Final Sınavı - Bilim Felsefesi

Soru 1:

Teorinin dili Teorik postulatlar Teorinin bağlantı postulatları Teorinin açıklamaları ve öndeyileri Yukarıdakilerden hangisi kısmen yorumlanmış teorinin öğelerindendir?

A) Yanlız I B) Yanlız III C) I ve III D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV

Soru 2:

Newton’un devinim yasalar Newton’un genel çekim yasası Galileo’nun serbest düşme yasası Yukarıdakilerden hangileri türetilmiş yasalardır?

A) II ve III B) I ve II C) Yanlız III D) Yanlız I E) I , II ve III

Soru 3:

Aşağıdakilerin hangisi Kuhn’un ortaya koyduğu disipliner matriks anlamındaki bilimsel paradigma kavramının içerdiği öğeler biri değildir?

A) Sembolik genellemeler B) Metafizik ilkeler C) Modeller D) Bilimsel değerler E) Bilimsel ilerlemeler

Soru 4:

Bir teori ile gözlem ve/veya deney arasındaki aykırılığa ne denir?

A) Koruyucu kuşak B) Anomali C) Katı çekirdeği D) Gelişen teori dizisi E) Biçimsel koşul

Soru 5:

Belli bir zaman ile belli bir yere sınırlı olmayan düzenlilikleri ifade eden pekiştirilmiş hipotezlere ne denir?

A) Yasa B) Tümevarımsal genelleme C) Kuzgun paradoksu D) Tümdengelimsel pekiştirme E) Hipotez buluşu

Soru 6:

Bilimsel değerler, herhangi bir bilim dalındaki alternatif teoriler arasında hangisinin daha gelişmiş olduğunu belirten ölçütlerdir. Aşağıdakilerden hangisi tanımda geçen bilimsel değerlerden biri değildir?

A) Dakiklik (Accuracy) B) Tutarlılık (Consistency) C) Kapsamlılık (Scope) D) Verimlilik (Fruitfulnesss) E) Yanlışlanabilirlik (Falsification)

Soru 7:

Aşağıdakilerden hangisi Salt Tümdengelimci-Hipotez-Yanlışlamacı görüş için söylenebilir?

A) C¸ok sayıda beyaz kuğunun gözlemlenmiş olmasına dayanarak “Tüm kuğular beyazdır” hipotezinin pekiştiğine karar verilmesi B) C¸ok sayıda beyaz kuğunun gözlemlenmiş olmasına dayanarak “Tüm kuğular beyazdır” hipotezinin büyük olasılıkla doğru olduğuna karar verilmesi C) “Tüm kuğular beyazdır” hipotezi ile “a bir kuğudur” doğru önermesinden tümdengelimsel olarak “a beyazdır” önermesini türettikten sonra a kuğusunun gerçekten beyaz olduğunun gözlemlenmesine dayanarak hipotezinin pekiştiğine karar verilmesi D) “Tüm kuğular beyazdır” hipotezinin sınama-sonrası olasılık derecesinin sınama-öncesi olasılık derecesinden küçük olmasına dayanarak hipotezin yanlışlandığına karar verilmesi E) “Tüm kuğular beyazdır” hipotezi ile doğru olduğuna karar verilen “a bir kuğudur” önermesinden tümdengelimsel olarak “a beyazdır” önermesini türettikten sonra a kuğusunun siyah olduğunun gözlemlenmesine dayanarak söz konusu hipotezin yanlışlandığını

Soru 8:

Gerçek (yani evrende varolan) bir nesne dizgesini ve/veya özelliklerini temsil eden maddesel ya da matematiksel bir nesnedir. Yukarıda verilen ifade aşağıdaki seçeneklerde verilen hangi tanıma uymaktadır?

A) Model. B) Teori. C) Postulat. D) Nesne dizgesi. E) Mikro özellik.

Soru 9:

I. Gözlemleyenler ve gözlemlenenler gözlemin yapısını oluşturur. II. Gözlemleyenler gözlemci ve gözlem aygıtını kapsar. III. Gözlem bilgi üretmeyi amaçlayan bir yöntemdir. Bu ifadelerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

Soru 10:

I. Önceden bilinen ancak henüz açıklanmamış dolayısıyla şaşırtıcı belli bazı olguları açıklama amacını güder. II. Hipotezler bilim insanlarının önceden doğruladıkları gözlem önermelerine dayanarak tümdengelimsel çıkarımla türetilir III. Hipotezler bilim insanlarının salt hayal gücünün ürünü olarak kabul edilirler. Hipotez Buluşu Görüşü ile ilgili olarak yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III

Soru 11:

I- Pozitif yordam, II- İndirgeyen teori, III- Modeller, IV- Metafizik ilkeler, V-Sembolik genellemeler, Yukarıda verilen kavramlardan hangileri Kuhn'un devrimsel gelişim görüşüne aittir?

