Epistemoloji

Yanıt Açıklaması: “Var olmak, algılanmaktır”. (Latince İiade edersek, esse est percipi.), Berkeley’in sözüdür.

Yanıt Açıklaması: ‘ ‘Dogma’ deyiminin anlamı “belli bir kifli veya topluluk tarafından benimsenen, tartışmadan ve sorgulamadan kabul edilmesi beklenen inanç ya da inanç kümesi” şeklinde verilebilir. Kelimenin Yunanca kökeni “fikir”, “kanı” gibi anlamlara gelmektedir. ‘Dogmatik’ kelimesi ise, zaman zaman, bir fikri veya inancı hiç sorgulamadan ve üzerinde ciddi bir irdeleme yürütmeden kabul eden insanlar için kullanılır.

Yanıt Açıklaması: “Tikel” kavramı, nesnelerin tekliğini ve kendileri olma durumunu ifade etmek için kullanılmaktadır. Bu kapsamda, hayvan, kutu, ev ve araba denildiğinde aklımıza bu kavramların içinde yer türlü örnekler gelebilir. Örneğin hayvan kavramı için kedi, köpek, kuş örneklerinin gelmesi gibi. Oysa dünya denildiğinde aklımıza yalnızca tek bir nesne gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: "Locke’a göre insan zihni doğum anında “boş bir levha” (Latincesiyle, “tabula rasa”) gibidir. Yaşadığımız deneyimler bu boş levhanın üzerine zaman içinde “yazarlar” ve böylece dünya bilgimiz birikimsel bir şekilde oluşur. Dünya bilgimizin en temelinde duyu algılarından gelen idealar olsa da, insanlar basit ideaları birleştirerek soyutluk derecesi çok yüksek olan idealar edinme kapasitesine de sahiptir. Fakat zihnimizde var olan her idea, ne kadar soyut olursa olsun, nihayetinde temel duyu algılarından türemiş olma durumundadır. Locke hem ahlaki boyutta hem de kuramsal düzeyde doğuştan ideaların olamayacağını savlar."

Yanıt Açıklaması: Descartes’ın “maddesel” ve “zihinsel” olmak üzere iki farklı tip töz tanımladığını ve böylece fiziksel nesnelerle zihinsel/ruhsal varlıkların alanının birbirinden ayırdığını belirtmiştik. Benzer bir şekilde, Kant’ın da fiziğin ve etiğin alanlarını ayırdığı söylenmektedir.

Yanıt Açıklaması: "“Tikel”, nesnelerin tekliğini ve kendileri olma durumunu ifade etmek için kullanılır. “Tümel” kavramı ise, tikelleri tanımlayan tür adları ve tikellerin edindiği nitelikler için kullanılmaktadır. Örneğin, bu satırlar okuyan insanların her biri, bahçemdeki ceviz ağacı, vazomdaki kırmızı karanfil ve Mars gezegeni tikel birer nesnedir. “insan”, “ağaç”, “karanfil”, "kırmızı” ve “gezegen” ise tümellerdir."

Yanıt Açıklaması: Enformasyon, her ne kadar zihnimizin içinde işleyebileceğimiz bir unsur olsa da, insan bilgisi kavramına genelde atfedildiği bir zihin durumu değildir. Bu açıdan bilgi ile benzerlik gösteren zihinsel durumları kapsamamaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Deneyimin bize söylediği nedir? “Güneşin yarın doğacağını bilme” çıkarımını destekleyen deneyim duruma Hume’cu bir açıdan bakarsak geçmişte her sabah güneşin ufuk noktasında belirmiş olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Düşünme işlevi -ki şüphe duyma da buna dahildir- düşünen bir şeyin olmasını gerektirir. Ve bu şekilde Descartes o bilinen sloganına ulaşır: "düşünüyorum o halde varım". Descartes'a göre, insan bilgisinin en sağlam unsuru budur.

