Epistemoloji

Yanıt Açıklaması: Descartes’tan sonra gelen felsefeciler arasında şüpheci eğilimleri en belirgin olanı, İskoç düşünür David Hume’dur (1711-1776).

Yanıt Açıklaması: İkincil nitelikler ise nesnelerin birincil nitelikleri nedeniyle bizim zihnimizde oluşan etkilerdir.

Yanıt Açıklaması: Soruda açıklaması verilen kavram “önerme”dir. Önermeler, doğru ya da yanlış olsunlar, birer iddia içermektedirler.

Yanıt Açıklaması: İdea, temel anlamı itibariyla içeriği genelde bir nesne veya bir özellik olan düşünsel ya da zihinsel durum olarak tanımlanabilir.

Yanıt Açıklaması: Descartes’ın “maddesel” ve “zihinsel” olmak üzere iki farklı tip töz tanımladığını ve böylece fiziksel nesnelerle zihinsel/ruhsal varlıkların alanının birbirinden ayırdığını belirtmiştik. Benzer bir şekilde, Kant’ın da fiziğin ve etiğin alanlarını ayırdığı söylenmektedir.

Yanıt Açıklaması: Aristoteles hocası Platon’u yakından izlemiş ve onun tümellerin önemi konusunda savladığı fikirleri özünde benimsemiştir. Aristoteles’e göre, insan bilgisi söz konusu olduğunda “tikelliğin” çok yardımcı olmayacağı kesindir ve bu konuda Platon temelde haklıdır.

Yanıt Açıklaması: Modern Dönem’de deneyimciliği net bir şekilde ifade eden ilk düşünür olan John Locke’tur.

Yanıt Açıklaması: Aristoteles, doğada canlılar ile cansızların temel bir anlamda birbirinden ayrıldığı görüşündedir. Aristoteles'e göre canlılar (bitkiler, hayvanlar ve insanlar) kendiliklerinden devinim ve değişim yaratabilme potansiyeline sahiptir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Üç çeşit "temel" veya "basit" farkındalık olduğu söylenebilir. Bunlardan ilki iç hâllere yönelik farkındalıklar, ikincisi çevreye yönelik içgüdüsel farkındalık ve üçüncüsü de deneyimleyerek ve bedenin pratik yapması sonucu ortaya çıkan bilme durumlarıdır.

Yanıt Açıklaması: "Bir cümleyle ifade etmek gerekirse, bilgimizin tek kaynağının duyu verileri ve algılar olduğunu savlayan epistemolojik görüşe deneyimcilik adı verilir."

Yanıt Açıklaması: İnsan bilişsel gelişmişlik açısından diğer canlılardan farklıdır. Bilgi kavramı konusunda kuramsal bir ilgi beslemek de insanın bilincini daha üst düzeye çıkarır.

Yanıt Açıklaması: Hume’a göre bir nesnenin bağımsız ve sürekli olarak var olduğu konusundaki ideamızın kaynağı algının kendisi olamaz. Tek başına alındığında algı, kesintiler içeren bir süreçtir.

Yanıt Açıklaması: Hayvanlardan farklı olarak, insan, şaşırtıcı zihinsel yetenekler barındırır ve bu yetenekleri kullanarak hem kendini hem içine doğduğu dünyayı önemli oranda değiştirebilir.

Yanıt Açıklaması: Aristoteles de bilginin tümeller aracılığıyla olanaklı olduğuna ancak, bununla birlikte, tümellerin fiziksel nesnelerin kavramsal parçalarından biri yani onları tanımlayan kısım, onların özleri olduğuna inanır.

Yanıt Açıklaması: Descartes, dogmatizmden, otoritenin etkisinden, yanlı bakış açılarından, eski alışkanlıklardan ve irdelenmeden benimsenen fikirlerden etkilenmeyen bir sorgulama yürütmeyi hedeflemiştir. Elbette, Descartes’ın “düşüncenin üzerindeki olumsuz etkiler” olarak gördüğü bu unsurların çoğu toplumsal örgütlenmelerden veya toplumdaki diğer bireylerin fikir ve yönelimlerinden kaynaklanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: “Doğru” kavramı, bilgi üzerine düşünen felsefeciler için çok büyük bir öneme sahiptir. Bu konuda ilk olarak belirtmemiz gereken nokta şudur: Pek çok Batı dilinde ‘doğru’ ve ‘yanlış’ deyimlerinin normatif ve betimleyici kullanımları için birbirinden ayrı kelimeler kullanılırken, Türkçede farklı bir durum gözlenir. Dilimizde “doğru” ve “yanlış” hem normatif hem de tasvire yönelik anlamlar barındırmaktadır. Betimleyici bağlamlarda ortaya çıkan bu kullanım kapsamında, bir önerme için “doğru” nitelemesini kullanmak, onun dünyada olan olgularla uyum içinde olduğunu belirtme anlamını taşır. Örneğin, “Tavuklar uçabilir” ve “New York İtalya’nın başkentidir” önermelerinin “doğru” olmadığını söylediğimiz zaman söz konusu olan durum budur.

Yanıt Açıklaması: Dünya ile Ay arasındaki ortalama uzaklığın yaklaşık 384400 kilometre olduğunu biliyorum. Bu bilgiyi tuttuğum yer, doğal olarak, belleğim veya zihnimdir. Ancak bu bilginin “benim zihnimde” barınması, onun mutlaka öznel olduğunu göstermez. Bilgi zihnimde tutulsa da, içeriğinin veya doğruluğunun belirlenmesi benim öznelliğimden ve keyfi tercihlerimden bağımsız gerçekleşir. Eğer Dünya ile Ay arasındaki ortalama uzaklık gerçekten 384400 kilometre civarındaysa, bunun nedeni kendim veya zihinsellik sahibi olan diğer insanlar değil, evrendeki nesnelerin konumlarıdır diye düşünürüz.

Yanıt Açıklaması: Tümdengelimsel çıkarım, veya kısaca tümdengelim, öncüllerden sonucun %100 kesinlikle çıktığı durumlar için kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Metafizik kavramı, gerçekliğin yapısının akılcı yöntemlerle ortaya konulması, “varlık” kavramının aydınlatılması ve varlık alanında egemen olan temel ilkelerin açıkça çıkarılması gibi düşünsel işlevleri kapsar.

Yanıt Açıklaması: İnsan aklını merkeze alan ve bilgiye akıl yoluyla ulaşılabileceğini savlayan, aynı zamanda akıl kavramıyla eşgüdümlü olarak da anılan us kavramından türeyen usçuluk güvenilir ve kesin bilginin kavranmasında aranan yol ve akımdır.