim Felsefesi

Soru 1:

Nesne dizgelerine ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Renk belirlenmiş bir özelliktir. B) Tek tek renk tonları belirlenebilir özelliktir. C) Her bilim dalı, konusu olan somut nesneleri tüm özellikleriyle inceler. D) Nesne dizgeleri, belli bazı özelliklerden soyutlanmış somut nesnelerdir. E) Gerçek somut nesnelerin yarı-somut yarı-soyut, soyutlanmış ve/veya idealleştirilmiş nesne dizgelerinin ise tam-somut oldukları söylenebilir.

Soru 2:

Aşağıdakilerden hangisi olasılıksal tümevarımsal- yasacı açıklama modelinin bir tanımıdır?

A) Bir yasacı-açıklamada, açıklanan önerme açıklayan-önermenin bileşenlerinden tümevarımsal bir çıkarımla türetilebilirse ve açıklayan-önermenin bileşenlerinin her biri olasılıksal yasa-görünümlü önerme ise, bu açıklamalara olasılıksal tümev B) Bir yasacı-açıklamada, açıklanan önerme açıklayan-önermenin bileşenlerinden tümevarımsal bir çıkarımla türetilebilirse ve açıklayan-önermenin bileşenlerinin bazıları olasılıksal yasa-görünümlü önerme bazıları da gerekirci yasa-görünümlü C) Bir yasacı-açıklamada, açıklanan önerme açıklayan-önermenin bileşenlerinden tümevarımsal bir çıkarımla türetilebilirse ve açıklayan-önermenin bileşenleri arasında en az bir gerekirci yasa-görünümlü önerme bulunursa, bu açıklamalara olasılı D) Bir yasacı-açıklamada, açıklanan önerme açıklayan-önermenin bileşenlerinden tümevarımsal bir çıkarımla türetilebilirse ve açıklayan-önermenin bileşenlerinin büyük çoğunluğu olasılıksal yasa-görünümlü önerme ise, bu açıklamalara olasılık E) Bir yasacı-açıklamada, açıklanan önerme açıklayan-önermenin bileşenlerinden tümevarımsal bir çıkarımla türetilebilirse ve açıklayan-önermenin bileşenleri arasında en az bir olasılıksal yasa-görünümlü önerme bulunursa, bu açıklamalara olası

Soru 3:

Aşağıdakilerden hangisi bilim felsefesinde gözlem kavramına ilişkin bir sorun sayılmaz?

A) Hangi türden işlemlerin gözlem olarak ele alındığı B) Hangi tür gözlem aygıtlarının daha güvenilir olduğu C) Hangi tür nesne dizgelerinin varlık olarak ele alındığı D) Gözlem önermelerinin ifade ettiği bilgi ile gözlemsel-olmayan önermelerin ifade ettiği bilgi arasındaki farkın kesin olup olmadığı E) Gözlem önermelerinin ifade ettiği bilginin, teori öğesi kapsayan önermelerin ifade ettiği bilgiden bağımsız olup olmadığı

Soru 4:

Bir önermenin varlıksal olasılığı neyi ifade eder?

A) Önermenin kabul edilebilirlik derecesini B) Önermeyi doğrulayan olayın en az kaç kez gerçekleştiğini C) Önermeyi doğrulayan olayın dünyada ne sıklıkla gerçekleştiğini D) Önermenin tümdengelimsel olarak temellendirilip temellendirilemeyeceğini E) Önermenin karşılık geldiği olayın daha kaç kez gerçekleşeceğini

Soru 5:

Bilimsel açıklama çıkarıma değil, açıklanan-olgunun gerçekleşmesine yol açan nedensel süreçler ve nedensel etkilemelere dayanır. Açıklanan-olgunun gerçekleşmesine yol açan nedensel sü- reçler ve nedensel etkilemeler ortaya konulur. Bu bilimsel açıklama modelinde açıklama işlemi, çıkarım yapmaya dayanmaz. Niye-sorusunun kabul-edilebilir yanıtı veya yanıtları, bu sorunun kullanım bağlamınca belirlenen olanaklı yanıtlar arasında yer almalıdır. Yukarıda verilenlerden hangi/hangileri nedensel-düzeneksel açıklama modeli ile ilgilidir?

A) Yalnızca I B) II,IV C) I,II D) I,II,III E) I,II,III,IV

Soru 6:

Aşağıdakilerden hangisi sırasal ölçekte bir niceliktir?

A) Uzunluk B) Sıcaklık C) Hız D) Esneklik E) Kütle

Soru 7:

Bir gözlemin amacı nedir?

A) Herhangi bir gözlemin amacı, bu gözleme yol açan sorunun tüm yanıtlarını doğrulamaktır. B) Herhangi bir gözlemin amacı, bu gözleme yol açan sorunun olanaklı yanıtlarının tümünü doğrulamaktır. C) Herhangi bir gözlemin amacı, bu gözleme yol açan sorunun olanaklı yanıtlarından birini doğrulamaktır. D) Herhangi bir gözlemin amacı, bu gözleme yol açan sorunun olanaklı yanıtlarından birini yanlışlamaktır. E) Herhangi bir gözlemin amacı, bu gözleme yol açan sorunun yanıtlarından en az birini doğrulamaktır.

Soru 8:

Aşağıdakilerden hangisinde belirlenebilir özellik ve belirlenmiş özellik çifti sırayla ve doğru olarak verilmiştir?