A) I-III-V B) III-IV-V C) II-III-IV D) I-III-IV E) I-II-III

Soru 12:

Kendi-kendini pekiştirme yöntemi kime aittir?

A) Steven B) Glaymour C) Atkinson D) Davison E) Mc Arthur

Soru 13:

I. Gözlem ve/veya deney yoluyla ilgili bilim dalının konusuna giren yalın olguların bilgisi türetilir. II. Gözlem ve/veya deneyle doğrulanmış sonlu sayıda gözlem önermesinden tümevarımsal çıkarımla bir tümel-koşullu önerme türetilir. III. Türetilen tümevarımsal genelleme önermesi başka gözlem ve/veya deneylerle daha da pekiştirilebilir. Yukarıda tanımlanan bilimsel görüş hangisidir?

A) Hipotez pekiştirmesi görüşü B) Salt tümdengelimci-hipotez-yanlışlamacı görüş C) Salt tümevarımcı görüş D) Hipotezli-tümdengelimsel pekiştirme yöntemi E) Olasılıkçı pekiştirme yöntemi

Soru 14:

Karl R. Popper’in öncülüğünü yaptığı Tümdengelimci yanlışlamacı görüşte, hipotezler nasıl yanlışlanabilirler?

A) Tümdengelimsel çıkarımla yanlışlanabilirler. B) Tümevarımsal çıkarımla yanlışlanabilirler. C) Koşullu olasılıklarla yanlışlanabilirler. D) Dayanıklı hipotezlerle yanlışlanabilirler. E) Buluşu görüşü ile yanlışlanabilirler.

Soru 15:

Aşağıdakilerden hangisi Glymour’un kendi-kendini pekiştirme yöntemi için söylenemez?

A) Örnekleme Yoluyla Pekiştirme Yöntemi’nin en gelişmiş biçimidir. B) Teorik hipotezler de örnekleme yoluyla sınanabilir. C) Hipotezlerin sadece bütüncül olarak değil, tek tek de sınanabileceğini söyler. D) Deneysel hipotezler ve teorik hipotezler örnekleme yoluyla pekiştirilebilir. E) Teorik hipotezler bütüncül olarak pekiştirilir.

Soru 16:

I. Bir bilimsel araştırma programı, teori dizisinin yordamı denilen yöntemsel kurallardan oluşur. II. Yordamı oluşturan kurallar kesin olmayıp yalnızca yönlendirici olan kurallardır. III. Yordam, negatif yordam ile pozitif yordama ayrılır. IV. Negatif yordam, teori dizisinin katı çekirdeğini korumayı amaçlar. Pozitif yordam ise, teori dizisini oluşturan teorilere özgü olan koruyucu kuşakların adım adım ortaya konulmasını yönlendirir. Yukarıda verilen, "Bilimsel araştırma Programlarının Yordamı" hakkındaki ifadelerden hangileri doğrudur?

A) I. B) I ve III. C) I, II ve III D) II, III ve IV. E) I ve IV.

Soru 17:

Aşağıdakilerden hangisi Örnekleme Yoluyla Pekiştirme Yöntemlerinden DEĞİLDİR?

A) Nicod Yöntemi B) Hempel Yöntemi C) Glymour’un Kendi-kendini Pekiştirme Yöntemi D) Christensen’in Karşı-Örnekleme Yöntemi E) Bacon Yöntemi

Soru 18:

I. Tümevarım, doğruya erişmenin tek geçerli yöntemidir. II. Hipotez buluşu görüşü değil hipotez pekiştirmesi görüşü olduğu söylenebilir. III. Francis Bacon'dan kaynaklanan bir görüştür. Salt tümevarımcı görüşle ilgili olarak verilen ifadelerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız II B) I ve II C) II ve III D) I ve III E) I, II ve III

Soru 19:

"Salt-tümdengelimci hipotez yanlışlamacı görüşte, hipotezlere 0 dışında hiçbir pekiştirme derecesi verilemeyeceği ileri sürülür." Bu bilgi doğrultusunda aşağıdaki çıkarımlardan hangisi doğrudur?

A) Bu tip hipotezler dayanıklı hipotezlerdir. B) Tümevarımsal pekiştirme yapmak mümkündür. C) Böyle bir hipotezi Bayes yönteminde sınamak olanaksızdır. D) Gözlem önermelerini yanlışlamak mümkün değildir. E) Duhem-Quine sorununa çözüm üretilmiş olur.

Soru 20:

I. Tümdengelimsel çıkarımın mümkün olmadığı durumlarda tümevarımsal çıkarıma başvurulabilir. II. Hipotezler gözlem önermelerine dayanarak tümevarımsal çıkarımla pekiştirilebilirler III. Hipotezler tümdengelimsel çıkarımla yanlışlanabilirler Salt Tümdengelimci-Hipotez-Yanlışlamacı Görüş ile ilgili olarak yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III