Yanıt Açıklaması: İnsan bilgisinin kaynakları, epistemolojinin temel konu ve sorunlarındandır. Diğer seçeneklerde verilenler epistemoloji alanına girmez. Doğru cevap, C'dir.

Yanıt Açıklaması: "Bilgisine ulaşılacak tümellerin (ki bunların değişmeyen şeyler olduğunu söyledik), gözlemlenen dünyanın içinde olamayacağı açıktır. Dünyada domateslerin, insanların, masaların, erdemin, iyiliğin, güzelliğin yalnızca mükemmellikten uzak örnekleri vardır. Dünyamız üzerinde, daha önce de üzerinde durduğumuz gibi, değişim ve bitimlilik esastır. Fakat bir “kavram” bozulup yaşamını sonlandırabilecek bir şey değildir. İnsan bilgisine ve anlayışına temel teşkil eden bu değişmezler için Platon ‘idea’ ve ‘form’ (biçim) deyimlerini kullanmıştır. Örneğin, dünyamızda insanların, atların, ve erdemin örnekleri bulunabilir. Ancak “insan ideası”, “at ideası” ve “iyilik ideası” değişmeyen şeyler olarak doğanın dışında olmalıdır. Değişken dünyamızda bir nesnenin “at” olması, onun “at ideası”nı barIndIrmasI yüzünden mümkündür."

Yanıt Açıklaması: "Enformasyon" deyimi Türkçeye Batı dillerinden geçmiş olup, Arapçası "malumat"tır (malum olan, yani bilinen şeyler anlamında). Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Hume’a göre yalnızca iki tür bilgi olanaklıdır: Olgusal bilgi ve biçimsel bilgi.

Yanıt Açıklaması: "Teori" sözcüğünün kökeni Yunanca'dır. Doğru cevap, A'dır.

Yanıt Açıklaması: “Önerme” deyimi, kısaca ve kabaca “bir iddiada bulunan bir cümlenin içeriğinde barınan düşünce veya fikir” olarak tanımlanabilir. O hâlde, her cümle bir önerme değildir. “Yaşasın!” veya “Nasıl yani?” ifadeleri gramer açısından birer cümledir ancak bu cümleler birer önerme değildirler.

Yanıt Açıklaması: Siyah kediler siyahtır, cümlesi yükleminin özneye yaptığı etkileşim ve anlamlar itibarı ile anlamı genişlemeyen ve yüklemle öznenin birbirini açıkladığı, yeni bilgi katılmayan analitik bir cümledir.

Yanıt Açıklaması: Deneyimciliğin eleştirel bir tarzda gündeme getirildiği konuları ve sonuçları kullanan, diğer yandan ise deneyimciliğin eksik bıraktığı ve tam olarak açıklayamadığı felsefi noktaları gerekçelendiren ve düalizmi kullanan önemli düşünür Kant’tır.

Yanıt Açıklaması: Aristoteles (M.Ö. 384-322), bitkilerin, hayvanların ve insanların kendiliklerinden hareket veya değişim yaratabilme yetisine sahipken (örneğin, bir bitkinin boyunun uzaması, bir hayvanın yerini değiştirmesi, vb.), taşların ve kayaların kendiliklerinden devinim veya değişim yaratabilme kapasitesinden yoksun olduklarını gözlemlemiştir. A, C ve D seçenekleri insana özgü özelliklerken, çevresel koşullardan etkilenme ise canlı ve cansız tüm varlıklarda gözlenebilir bir özelliktir.

Yanıt Açıklaması: Zihnimizde bulunan bilgiler nesnel de olabilir. Bilginin nesnelliğini tespit etmenin yolu keyfi tercihlerle gerçekleştirilemez. Bu nedenle I ve II yanlıştır. III ise doğrudur.

Yanıt Açıklaması: A priori - a posteriori ayrımı bilginin nasıl edinildiği ile ilgilidir. Bu iki deyim Latince olup, a priori "deneyimi önceleyen", a posteriori "deneyimle gelen" anlamlarında kullanılır.