A) Kırmızı - Renk B) Einstein - Fizikçi C) Sıcaklık - Soğukluk D) Sıcaklık - 20 C E) Hız - 150 m

Soru 9:

I. RenkII. Renk tonuIII. Tek tek sıcaklık dereceleriIV. Tek tek uzunluklarYukarıdakilerden hangisi bir "belirlenebilir özellik" veya kısaca "belirlenebilir"dir?

A) Yalnızca II ve III B) Yalnızca III ve IV C) II, III ve IV D) Yalnızca I E) I, II, III ve IV

Soru 10:

Gözlemin doğruladığı olanaklı yanıtı doğru kılan olguya ne denir?

A) Uzay noktası B) Gözlem aygıtı C) Gözlem sonucu D) Nesne dizgesi E) Zaman anı

Soru 11:

I: Neptün gezegeninin belli bir t zamanında belli bir u yerinde bulunmasının açıklaması II: Güneş’in gezegenlerinin yörüngesinin yaklaşık olarak elips biçiminde olmasının açıklaması III: Newton’un genel çekim yasasının açıklaması Yukarıdaki ifadelerden hangileri bir yalın olgu açıklamasıdır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III

Soru 12:

Bilim Felsefesi Nedir?

A) Bilim felsefesi, gözlem ve/veya deneye dayalı bilimleri inceleyen felsefe dalıdır. B) Bilim felsefesi, araştırmaya dayalı bilimleri inceleyen felsefe dalıdır. C) Bilim felsefesi, incelemeye dayalı bilimleri inceleyen felsefe dalıdır. D) Bilim felsefesi, sorgulamaya dayalı bilimleri inceleyen felsefe dalıdır. E) Bilim felsefesi, bilgiye dayalı bilimleri inceleyen felsefe dalıdır.

Soru 13:

Aşağıdakilerden hangisi güvenirliğin ölçütleri arasında sayılamaz?

A) Pragmatik yarar B) Deneyimsel uygunluk C) Doğruluk D) Betimlenebilirlik E) Teknolojik yarar

Soru 14:

I. Gözlemleyenler ve gözlemlenenlerII. Gözlemleyenler ve gözlem verileriIII. Gözlemlenenler ve gözlem aygıtıIV. Gözlem verileri ve gözlem aygıtıV. Gözlemleyenler ve gözlem aygıtıGözlemin yapısını oluşturan ögeler hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?

A) IV. B) II. C) III. D) I. E) V.

Soru 15:

Aşağıdaki örneklerin hangisinde adlandırıcı ölçek kullanılmıştır?

A) Bir cismin uzunluğunun ölçülmesi B) Bir ülkede yaşayan vatandaşlara vatandaşlık numarası verilmesi C) Bir deneydeki sıcaklığın ölçülmesi D) Bir deney sırasında cisme uygulanan kuvvetin ölçülmesi E) Bir deney süresinin ölçülmesi

Soru 16:

Aşağıdakilerden hangisi olasılıksal tümdengelimsel- yasacı açıklama modelinin bir tanımıdır?

A) Bir tümdengelimsel-yasacı açıklamada, açıklayanın bileşenlerinin her biri bir olasılıksal yasa ise, böyle bir açıklamaya olasılıksal tümdengelimsel-yasacı açıklama denir. B) Bir tümdengelimsel-yasacı açıklamada, açıklayanın bileşenleri arasında en az bir gerekirci ya- sa bulunursa, böyle bir açıklamaya olasılıksal tümdengelimsel-yasacı açıklama denir. C) Bir tümdengelimsel-yasacı açıklamada, açıklayanın bileşenleri arasında en az bir olasılıksal yasa ve en az bir gerekirci yasa bulunursa, böyle bir açıklamaya olasılıksal tümdengelimsel-yasacı açıklama denir. D) Bir tümdengelimsel-yasacı açıklamada, açıklayanın bileşenleri arasında en az bir olasılıksal yasa bulunursa, böyle bir açıklamaya olasılıksal tümdengelimsel-yasacı açıklama denir. E) Bir tümdengelimsel-yasacı açıklamada, açıklayanın bileşenlerinin çoğu olasılıksal yasa, geriye kalanlar da gerekirci yasa ise, böyle bir açıklamaya olasılıksal tümdengelimsel-yasacı açıklama denir.

Soru 17:

Aşağıdakilerden hangisi yalın bir gözlem önermesidir?

A) a bir metaldir ve a genleşmiştir. B) a bir kuğudur ve a siyahtır. C) a bir metaldir. D) a bir kuğudur ve a beyazdır. E) a bir asittir ve a, turnusol kâğıdını kırmızıya dönüştürür.

Soru 18:

Aşağıdakilerden hangisi bir dairesel sıralama bağıntısı için doğrudur?

A) Yansımalı, bakışımlı ve geçişlidir. B) Yansımalı, bakışımlı ama geçişli değildir. C) Yansımalı, bakışımsız ve geçişlidir. D) Yansımasız, bakışımsız ama geçişli değildir. E) Yansımasız, bakışımsız ve geçişlidir.

Soru 19:

Oran ölçeği Aralık ölçeği Sırasal ölçek Adlandırıcı ölçek Yukarıdaki ölçeklerden hangisi ya da hangileri dönüştürme fonksiyonlarında kullanılır?

A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III E) I, II, III ve IV

Soru 20:

Belirtik biçime getirilmiş yöntem ve çıkarım kurallarına dayanarak yapılan gerekçelendirmeye ne ad verilir?

A) Epistemolojik gerekçelendirme B) Tümdengelim C) Tümevarım D) Bilimsel pekiştirme E) Metodolojik gerekçelendirme